Microsoft Word informatika cavab az docx
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 13. Alqoritm anlayı şı.
- Alqoritm qoyulmu
Semantik ölçü informasiyanın qəbulediciyə münasibətini təyin edir. Semantik ölçülər. Hər şeydən əvvəl qeyd edək ki, informasiyanın semantik kəmiyyət ölçüsü məna yükünün ölşülməsi istifadə oluna bilməz. Informasiya məna yükünün, başqa sözlə semantik səviyyədə kəmiyyətinin ölçülməsi üçün informasiyanın tezarus ölçüsü daha məqbul sayılır. Belə yanaşma .U. Şneyder tərəfindən təklif edilmişdir. .U. Şneyder informasiyanın semantik xassəni ilk növbədə istifadəçinin verilən xəbərləri qəbul etmək qabiliyyəti ilə əlaqələndirir və “istifadəçinin tezaurusu” anlayışı təklif edir. tezaurus verilən sistemin, istifadəçinin malik olduğu xəbərlər, məlumatlar məcmusu kimi anlaşılır. Informasiyanın məna yükü (S) və istifadəçinin tezaurusu (S
) arasında nisbətən asılı olaraq istifadəçi tərəfindən qavranılan və sonra öz tezaurusuna daxil edən informasiyanın semantik kəmiyyəti ( c ) dəyişir S n =0 halında istifadəçi daxil olan informasiyanı anlamır və qavraya bilmir; S
halında isə istifadəçi verilmiş hadisə hər şeyi bilir və daxil olan informasiya ona lazım deyildir. Hər iki halda c =0 c -nin maksimum qiyməti ilə S n arasında uzlaşma olduqda əldə olunur bu halda daxil olan informasiya istifadəçi tərəfindən başa düşülür, onun üçün təzədir və tezaurusu zənginləşdirir. Deməli, xəbərdə olan semantik informasiyanın miqdarı, yəni istifadəçi tərəfindən alınan yeni biliklərin miqdarı şərti kəmiyyətdir. Belə ki, eyni bir xəbər məlumatlı istifadəçi üçün məna daşıyırsa, məlumatsız istifadə üçün mənasızdır. Eyni zamanda məlumatlı istifadə üçün anlaşılan, lakin onun bildiyi xəbər də semantik informasiyanın miqdarını dəyişmir.
Praqmatik ölçü informasiyanın qiymətliliyini təyin etmək üçün istifadə edilir. Bir ünvan üçün heç bir əhəmiyyət daşımayan fakt, məlumat başqa məqsədli ünvanın böyük marağına səbəb ola bilir. Buradan aydın olur ki, obyekt ünvandan asılı olmayaraq obyektiv surətdə mövcud olub, ətrafa müəyyən miqdarda informasiya yaydığı halda, bu informasiyanın yalnız müəyyən hissəsi ayrı-ayrı ünvanlar üçün bu və ya digər dərəcədə qiymətli olur. Ünvanın informasiyaya reaksiyası 0-la 1 arasında dəyişən qiymətlərlə xarakterizə oluna biləndir. Məsələn, ə gər ünvan konkret miqdarda informasiyaya heç bir reaksiya vermirsə, bu o deməkdir ki, həmin informasiyanın qiymətliliyi onun üçün sıfırdır. Informasiyanın praqmatik ölçüsü-dedikdə, artıq qeyd edildiyi kimi həmin informasiyanın idarəetmə üçün faydalılığı, qiymətliliyi başa düşülür. Bu ölçü də şə rtidir və informasiyanın bu və ya digər sistemdə istifadəsi xüsusiyyətlərindən asılıdır. Informasiyanın qiymətliliyi-sistemin idarə edilməsi üzrə məqsəd funksiyasının ölçüldüyü vahidlərlə və ya ona yaxın vahidlərlə ölçmək məqsədə müvafiqdir.
13. Alqoritm anlayışı. Alqoritm sözü IX əsrin məşhur özbək (bəzi mənbələrdə ərəb) riyaziyyatçısı Ə l-Xorəzmin (Məhəmməd-ibn Musa Əl-Xorəzm) adı ilə bağlıdır.O,adi onluq rəqəmlər üzərində hesab əməllərinin qaydasını vermiş və bu qaydanı alqoritm adlandırmışdır.Praktiki məsələlərin həllində bizi alqoritmin formal tərifindən daha çox onun istifadə olunması maraqlandırır. Alqoritmin tərifinə fundamental yanaşma alqoritmə onu yerinə yetirən və qaydalar sistemi ilə birlikdə baxılmas- nı əsas götürür.
istifadəçinin həm əməliyyata qədər və ondan sonrakı fəaliyyəti tam məlumdur. Alqoritmi yerinə yetirəni hesablama maşını da adlandırmaq olar. stifadəçı ya ə dədlər üzərində ,ya da müəyyən əlifbanın simvolları üzərində əməliyyat aparır. Alqoritm maşında yerinə yetirilənə qədər qurulmalıdır. Bu vəziyyətdə onu proqram adlandırmaq qəbul olunmuşdur.Əslində maşına veriləcək hər bir proqramın tərtibi zamanı müəyyən alqoritmdən istifadə olunur,belə ki,hər bir proqram məsələnin
ntuitiv alqoritm anlayışı proqram anlayışından daha genişdir.Elm və texnikanın müxtəlif sahələrində və eləcə də praktiki həyatımızdakı bir çox qadalar və
təlimatlar alqoritmdir.Məsələn,cəmiyyətdə davranış qaydaları,vəzifə səlahiyyətləri,məişət texnikası ilə iş və sairə. Kompyuterdə işləyən şəxs onun necə fəaliyyət göstərməsi barədə fikirləşmir, lakin kompyuter sərbəst olaraq heç bir əməliyyat yerinə yetirə bilməz,bütün bu ə məliyyatlar müəyyən proqram əsasında həyata keçirilir.Kompyuterin düzgün fəaliyyət göstərməsi üıün uyğun proqram tərtib edilməlidir. Proramlaşdırma prosesi proqramın məqsədinin aydınlaşdırılmasından, məsələnin məzmununun analiz edilməsindən və nəhayət, konkret kompyuter proqramının yaradılmasından ibarətdir.Bunun üçün proqramist proqramın yaradılması prosesində qarşıya çıxa bilən bütün hallarınəzərə almaq bacarığına malik olmalıdır. Hesablama məsələlərinin alqoritmləşdirilməsi prosesi ilə özdövrlərinin görkəmli alimləri Paskal, Dekart, Leybnis, Laplas və digər alimlər məşğul olmuşdur. ki natural ədədin ən böyük ortaq böləninin tapılması alqoritmi Antik dövrün Evklid tərəfindən tapılmış ən böyük nailiyyəti hesab olunurdu.Qədim Şə rqin riyaziyyatçıları onluq say sistemini yaratmış və bu say sistemində hesablama qaydalarını vermişdir. XX əsrdə alqoritmlərin formal nəzəriyyəsi qızğın inkişaf etmişdir.Bu nəzəriyyə Gödelya, Post, Tyurinq, Markov,Kolmoqorov və s.alimlər çox qiymətli töhvələr vermişdir. Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|