|
Microsoft Word итисодий статистика-лотин doc Iqtisodiy statistikaning usullariiqtisodiy statistika1.2. Iqtisodiy statistikaning usullari
Har qanday fan o‘zining predmetini turli xil o‘ziga xos usullardan foydalanish
o‘rganadi. Shuning uchun ham fanning uslubi qanday? Qanday qilib? degan
savollarga javob beradi. Ximiya Fani o‘z ob’ektining ximik tarkibini tahlil qilib,
astronomiya – falokiyotni teleskop yordamida va h
о
k
а
zolar (eksperiment, sinov
o‘tkazish) bilan o‘rganiladi. Lekin barcha fanlar uchun umumiy uslub, falsafaning
dialektikasi hisoblanadi. Unga asosan barcha iqtisodiy-ijtimoiy hodisalar harakatda,
bir-biri bilan bog‘liq holda o‘zgarishda, rivojlanishda deb qaraladi.
Makro-mikroiqtisodiy statistika fanining o‘ziga xos usullari statistika
nazariyasida asoslab berilgan, hodisa voqealarni kuzatish, undan olingan
ma’lumotlarni jamlash va maqsad asosida guruhlash, tegishli ko‘rsatkichlarni
hisoblash va tahlil qilishdir. Statistikaning bu bosqichlari bir-biri bilan juda bog‘liq.
Statistik kuzatishdan olingan ma’lumotlar voqea, hodisalarni to‘g‘ri va to‘liq
ifodalashi lozim. Agarda kuzatishdan olingan ma’lumotlar to‘g‘ri bo‘lmasa iqtisodiy
ko‘rsatkichlar holati va o‘zgarishi to‘g‘risida noto‘g‘ri xulosalar chiqarilishi mumkin,
agarda
kuzatishdan
olingan
ma’lumotlar
to‘liq
bo‘lmasa
ham,
bunday
ma’lumotlardan chiqarilgan xulosalar to‘g‘ri bo‘lmasligi mumkin. Ma’lumki statistik
kuzatish 2-shaklda: 1. muntazam ravishda va belgilangan muddatlarda to‘ldirib,
topshiriladigan hisobotlar, 2 – mahsus tashkil etiladigan kuzatish olib boriladi.
Statistik hisobotlar xalq xo‘jaligi tarmoq xususiyatlarini hamda o‘rganilayotgan
hodisa mohiyatga qarab mahsus ko‘rsatkichlar kiritilgan jadvallardir. Bu hisobotlarni
xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar ishlab chiqarish, xizmat ko‘rsatish faoliyatlari davrida
moddiy, moliyaviy va mehnat resurslaridan qanday foydalanganliklari to‘g‘risida
tegishli ko‘rsatkichlarni to‘ldirib ma’lumot beradi. Bu ma’lumotlarning to‘g‘riligi
tegishli hujjatlar bilan asoslanadi va korxona rahbarlari javobgarligida amalga
oshiriladi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|