Microsoft Word qeydl?R X cild son
Yüklə 3,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- C.10- 351; C.12
- C.10- 7; C.12- 42; C.15
___________________________________________________
89 məqsədilə qanunsuz hərbi qruplaşmaya rəhbərlik etmiş, qon- darma “Talış-Muğan Respublikası”nı yaratmaq cəhdi göstər- mişdir.C.10-_351;_C.12'> C.10- 351; C.12- 90, 91; C.14- 208, 264; C.21- 333;
küsar (1880-1919) - Azərbaycan şairi, jurnalist. Qəmkusar Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinə Molla Nəsrəddinçi şair kimi daxil olmuşdur. Məhz “Molla Nəsrəddin” ədəbi mühitinin ən qabaqcıl nümayəndələrindən olan Qəmkusar 1906-cı ildən “Cüvəllağı”, “Cüvəllağıbəy”, “Simurq” və s. imzalarda dərc et- dirdiyi satirik şeir və felyetonlarda fanatizmi, geriliyi, cəhaləti kəskin satira atəşinə tutmuşdur. C.26- 89. 413. Əlimərdan bəy Topçubaşov (1865-1934) - Azərbay- can Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından biri. Görkəmli hüquqşü- nas, ictimai-siyasi və dövlət xadimi, diplomat. 1917-1920-ci illərdə Bakı Müsəlman Şurası Müvəqqəti İcraiyyə Komitəsinin sədri, Azərbaycan parlamentinin sədri. Paris (Versal) sülh konfransında Azərbaycan nümayəndə heyətinin başçısı olmuşdur. 1934-cü ildə Parisdə vəfat etmişdir. C.10- 7; C.12- 42; C.15- 25, 394; С.16- 236, 262-263; C.17- 214; C.20- 281; C.22- 383; C.24- 369; C.26- 88; C.27- 369. 414. Əlincəqala, Əlincə, Alancik, Alıncaqala-Naxçıvan MR - də qala. Əlincə çayın sağ sahilində və eyniadlı dağın zirvəsindədir. Əlincənin adını tədqiqatçılar qədim türk dılində düzənlik mənasında işlədilən “alan” sözü ilə bağlayırlar. Əlin- cənin tikilmə tarixi haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Bəzi tədqiqatçılar qalanı təqribən 2 min il bundan əvvələ aid edir, digərləri isə Sasani padşahları zamanından (3-7-ci əsrlərdə) məlum olduğunu söyləyirlər. Əlincənin divarları Əlincə dağ- larının ətəklərindən başlayaraq pillələr şəklində yuxarıya doğru ucalır və onun zirvəsini tamamilə əhatə edir. Azərbaycan atabəyləri-Eldəgəzlərin hökmranlığı dövründə Əlincə qalanın əhəmiyyəti xüsusilə artmış, mühüm hərbi isteh- kam olan qala hökmdar ailəsinin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün sığınacaq yerinə çevrilmişdi. C.22- 192. ___________________________________________________
90 415. Əliş Ləmbəranski, Əliş Cəmil oğlu Ləmbəranski (1914-1999) - inşaatçı-mühəndis, dövlət xadimi. Ləmbəranski müxtəlif illərdə Azərbaycan SSR Neft Sənayesi nazirinin müavini, Bakı Şəhər ZDS İcraiyyə Komitəsinin sədri, SSRİ Nazirlər Soveti yanında Mikrobiologiya Sənayesi Baş İdarəsi rəisinin birinci müavini, Azərbaycan SSR Nazirlər Soveti Sədrinin müavini vəzifələrində işləmişdir. Azərbaycan SSR Ali Sovetinin deputatı olmuşdur. SSRİ Dövlət mükafatı laureatı idi. C.14- 14; C.18- 19, 20.
şairi, mütəfəkkir, dövlət xadimi. Özbək dilində “Xəmsə” yaradaraq Nizami ədəbi məktəbinin ən görkəmli davamçılarından biri kimi Yaxın Şərqdə şöhrət qazanmışdır. C.10- 192, 199, 202; C.26- 151. 417. Əlizadə Ağa Cavad oğlu (1871-1954) - burada 2 dəfə (1918-1920, 1944-1954) Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinə rəhbərlik etmiş görkəmli maarifçi, ruhani və ictimai xadim, Şeyxülislam Ağa Cavad oğlu Əlizadə nəzərdə tutulur. C.21- 133. 418. Əlövsət Sadıqov, Əlövsət Şirəli oğlu Sadıqov (1906-1971) - xanəndə. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti. Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti ol- muşdur. Ə.Sadıqov güclü zil səsə, gözəl zəngulələrə malik sənətkar idi. C.17- 191.
lərinə aid qədim, nadir əlyazmalar saxlanılan və tədqiq edilən elmi idarə. 1928-ci ildə təsis edilmişdir. İnstitutda Azərbaycan, ərəb, fars, türk, özbək, türkmən, gürcü, rus və başqa dillərdə 40 mindən artıq tarixi sənəd, nadir əlyazmalar, qədim çap kitabları toplanmışdır. İnstitutda saxlanılan ən qədim əlyazma (perqa- ment üzərində qədim kufi əlifbası ilə yazılmış Quran surəsi) 1200 illk tarixə malikdir. C.26- 107-108. 420. Əminə Dilbazi, Əminə Paşa qızı Dilbazi (d.1919) - rəqqasə, baletmeyster və pedaqoq. Azərbaycanın Xalq artisti. 1935-ci ildən rəqqasəlik fəaliyyətinə başlamışdır. 1936-1969- cu illərdə M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoni- ___________________________________________________
91 yası Mahnı və Rəqs Ansamblının solisti, 1939-cu ildən isə həm də müxtəlif rəqs qruplarının rəhbəri olmuşdur. Azərbaycan Respublikasının “İstiqlal” ordeni ilə təltif olunmuşdur. C.18- 209; C.24- 104-105. 421. Əmir Teymur, Teymurləng, Topal Teymur (1336- 1405) - Orta Asiya dövlət xadimi, sərkərdə, əmir. Teymurilər imperiyasının başçısı. 1386-1400-cü illərdə dəfələrlə Azərbay- cana yürüşlər etmişdir. C.10- 167, 192; С.16- 15; C.19- 169, 434; C.26- 151.
lərindən biri. Səmərqənddə XV əsrin əvvəllərinə aid türbə. Teymurun əmrilə tikilmişdir. 1420-ci illərdə Uluqbəy tərəfindən genişləndiril- mişdir. Teymur, Uluqbəy və b. Teymurilər burada dəfn olunmuşlar. C.10- 193. 423. Ənvər Məmmədxanlı, Ənvər Qafar oğlu Məm- mədxanlı (1913-1990) - istedadlı Azərbaycan yazıçısı, nasir, dramaturq. Məmmədxanlının hekayələri Azərbaycan ədəbiy- yatında lirik-romantik nəsrin inkişafında mühüm rol oynamış- dır. Onun ssenariləri əsasında (“Bəxtiyar”, “Fətəli xan”, Mehdi Hüseynlə birlikdə “Məhəbbət dastanı”, “Leyli və Məcnun”, “Babək”) bədii filmləri çəkilmişdir. C.13- 70.
xadimi. 1918-1919-cu illərdə Bakının və Qarabağın erməni işqalçılarından xilas edilməsində şəxsən istirak etmişdir. Ənvər Paşa 1922-ci ilin yazında Orta Asiyada basmaçılarla birlikdə sovet hakimiyyətinə qarşı vuruşmuş və qəhrəmancasına döyüş- də həlak olmuşdur. C.22- 241. 425. Ərəblinski Balakişi (1818-1902) - general-leyte- nant. B.Ərəblinski Peterburqdakı kadet korpusunu bitirmişdir. Müxtəlif hissələrdə qüsursuz xidmət edən Ərəblinski gənc ikən, podpolkovnik rütbəsində briqada komandiri kimi məsul vəzifəyə irəli çəkilmişdir. Sonralar diviziya komandiri olan general-leytenant B.Ərəblinski o vaxt Rusiyanın apardığı bütün hərbi döyüşlərdə iştirak etmişdir. Ərəblinski yazılı qılınc və 1-
Yüklə 3,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|