Məşhur xeyriyyəçi Mahmud Ağa və naməlum muğam universiteti
257
Səkkiznici budaq
Ələsgər bəy İbrahim Xəlil bəy oğlu Mahmudbəyov
(1887-1968)
Ələsgər bəy 1887-ci ildə Şamaxıda ziyalı ailəsində do-
ğulmuşdur. O, Bakı realnı məktəbi bitirəndən sonra Peterburq
Politexnik İnstitutunda təhsil almışdır. Ələsgər bəy təhsilini ba-
şa vurub Bakıya dönür. Burada H.Z.Tağıyevin toxuculuq fabri-
kində işləmişdir. Ələsgər bəy 1908-ci ildə Tiflisə köçmüşdür.
Orada ictimai fəaliyyətə başlayır və Qafqaz-Müsəlman xeyriy-
yə cəmiyyətinin işində yaxından iştirak edir.
Ələsgər bəy Azərbaycan Milli İstiqlal Bəyannaməsini
imzalayan 26 nəfər ziyalıdan biridir. 1918-ci ildə Türkiyəyə
köçüb, bir müddət Adana şəhərində toxuculuq fabrikinə başçı-
lıq edib. Ələsgər bəy neçə il sonra Türkiyədən Qahirə şəhərinə
köçüb və ömrünün sonuna kimi orada yaşamışdır. O, 1968-ci
ildə 93 yaşında Qahirədə vəfat etmişdir. Mahmudbəyovların
nəvə-nəticələri indi Qahirə şəhərində yaşayırlar.
Haşiyə: Mahmud Ağanın nəsil şəcərəsində yerini tam
müəyyənləşdirə bilmədiyimiz aşağıdakı şəxslər haqqında
topladığımız məlumatları təqdim etməyi də vacib saydıq.
Mahmudbəyov Zərif bəy Əsəd bəy oğlu
(1895-1972)
1895-ci ildə Şamaxı şəhərində Sarıtorpaq məhəlləsin-
də anadan olmuşdur. Bakı şəhərində realnı məktəbi bitirib,
1913-cü ildə Kiyev şəhərində Tibb İnstitutuna daxil olmuşdur.
1919-cu ildə institutu nıüvəffəqiyyətlə başa vurmuş və doğma
vətəninə dönmüşdür. Zərif bəy ilk əvvəl Quba ali ibtidai
Seyfəddin Qəniyev, Səadət Veysova
258
məktəbində, sonra Quba mahal həkimi vəzifəsində çalışıb.
1920-ci ildən Bakı şəhərində həkim işləmişdir. Elmi yaradıcı-
lıqla məşğul olmuş, Tibb İnstitutunda müəllim kimi fəaliyyətə
başlamışdır. Tez bir zamanda dissertasiyasını müdafiə edib tibb
elmləri namizədi alimlik dərəcəsi (1945) almışdır. Zərif bəy
1959-cu ildə doktorluq dissertasiyasını müdafıə etmişdir. Tibb
elmləri doktoru, professor Zərif bəy uzun illər institutda Yolu-
xucu xəstəliklər kafedrasının müdiri vəzifəsində fəaliyyət gös-
tərmişdir. Görkəmli alim, əli şəfalı həkim 1972-ci ildə Bakı
şəhərində vəfat etmişdir. Alimin nəvə-nəticələri hazırda Bakı
şəhərində yaşayır.
Böyük bəy Mahmud bəy oğlu Mahmudbəyov
(1902-1984)
Görkəmli pedaqoq Mahmud bəy Mahmudbəyov 1898-ci
ildə şamaxılı Molla Məcidin qızı Gülrux xanımla ailə qur-
muşdur. Onların bir neçə övladı olmuşdur.
Övladlarının böyüyü Böyük bəy 1902-ci ildə Şamaxı
şəhərində anadan olmuşdur. Bakıda orta məktəbi başa vurduq-
dan sonra o, atasının məsləhəti ilə Tiflis İnstitutuna qəbul
olunur. İnstitutu əla qiymətlərlə bitirdikdən sonra aspiranturada
oxuyur. O, 1939-cu ildə tibb elmləri doktoru alimlik dərəcəsi
alır. Bir il sonra - 1940-cı ildə professor vəzifəsinə seçilir.
B.Mahmudbəyov 1941-ci ildə cəbhəyə yollanır, 1943-cü
ildə döyüşdə yaralanır və ordudan təxris olunur. O, yenidən öz
sənətini davam etdirir. B.Mahmudbəyov 1947-ci ildə ATİ-nin
Hospital cərrahiyə kafedrasının müdiri seçilmiş və 1977-ci
ilə kimi həmin vəzifədə çalışmışdır. Onun elmi rəhbərliyi
altında əlli nəfərdən çox mütəxəssis tibb elmləri namizədi və
doktoru adına layiq görülmüşdür.
Professor Böyük bəy Mahmudbəyov respublikamızın el-
mi, ictimai-siyasi həyatında yaxından iştirak etmişdir. Alim
irinli cərrahi xəstəliklər, qaraciyər və öd yollarının patologiya-
Məşhur xeyriyyəçi Mahmud Ağa və naməlum muğam universiteti
259
sına və s. problemlərinə həsr edilmiş yüzdən çox əsərin müəl-
lifıdir.
Professorun elmi fəaliyyəti bir çox mükafatlara – «Le-
nin» ordeni, Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni, medallar, fəxri
fərman və diplomlara layiq görülmüşdür. Professor Böyük bəy
Mahmudbəyov 1984-cü ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.
Alimin nəvə-nəticələri Bakı şəhərində yaşayır.
Həbibulla Səmədzadə
(1908-1948)
Həbibulla Səmədzadə 1908-ci ildə Şamaxının
Sarıtorpaq məhəlləsində anadan olmuşdur. O, böyük
romantik şair Hadinin bacısı Əsmanın oğludur. İlk təhsilini
Şamaxıda almışdır. Sonralar APİ-nin filologiya fakültəsini
bitirmişdir. Bir müddət Bakıda müəllimlik etmişdir. 1945-
1946-ci illərdə Pedaqoji İnstitutda filologiya fakültəsinin
dekanı vəzifəsində işləmişdir.
H.Səmədzadə S.Ə.Şirvani, M.Ə.Sabir yaradıcılığının
tədqiqi ilə ciddi məşğul olmuşdur. Filologiya elmləri namizədi
H.Səmədzadə 1948-ci ildə vəfat etmişdir.
Haşiyə: O, qədim əlyazmaları yaxşı oxuyan mütəxəs-
sislərdən olmuşdur. Məsələn, şair Ə.Qarabağlının 1804-cü ildə
folklorla bağlı bir əlyazma tərtib etmişdir. Leninqrad Şərq-
şünaslıq İnstitutunun əlyazmaları fondunda saxlanılan nümunə
və Ə.Qarabağının özü haqqında vaxtilə ədəbiyyatşünaslarımız-
dan S.Mümtaz və Həbibulla Səmədzadə məlumat vermişdir.
Seyfəddin Qəniyev, Səadət Veysova
260
Akademik Məmmədağa Şirəliyev
(1909-1982)
Şirəliyev Məmmədağa
Şirəli oğlu 1909-cu ildə Şama-
xı şəhərində, ziyalı ailəsində
doğulmuşdur. Şamaxıda əvvəl
mollaxanada, sonra şəhər mək-
təbində təhsil almışdır. 1920-ci
ildən ailəsi ilə Bakıya köçür.
Məmmədağa Bakıda 18 saylı II
dərəcəli orta məktəbi bitirdik-
dən sonra ADU-nun Şərq
fakültəsinin dilçilik şöbəsinə
qəbul olmuşdur. O, universitet-
də təhsilini başa çatdırdıqdan
sonra iki il Ağdam rayonunda
dil-ədəbiyyat müəllimi işləmiş-
dir. 1933-cü ildə Bakıya dönə-
rək, APİ-nin aspiranturasına
daxil olmuş və orada çalışmışdır.
Bir müddət sonra dil-ədəbiyyat fakültəsinə dekan müa-
vini təyin olunur. M.Şirəliyev 1941-ci ildə «Bakı dialekti» adlı
namizədlik dissertasiyasını tamamlayır . «Elmi şura əsərə
yüksək qiymət verərək ona elmlər namizədi yox, birbaşa fi-
lologiya elmləri doktoru alimlik dərəcəsi vermişdir». Böyük
Vətən müharibəsi illərində o, ADU-da işləməyə başlamışdır.
Tez bir zaman içində o, ADU-nun fılologiya fakültəsinə dekan
müavini, 1945-ci ildə universitetin rektor müavini işləmiş və
Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü seçilmişdir.
Görkəmli alim 1953-1954-cü illərdə Bolqarıstanda Sofiya
Universitetində işləmişdir. 1957-ci ildə Türk dili cəmiyyətinin
VIII qurultayında iştirak etmişdir.
Ak. Məmmədağa Şirəliyev
Dostları ilə paylaş: | 
