63
Siyasi partiyalar ərazi əlaməti üzrə qurulur. Siyasi partiyaların
ilk təşkilatlarının, komitələrinin və digər təşkilat strukturlarının
Azərbaycan Respublikasının dövlət orqanlarında fəaliyyətinə yol
verilmir.
Siyasi partiya yaradılmasının təşəbbüsçüləri təsis qurultayı
(konfransı) və ya ümumi yığıncaq çağırır, orada nizamnamə qəbul
olunur və rəhbər orqanlar təşkil edilir.
Siyasi partiyanın qeydə alınması üçün Azərbaycan
Respublikasının azı 1000 vətəndaşı onun üzvü olmalıdır.
Məqsədi və ya fəaliyyət metodu Azərbaycan Respublikasının
Konstitusiya quruluşunu devirməkdən, zorakılıqla dəyişdirməkdən
və ya ərazi bütövlüyünü pozmaqdan, müharibəni, zorakılığı və
qəddarlığı təbliğ etməkdən, habelə irqi, milli və dini ədavəti
qızışdırmaqdan, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya
quruluşuna zidd olan və beynəlxalq-hüquqi öhdəlikləri ilə bir araya
sığmayan digər əməllər törətməkdən ibarət olan siyasi partiyaların
yaradılmasına və fəaliyyətinə yol verilmir.
Azərbaycan Respublikasının ərazisində xarici dövlətlərin siyasi
partiyalarının, habelə onların bölmələrinin və təşkilatlarının
yaradılmasına və fəaliyyətinə yol verilmir.
Partiyalar aşağıdakı yolla siyasi fəaliyyət göstərirlər:
− nizamnamələrinə uyğun olaraq ictimai rəyin formalaşmasına
təsir göstərmək;
− öz üzvlərinin siyasi fəallığına rəvac vermək;
− vətəndaşları öz sıralarından seçkili dövlət orqanlarına irəli
sürmək;
− nizamnamələrinə uyğun olaraq Azərbaycan Respublikasının
qanunvericilik və icra hakimiyyəti orqanlarının fəaliyyətinə
təsir göstərmək;
− siyasi və sosial proqramlar hazırlamaq yolu ilə Azərbaycan
Respublikasının daxili və xarici siyasətinin formalaşmasına
təsir göstərmək.
Siyasi partiyaların üzvləri Azərbaycan Respublikasının 18
yaşına çatmış, partiyaya könüllü daxil olmuş, onun nizamnaməsini və
proqramını qəbul etmiş fəaliyyət qabiliyyətli vətəndaşlarıdır.
64
Siyasi partiyanın üzvlərinin hüquqları onun nizamnaməsi ilə
müəyyən edilir və Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və
qanunlarına, şəxsiyyətin hüquq və azadlıqlarına dair Azərbaycan
Respublikasının təsdiq etdiyi beynəlxalq hüquqi aktlara zidd ola
bilməz.
Partiyanın hər bir üzvü və ya üzvləri qrupu öz iradəsini sərbəst
ifadə etmək hüququna malikdir.
Siyasi partiyalar beynəlxalq ictimai (qeyri-hökumət) birliklərə
daxil ola bilər, birbaşa beynəlxalq əlaqələr saxlaya, müvafiq
sazişlər bağlaya bilərlər.
Öz nizamnamələrində, proqram sənədlərində, başqa aktlarda
müəyyən edilmiş məqsədləri və vəzifələri həyata keçirmək üçün
siyasi partiyalar:
− məqsədləri və fəaliyyəti barədə məlumatı sərbəst yayır;
− könüllülük əsasında birləşib siyasi bloklar, ittifaqlar,
federasiyalar, birliklər yaradır;
− Azərbaycan Respublikası Prezidenti, parlamenti və digər
seçkili dövlət orqanları seçkilərində, Azərbaycan Respublikası
icra hakimiyyəti orqanlarının formalaşdınhnasında demokratik
yolla (müstəqil surətdə, başqa partiyalar və təşkilatlar ilə blok
və ya ittifaqda) iştirak edir;
− dövlət orqanları qərarlarının hazırlanmasına demokratik yolla
təsir göstərir;
− dövlət orqanlarında və ictimai orqanlarda öz üzvlərinin
mənafelərini təmsil edir və qoruyur;
Siyasi partiyalar haqqında Qanunda və Azərbaycan
Respublikasının başqa qanunvericilik aktlarında nəzərdə
tutulmuş digər funksiyaları həyata keçirirlər.
Siyasi partiyalar dövlət orqanlarının və vəzifəli şəxslərin
fəaliyyətinə qarışa bilməzlər.
Partiyaların özlərinin fəaliyyəti haqqında məlumat yaymaq,
ideyalarını, məqsədlərini və proqramlarını təblığ etmək, kütləvi
informasiya vasitələri təsis etmək, qanunla müəyyən edilən
qaydada mitinqlər, nümayişlər, yığıncaqlar və başqa kütləvi
tədbirlər keçirmək hüququ vardır.
65
Partiyaların rəhbər orqanları hökmən Azərbaycan
Respublikasının ərazisində olmalıdırlar.
Dövlət siyasi partiyaların hüquqlarına və qanuni mənafelərinə
əməl olunmasına, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və
qanunlarına uyğun olaraq onların öz nizamnamə vəzifələrini yerinə
yetirmələri, habelə öz sənədlərini dövlət mətbuat orqanları
vasitəsilə yaymaları üçün bərabər hüquqi şərait yaradılmasına,
partiyaların rəhbər orqanlarının mühafızəsinə və təhlükəsizliyinə,
bu məqsədlə dövlət mühafızə xidmətinin yaradılmasına və onun
təchizatının təşkil edilməsinə təminat verir.
Qanunla nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, dövlət
orqanlarının və vəzifəli şəxslərin siyasi partiyaların fəaliyyətinə
qarışmasına yol verilmir.
Siyasi partiyanın dövlət qeydiyyatına alınması qaydası
«Siyasi partiyalar haqqında Qanunun» 14-cü maddəsinə əsasən
aşağıdakı qaydada müəyyən edilir.
Siyasi partiya müvafiq icra hakimiyyəti orqanında dövlət
qeydiyyatına alınır.
Siyasi partiyanın dövlət qeydiyyatına alınması üçün
nizamnamənin qəbul olunduğu gündən bir ay keçənədək partiyanın
rəhbər orqanı üzvlərinin imzaları ilə, onların hər birinin yaşayış
yeri göstərilməklə ərizə verilir. Ərizəyə nizamnamə, nizamnaməni
qəbul etmiş təsis qurultaymın (konfransının) protokolu, partiya
üzvlərinin sayını təsdiqləyən sənəd əlavə olunur.
Siyasi partiyanın nizamnaməsinə edilən dəyişikliklər və
əlavələr siyasi partiyanın dövlət qeydiyyatına alındığı qaydada və
müddətlərdə qeydə alınmalıdır.
Siyasi partiya dövlət qeydiyyatına alındığı gündən Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq hüquqi şəxs
sayılır.
Partiyalar rəmz kimi emblemlərə, bayraqlara, vimpellərə və
nişanlara malik ola bilərlər.
Dostları ilə paylaş: |