Microsoft Word Sahin Fazil. Yaponiya Sefernamesi doc
Yüklə 213,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Йапонийа сяфярнамяси
- Şahin Fazil
- 19.12.2006 Üçüncü Divan, səh.831
Йапонийа сяфярнамяси 171 normaları baxımından onlar milli qəhrəman kimi qiymətləndirilirdilər... Xarakiri əməli əsasən sahibin iqamətgahında həyata keçirilirdi. Bunun üçün gecə, yaxud axşam vaxtı seçilirdi. Həyət iri qum dənələri ilə örtülürdü, əməlin həyata keçiriləcəyi yer isə üstünü ağ parça örtmüş nazik tsunovka- larla döşənirdi, onun üzərinə isə qırmızı rəngli yun örtük salınırdı. Yüngül kimono libası geyinmiş ölməyə məhkum olunan adam müəyyən olunmuş yerdə yaponsayağı otururdu. İki «sekundant» - böyük və kiçik «sekundant» onun yanına gəlirdilər. Kiçik «sekundant» ölümə məhkum olunmuşun arxasında dayanır və qılıncı qından çıxarırdı. O adama məcməyidə üzərində xəncər, yaxud qısa qılınc verib, onun soyunmasına kömək edirdilər. Xarakiri əməlinin özü müxtəlif üsullarla həyata keçirilirdi. Onlardan biri belə idi: xəncər sağ ələ götürülür, sol tərəfə sancılır və göbəyin altından üfiqi şəkildə sağ tərəfə aparılır, sonra şaquli istiqamətdə diafraqmadan başlamaqla üfiqi yarığın kəsişdiyi yerədək hərəkət edir; əgər o adam hələ ölmürsə, xəncər qarından çıxarılıb boğaza saplanır. Xarakirinin başqa üsulları da mə’lumdur. İllər ötdükcə xarakiri etməyin bütün şərtlərinə əməl etməyə qadir olan insanların sayı azalırdı. Buna görə də, xarakiri şərtlərini xeyli azaltdılar. Meydzi islahatları dövründə, xarakirinin ləğv olunması dövründən əvvəl elə intihar halları əhəmiyyətli dərəcədə sadələşdi: ölümə məhkum olunan şəxs ona məcməyidə gətirilən xəncəri əlinə götürür, arxasında dayanan «sekundant» isə dərhal qılıncla onun boynunu vururdu. Əvvəllər kiçik «sekundantın» vəzifəsinə ölümə mə’ruz qalan və qarnını cıran adamı ağrılardan xilas etmək daxil idi. Vaxt ötdükcə bu «sekundant» cəllada çevrildi. Şahin Fazil 172 Bir qayda olaraq intihar Yaponiyada təklikdə icra olunur, amma başqa ölkələrdən fərqli olaraq burada qrup şəklində intihar etmə halları da az deyil. XX əsrin 50-ci illərində hər il 1200 o cür intihar qeydə alınmışdır. Elə indi də dəstə ilə intihar etmə halları baş verir. Elə intiharların arasında sevgililər birinci yeri tutur («Yaponlar» kitabı. Səh.165-170). Görəsən, yaponlarda da adamın özünü öldürməsi – intihar günah hesab olunur? Məncə yox. Əgər sayılsaydı belə çox intihar etməzdilər: Öldür İntihar günahdır, günahı öldür, Adamı öldürən silahı öldür. Qeyzini, hikkəni öldür, Düşmənə qarşı yönəlməyən qəzəbini öldür, səni öldürə biləsi əsəbini öldür. Çıxarıb at tamah dişini, o dişini öldür. Pis adətini, vərdişini öldür. Gözünün ağını qapa, ac gözünü öldür. Йапонийа сяфярнамяси 173 Öldür, Öldür, Öldür, Yersiz yerə ürəyini didən kədəri, ahı öldür, Öldürmə özünü, Günahı öldür. 19.12.2006 Üçüncü Divan, səh.831 Kamikadze, xarakiri, samuray... Yaponiyaya xas milli keçmiş. Bu keçmişi yazılı ədəbiyyatdan oxuyan, öyrənən və yenidən yeni ədəbiyyata gətirən müəlliflər az olmamışdır. Bu halı müşahidə edən rus yazıçısı İlya Erenburq yazır: «Yaponiyaya baxıb qəzəblənən müəlliflər də olmuşdur. Onlar dəfələrlə yazmışlar ki, yaponlar hər hansı fərdi xüsusiyyətlərdən məhrumdurlar və onlara bu cür şablon sifətlər verilmişdir: «Asiyanın prussakları», «əbədi təqlidçilər», «qarışqa yuvası». Bu müəlliflərin kitablarında Yaponiya didib-parçalamaq arzusu ilə yaşayan samuraylar ölkəsi, xarakirilər və işgəncələr, məkr və qəddarlıq, danışıqsız itaət və iblis hiyləgərliyi ölkəsi kimi təsvir edilmişdir» (Sakura budağı, səh. 13-14). Bu kimi sifətlər hansı ölkənin tarixində baş verməyib ki? Amma başqa üzdə, başqa adda... Televiziyada baxdığım xarakiri adətləri haqqındakı film bitdi. Bir qədər sonra (təxminən bir saat sonra) Azərbaycan dövlətinin Yaponiyada mülkiyyəti olan (başqa Şahin Fazil 174 ölkələr kimi) səfirliyimizin yerləşdiyi əraziyə getməliyik. İndisə şe’r yazmalıyam. Xarakiri təəssüratı ilə. Lap isti-isti. Bir qəzəl yarandı: Cür’ət edə bilməz edə hər ər xarakiri, Əlbəttə, adamdan ürək istər xarakiri. İndi edən azdır bu dəbi, amma əzəllər, Var idi yaponlarda sərasər xarakiri. Öz sahibinə sevgi verərdi yapona güc, Eylərdi əsrlərlə qətllər xarakiri. Qanunsuz əməllər də buna sövq eləyirdi, Acizliyə tüğyan idi əksər xarakiri. Əlbət, xarakiri edənin fərqi görünmür, Həm atlı edir, həm də ki, mehtər xarakiri. Çox cəhd olunubdur neçə haqsızlığa qarşı, Hər cəhdə deyil amma bərabər xarakiri. Vaxt var idi zalimlərə, zülmə edib üsyan Eylərdi əsəbdən neçə əsgər xarakiri. Bə’zən yığışıb, birgə ediblər onu icra, Çox gənc adamın qətli idi hər xarakiri. Kəs var ki, edir qarnına xidmət gecə-gündüz, İstərmi cıra qarnını xəncər xarakiri? Yüklə 213,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|