Яли Щясянов, Адил Вялийев
8
Áèðëÿøìèø ßðÿá ßìèðëèéè .............................................................. 621
Áóòàí .......................................................................................... 624
Äàíèìàðêà................................................................................... 627
Èîðäàíèéà .................................................................................... 630
Èñâå÷ ............................................................................................. 633
Êàìáîúà ..................................................................................... 637
Êàíàäà ........................................................................................ 640
Êöâåéò.......................................................................................... 643
Ãðåíàäà ...................................................................................... 646
Ëåñîòî ......................................................................................... 649
Ëèõòåíøòåéí .................................................................................. 652
Ëöêñåìáóðã ................................................................................. 655
Ìÿðàêåø ....................................................................................... 658
Ìîíàêî ....................................................................................... 661
Íèäåðëàíä ..................................................................................... 664
Íîðâå÷.......................................................................................... 668
Ïàïóà-Éåíè Ãâèíåéà ................................................................... 672
Ñåíò-Êèòñ âÿ Íåâèñ ....................................................................... 675
Ñåíò-Ëöñèéà ................................................................................. 678
Ñåíò-Âèíñåíò âÿ Ãðåíàäèíà ......................................................... 681
Ñîëîìîí Àäàëàðû ......................................................................... 684
Ñâàçèëåíä ...................................................................................... 687
Òàèëàíä ........................................................................................ 690
Òîíãà .......................................................................................... 693
Òóâàëó ......................................................................................... 696
Éàìàéêà ...................................................................................... 699
Éåíè Çåíëàíäèéà .......................................................................... 702
§2. Êîììóíèñò òèïëè äþâëÿòëÿð............................................................. 705
×èí ............................................................................................... 707
Êóáà ............................................................................................ 712
Ëàîñ ............................................................................................ 717
Øèìàëè Êîðåéà (ÊÕÄÐ) ............................................................... 720
Âéåòíàì ...................................................................................... 723
§3. Òåîêðàòèê âÿ ìöòëÿã ìîíàðõèéà òèïëè äþâëÿòëÿð .......................... 726
Áðóíåé ........................................................................................ 728
Èðàí .............................................................................................. 730
Ñÿóäèééÿ ßðÿáèñòàíû..................................................................... 736
Îìàí .......................................................................................... 741
Ãÿòÿð ........................................................................................... 744
Äÿðñëèê öçðÿ èñòèôàäÿ îëóíàí ÿäÿáèééàò âÿ èíòåðíåò ðåñóðñëàðû ........ 747
ДЦНЙА ЮЛКЯЛЯРИНИН МЦАСИР СИЙАСИ СИСТЕМЛЯРИ
9
ЭИРИШ
üasir dünya ölkələri müxtəlif təbii, coğrafi, ərazi və
əhali xarakteristikasına; güclü, zəif iqtisadi və tex-
noloji inkişafına; geosiyasi əlamətlərinə; beynəlxalq münasi-
bətlərdə tutduğu yerə və rola və s. xüsusiyyətlərinə görə təsnif
olunur. Son zamanlar dünya siyasətşünaslıq mərkəzləri və po-
litoloqlar dövlətlərin siyasi rejimlərinin, dövlət idarəçilik sis-
temlərinin, hakimiyyət institutları və ictimai-siyasi təşkilatlar
arasındakı münasibətlərin xarakterini tədqiq edərək ölkələri
daha bir əlamətinə - siyasi sistem fərqinə görə də təsnif edir-
lər. Qloballaşmanın və transmilli demokratikləşmənin getdikcə
vüsət aldığı müasir dünyada cərəyan edən dövlətdaxili və döv-
lətlərarası münasibətlərdə hər bir ölkənin siyasi idarəçilik
sisteminin xarakterinə çox ciddi diqqət ayrılır. Dövlətləri bir-
birindən fərqləndirən bu və ya digər özünəməxsus siyasi sis-
tem əlamətləri, idarəçilik formaları və s. həmin ölkələrin daxili
vəziyyətinə olduğu kimi, xarici aləmlə münasibətlərinə də
fərqli təsir göstərir. Bəzən dünya siyasətinə əhəmiyyətli təsir
göstərmək imkanı olan böyük dövlətlər və beynəlxalq təşkilat-
lar, ayrı-ayrı ölkələrin beynəlxalq hüquq öhdəliklərini və bey-
nəlxalq haqlarını bilavasitə onların daxili idarəçilik rejimləri,
siyasi sistemləri ilə əlaqələndirirlər. Bir sözlə, əvvəllər beynəl-
xalq münasibətlər sistemində ölkələrin daxili siyasət məsələlə-
ri, dövlət-vətəndaş, hakimiyyət və ictimai-siyasi institutlar ara-
sındakı münasibətlər və s. dövlətdaxili idarəçilik məsələləri
hər bir milli dövlətin daxili işi hesab edilirdisə, “yeni dünya ni-
zamı”nın bərqərar olduğu XXI əsrdən başlayaraq bu sahələr
M