Microsoft Word tanbehul gofilin ziyouz com doc

buyurguvchilar” (Yusuf, 53). Ya’ni, nafs yomonlikka va shahvoniyatga buyuradi... Amalning savobini Alloh taolodan umid qilish, deganda, insonlarning gaplariga parvo qilmasdan, amalni Alloh taolo uchun xolis qilish tushuniladi.

Ba’zi hukamolardan rivoyat qilinadi: “Amal qilguvchi amalida qo‘y boquvchidan o‘rnak olishligi lozim bo‘ladi. Albatta, qo‘y boquvchi agar namoz o‘qisa, qo‘ylardan namoziga maqtov olishni o‘ylamaydi. Shuningdek, amal qilguvchi insonlar unga qarashlarini ko‘ngliga keltirmasligi lozim. Alloh taolo uchun insonlar oldida va yolg‘iz qolganda ham bir xil tarzda amal qiladi. Insonlarning maqtovini talab etmaydi”.

Hukamolardan ba’zisi aytadi: “Amal durust bo‘lishi uchun to‘rt narsa kerak bo‘ladi. Avvalo, amalni boshlashdan oldin ilm lozim. Chunki amal faqat ilm bilan yaxshi bo‘ladi. Agar amal ilmsiz bo‘lsa, amalni yaxshi qiladigan narsadan buzadigan narsa ko‘proq bo‘ladi. Keyin amalning boshida niyat lozim. Chunki amal niyat bilan solih bo‘ladi.

13. Payg‘ambarimiz aytganlaridek: “Albatta, amallar ni-yatlari bilan” va har bir kishining niyat qilgan narsasi bo‘ladi, ro‘za, namoz, haj, zakot va boshqa toat-ibodatlar faqat niyat bilan durust bo‘ladi. Amal durust bo‘lishi uchun boshida niyat qilmoq lozim.

Uchinchisi: amalning o‘rtasida sabr qilmoq, ya’ni amallarni tinch, xotirjam bajarguncha sabr qilmoq lozim.

To‘rtinchisi: amalni tugatayotgan vaqtda ixlos qilmoq lozim. Chunki amal ixlossiz qabul qilinmaydi. Agar ixlos bilan amal qilsangiz, Alloh sizdan qabul qiladi va insonlarning qalblari sizga bog‘lanadi”.

Harm ibn Hayyondan rivoyat qilinadi: “Qaysi bir bandam Alloh taologa qalbi bilan yuzlansa, albatta Alloh taolo ahli imon qalblarini unga yaqinlashtiradi va ularning muhabbatidan va rahmatidan uni rizqlantiradi”.

14. Payg‘ambarimizdan Abu Hurayra (r.a.) rivoyat qiladi: “Albatta, Alloh taolo bir bandani yaxshi ko‘rsa, Jabroil alayhissalomga: “Men falon bandani yaxshi ko‘rdim, sen ham uni yaxshi ko‘r”, deydi. Jabroil alayhissalom osmon farishtalariga: “Parvardigoringiz falonchini yaxshi ko‘ribdi, uni sizlar ham yaxshi ko‘ringlar”, deydi. U bandani osmon ahli ham yaxshi ko‘radi. Mazkur banda barcha yer ahliga ham maqbul bo‘ladi va bir bandani yomon ko‘rib qolsa ham, xuddi shunday e’lon qiladi”.

Zohid Shaqiq ibn Ibrohimdan bir kishi savol so‘ragani rivoyat qilinadi: “Albatta, insonlar meni solih deydilar, men solih yoki solih emasligimni qanday bilaman”. Shaqiq rahmatullohi alayh unga aytdi: “Solihlarning huzurida siringni oshkor qil, agar unga rozi bo‘lsalar, solihsan, agar rozi bo‘lmasalar, yo‘q. Qalbingga dunyoni ro‘baro‘ qil, agar qalbing qaytarsa, bilki solihsan, bo‘lmasa, yo‘q. O‘zingga o‘limni ro‘baru qil, agar o‘limni xohlasang, bilki, solihsan, bo‘lmasa yo‘q. Vaqtiki senda bu uch qism jamlansa, Alloh taologa amallarda riyo qilmaslik uchun tazarru etgin, toinki amallaringni fasod qilmasin”.

15. Anas ibn Molik Hazrati Payg‘ambarimizdan rivoyat qiladi: “Mo‘min kim,bilasizllarmi?” “Alloh va Uning rasuli bilguvchiroqdir”. “Mo‘min kishi ulkim, to o‘zi to‘g‘risida odamlardan eshitgan maqtovlar bilan quloqlari to‘lmaguncha olamdan ko‘z yummagay. Agar yetmish qavat temir eshikli uy ichida Alloh taolo toati uchun amal qilsa ham, Alloh ul kishining

qilgan amalini ro‘yobga chiqaradi. Hatto insonlar gapirib unga qo‘shadilar ham”. “Yo Rasululloh, qanday qo‘shadilar?” deb so‘raldi. “Albatta, mo‘min amalida ziyoda bo‘lgan narsani yaxshi ko‘rgay. Fojir kim, bilasizlarmi?” “Alloh va Uning rasuli bilgaydir”. “Fojir kishi ulkim, to o‘zi to‘g‘risida yoqimsiz tanqidlarni to‘la eshitmaguncha olamdan o‘tmaydi. Agar, yetmish qavat temir eshikli uy ichida Alloh taologa ma’siyat qilsa ham, Alloh taolo uni oshkor qiladi, hatto insonlar gapirgay. Va unga qo‘shgaylar”. “Yo Rasululloh, qanday ziyoda qiladilar?” “Albatta, fojir buzg‘unchilikda ziyoda bo‘lgan narsani yaxshi ko‘rur”.

Avf ibn Abdulloh aytadi: “Ahli solihlar bir-birlariga yozar edilar: “Kimki oxirati uchun amal qilsa, Alloh dunyo ishiga kifoya qilgaydir. Kimki Alloh va o‘zi orasida bo‘ladigan ishlarni isloh qilsa, Alloh taolo u bilan odamlar orasini isloh qilgaydir. Kimki ichki dunyosini isloh qilsa, Alloh taolo uning tashqarisini ham isloh qilib qo‘ygaydir”.

Homid Lifof aytadi: “Agar Alloh taolo kishini xolis qilishni xohlasa, uch narsa bilan jazo beradi: Ilmdan ko‘p beradi, ammo ulamolar amalidan qisib qo‘yadi. Solihlarning suhbatiga erishtiradi, lekin ularning huquqlarini bilishdan qisib qo‘yadi. Unga toatlar eshigini ochadi va amalning ixlosidan qisib qo‘yadi”.

Mana shularning hammasi niyatning buzuqligidan va ichi yomonligidandir. Chunki, agar to‘g‘ri bo‘lsa, albatta Alloh taolo ilmning manfaatidan ham, amalga ixlos qilishlikdan ham, solihlarning huquqlarini bilishlikdan ham nasiba qilib, rizqlantirib qo‘yar edi.

16. Faqih aytadi: Jabla Yahsibiyning bunday deganini eshitdim: “Biz Abdulmalik ibn Marvon bilan g‘azotda edik. Kechasi uxlamaydigan, uxlasa ham, kam uxlaydigan kishi bilan suhblatda bo‘ldik. Uni taniyolmay, bir necha kun birga yurdik. Keyin bilsak, u Payg‘ambar (s.a.v.) sahobalaridan biri ekan. Bizlarga bir voqeani aytib berdi: “Mo‘minlardan biri Payg‘ambardan (s.a.v.) so‘radiki: “Yo Rasululloh, ertangi kundan najot nimada?” Aytdilar: “Allohni aldamasligingda”. Aytishdi: “Yo Rasululloh, Allohni

qanday aldaymiz?” Aytdilar: “Alloh taolo buyurgan narsaga amal qilgaysan-u, Alloh taolo uchun xos etmasligingdir. Riyodan saqlaninglar, chunki riyo Allohga shirk keltirishdir. Riyokor ulki, qiyomat kunida butun maxluqotlarining oldida unga to‘rtta ism bilan nido qilingaydir: “Ey kofir”, “Ey fojir”, “Ey ahdini buzguvchi”, “Ey zarar qilguvchi”, deyilgaydir. “Amalingda alashding, ajring botil bo‘ldi, qiyomat kunida sen uchun nasiba yo‘q. Kim uchun amal qilgan bo‘lsang, ajringni o‘shandan so‘ra. Ey yolg‘onchi!” deyilgaydir”. “Sen buni Payg‘ambardan (s.a.v.) eshitdingmi?” deb so‘radim. Aytdi: “Hech zot yo‘q, magar o‘zi bo‘lgan Zotga qasamki, men buni Rasulullohdan eshitdim. Agar bir narsada xato qilsam, unga suyanib qolmasdim”. Keyin bu oyatni o‘qidi:

“Albatta, munofiqlar Allohni aldamoqchi bo‘ladilar. Holbuki, Alloh ularni aldab qo‘yguvchidir” (Niso, 142).

Faqih, Alloh rahm qilsin, aytadi: Kim amallari savobini oxiratda topaman desa, u Alloh taologa xolis amal qilmog‘i, riyosiz qilmog‘i, keyin ajablanish (odamlarning hayrati) bu amallarni botil qilmasligi uchun qilgan yaxshi amallarini unutmog‘i lozim bo‘ladi. Chunki aytiladi: “Toatni saqlashlik uni qilmoqdan ko‘ra qiyinroqdir”.

Abu Bakr Vositiy aytadi: “Toatni saqlash uni qilishdan ko‘ra qiyinroqdir, chunki uning misoli tez sinadigan shishaga o‘xshaydir. U yamoqni qabul qilmaydi. Shuningdek, amal

ham, agar riyo aralashsa, uni sindiradi, agar manmanlik aralashsa ham, uni sindiradi. Kishi bir amalni qilganda riyo aralashib qolishidan qo‘rqsa, qo‘lidan kelsa, riyoni ko‘nglidan chiqarsin, so‘ngra shuning uchun o‘sha narsaga harakat qilsin, agar imkoni bo‘lmasa, amalni qilaversin va amalni riyo tufayli tark qilib qo‘ymasin. Keyin Allohdan istig‘for so‘rasin, bu ishda riyosi o‘rniga shoyadki, Alloh boshqa amalida ixlosmand qilib qo‘ysa”.

Bu to‘g‘rida aytiladiki, albatta, riyo qilguvchilar o‘lganlaridan beri dunyo xarobdir. Chunki ular yaxshi amallarni qilardilar, qalandarxonalar, ko‘priklar, masjidlar kabi narsalarnnni qurardilar. Bu narsalarda odamlar uchun foyda bor edi, garchi riyo uchun bo‘lgan bo‘lsa ham. Ko‘pincha musulmonlarndan birontasinning duosi foyda berib qoladi... Ba’zi o‘tgan kishilardan rivoyat qilinadi: Bir yo‘lovchi kambag‘allar uchun musofirxona qo‘rgan ekan. U o‘ziga-o‘zi aytar ekanki: “Bilmadim, bu amalim Alloh taolo uchunmi yoki yo‘qmi”, deb. Bas, bir kuni tushida bir kishi kelib: “Agar amaling Alloh uchun bo‘lmasa ham, musulmonlardan bittasi duo qildi. Amaling Alloh uchun bo‘ldi”, deydi. Shunda ko‘p xursand bo‘lgan ekan.

Huzayfa ibn Yamon oldida bir kishi: “Yo Parvardigor, munofiqlarni halok qilgin”, debdi. Xuzayfa shunda: “Agar ular halok bo‘lib ketsalar, dushmanlaringdan haqlaringni ola bilmas edinglar”, ya’ni ular g‘azotga chiqib, dushman bilan urushardilar, degan ekan.

Faqih, Alloh rahmat qilsin, aytadi: Odamlar farzlar to‘g‘risida so‘zlashibdilar. Ba’zilari debdi: “Unda riyo yo‘q. Chunki u butun xalqqa farzdir. Agar kishi ustidagi farzni ado qilsa, bu riyoga kirmaydi”. Ba’zilar esa: “Riyo farzlarga ham, boshqalariga ham kiradi”, deb aytdi.

Bu ish mening nazdimda ikki xildir. Birinchi: agar bir inson farz amallarini riyo uchun – insonlarga ko‘rinish uchun ado qilsa, u ishni ado qilmabdi. Bu esa butunlay munofiqlikdir. Alloh taolo o‘z so‘zida munofiqlar haqida aytgan: “Albatta, munofiqlar