Microsoft Word td\335d I b\334T\334N. doc
Yüklə 6,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- K GÜÇ
- Kültür Bakanlı ğı Türkiye Dı şındaki Türk Edebiyatları Antolojisi
- KEND KEND M Z TANIMAK Ç N KÜÇÜK B R ANKET
- Anahtar kelimeler
Kerim Gurbannepesov’un Ölümünün 20. Yılı Anısına: Hayat Hikâyesi ve Şiirleri 25 Sırayla aylar geçti. Yaptığı uğurlu geldi. Hayat onu şımarttı. Her sözünde bir oyun, Her elde bir mendil Bir yıldır oturmakta Çok büyük masa başında. Bir gün ise anası Emanetini (canını) teslim etti… Gelen telgrafı da Masasında sakladı. Onu eşinden başka Göstermedi kimseye. Karı - koca karar aldı: “Gitsek olur, üçüne!” …Tüm köyün gözü yolda, Herkes onu bekliyor. Babası fısıldıyor: “Gelir, gelir, gelir!”. Yengesi fısıldıyor: “Gelir mi ki?! Kim bilir?”. Ana sanki kıpırdıyor: “Gelir yavrum, gelir, gelir”. O sırada “Geliyor!” diye, Ayaklandı bir ihtiyar. Göründü yeşil alanda “Volgaların” yeşili. “Gelir dedim ya!” deyip Kendine geldi babası. Metin Arıkan 26 Yanmış kara yüzünün Arttı aydınlığı. O vakitte yeşil “Volga” Aşağı indi tepeden. Gelecek adamın yerine Şoför çıktı kapıdan. “Bugün gelemeyecek Acil bir işi çıktı…” O an babanın gözlerinden ki damla yaş aktı. Yetmiş yaşına kadar Ağlamayan ihtiyar. Gözyaşını sildi de Gülümsedi hafifçe. Bu gülümseyiş ömür boyu Çıkmaz benim yâdımdan. Böyle korkunç gülümseyişi Görmemiştim hiç bir insanda. …Kaldırdılar ananın Ak kuş gibi tabutunu Bahar rüzgârı dalgalandırdı Üzerindeki çuhasını. Bıraktılar çukura Ak saçlı bir dünyayı. çteki evin kapısına lettiklerinde anayı ki omzunu dayayıp Çukurun kenarına. Hiç girmek istemedi Kerim Gurbannepesov’un Ölümünün 20. Yılı Anısına: Hayat Hikâyesi ve Şiirleri 27 Girmesi gereken evine. En son fırsatta bile Öz oğlunu bekledi. …Yazmaya yazdım, ancak, Ağır geldi bu koşuk. (şiir) 15 K GÜÇ Bir kız uğruna avaresin sen. Sen onun uğruna her şeye hazır. Daha kim olduğunu bilmezsin, ancak, Onun uğruna ölüme gitmeye hazır. Kız da avaredir senin uğrunda, Belki, o senden de avaredir. Ancak o kızın da senin kim olduğundan, Nereli olduğundan haberi yoktur. Ararsın, bulursun, kucaklarsın bir gün. Sevinçle hatırlarsın eski günleri. Dersin: “O bensiz, ben ise onsuz Nasıl yaşadık ki şimdiye değin” Vardır hayatında daha bir keşif, O keşif de, tam, o keşif gibi: O da seni aşkı ile büyüler O yanaklar gibi, o gözler gibi. Ararsın, sen onu. Ancak kendin de Layık olmalısın, o gözler gibi. Layık olmazsan, dolanıp gider. Layık olursan, muradına erersin. Sonra önünde duracak güç yoktur. Kudretin dağları delmeye yeter. 15 Bu şiiri çok beğendiğimizden buraya almayı uygun bulduk. Bu şiirin başka bir aktarması için bk. Kültür Bakanlığı Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi, C. 11, s. 313–316. Metin Arıkan 28 Yine kendine sorarsın: “Böyle kudretsiz Nasıl yaşamışım, şimdiye kadar?” Sevgili yâr ile sevgili hüner Tahminen iki tane yürek olmalı. şte, böyle bir gövdenin içinde Üç kalbin atmasını başarırsan. Ondan sonra bir tek dağı delmek değil, Yeniden dağ yapmayı da, başarırsın. KEND KEND M Z TANIMAK Ç N KÜÇÜK B R ANKET Erkenden uyanıyorsun. Evin yerinde. Keyfin güzel, canın sağ, Allaha şükür, Komşudan bir dertlinin iniltisi duyuluyor. şte o durumda ne düşünürsün Evindeki acayip sefayı mı Yoksa o dertliye gerekli şifayı mı? şte, bir kurum. Başkanı – dostun, çeride ikiniz gülüyorsunuz kıs kıs. Kapıda ise kırk kişi bekliyor. şte o durumda ne düşünürsün Dostluktaki ilginç kudreti mi? Yoksa kapıdaki sırayı mı? Kapında durdu tuğla yüklü bir araç, Aracın şoförü bir kurnaz hırsız, “Yarı fiyatına al bunu!” diyor. şte o durumda ne düşünürsün Cebine yararlı kazancını mı? Maneviyatına yararlı vicdanını mı? şte, et dükkânı. Satıcı – komşun. Seçip alıp sana bir budu tartar. Kerim Gurbannepesov’un Ölümünün 20. Yılı Anısına: Hayat Hikâyesi ve Şiirleri 29 Arkandakine ise sert bir kemik. şte o durumda ne düşünürsün Kendine gösterilmiş hürmeti mi? Ya da diğerlerine verilen zararı mı? Gidiyor sokak boyu sakat bir gazi. Sadece sakat değil, bir gözü de kör. Sen ise “Volga” ile hızla uçuyorsun. şte o durumda ne düşünürsün Mevkini mi, makamını mı, “Volga”nı mı? Ya da seni Volga sahibi yapan “gazi”yi mi? Türk Dünyası ncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies, Cilt: VIII, Sayı 1, Sayfa: 31-34, ZM R 2008. 31 KÂŞGARLI MAHMUT VE 11. YÜZYIL MUS K S ÜZER NE Mahmud Al-Kashghari And About Music of 11th Century Ramiz ASKER * Leyla ASKER ** Özet Büyük Türk dilcisi ve düşünürü Kaşgarlı Mahmud'un ansiklopedik mahiyet taşıyan ve adeta 11. yüzyıl Türk dünyasının aynası olan Divanü Lugati’t-Türk adlı eseri, Türk dili ve edebiyatının, Türk tarih ve coğrafyasının yanı sıra, Türk kültürünün ve etnografyasının da en eski ve temel kaynaklarındandır. Divanü Lugati’t-Türk Türklerin zengin maddi ve manevi kültürünün çeşitli alanları hakkında bilgi verirken Türk müzik kültürü üzerine de çok değerli bilgiler vermektedir. lk kez bu eserde şarkı, güfte, makam, motif, melodi gibi kavramlardan söz edilmiş, dönemin bazı nefesli, telli ve vurmalı çalgı aletleri madde başlarında ele alınmış, musiki icra ortamlarından bahsedilmiştir. Bundan bin yıl önceye ait Türk çalgı aletlerinin başında, adına birçok maddede rastladığımız, kopuz gelmektedir. Eserde bu terim, ad ve eylem olarak kopuz, kopuzluğ, kopzadı, kopzaldı, kobzattı, kobzaştı maddelerinde geçmekte ve açıklanmaktadır. Onu dönemin diğer telli sazlarından ikeme/egeme, çeng/çong/çung ve buçı izlemektedir. Kaşgarlı Mahmut, eserinde ayrıca eski Türk nefesli çalgı aletlerinden olan sıbızgu (ney), borguy (zurna) ve tovıl (düdük) üzerine de bilgi vermektedir. Bunların dışında tümrük (def), küvrük (kös) maddelerinde vurmalı saz aletlerinden bahsedilmektedir. Tuğ terimiyle askeri orkestra veya ordu bandosu kastedilmektedir. Eserde şarkı anlamında ır/yir; şarkıcı manasında yırağu; söylemek, teganni etmek anlamında yırlamak ve köglemek gibi kavramlar da yer almıştır. Anahtar kelimeler: Kaşgarlı Mahmut, Divanü Lugat-it-Türk, Musiki, Musiki Aletleri. Abstract A popular encyclopedic dictionary of the great turkic linguist and thinker Mahmud Kashghari`s Diwan Lughat at-Turk, mirror of the turkic world of the 11th century , includes rich information not only about the Turkic language and literature but also its history geography, culture and ethnography. The valuable information about different branches of the material and moral culture, including musical culture of Turks of thousand years` prescription is given in Diwan Lughat at- Turk. The work says about song, makam, motion and melody, the wind, stringed and percussion instruments and about the performing arts. Information about popular Turkic kopuz, including kopuz and kopuzlug, kopzadi, kopzaldi, kopzatti are often provided in Diwan Lughat at-Turk dictionary. Other instruments, such as ikeme/egeme, cheng/chong/chung and buchi are also mentioned here. Mahmud Kashghari informs about ancient wind instruments "sibizgu" (modern reed- pipe, flute), "borguy" (zurna) and "tovil" (fife); percussion instruments "tumruk" (drum) and "kuvruk" (tambourine). The word "tug" means military orchestra. The dictionary explains meaning ir/yir (song), yiragu (singer), yirlamak (sing) and koglemeg (perform). * Bakü Devlet Üniversitesi, Bakü, Azerbaycan, ramizasker@yahoo.com. ** Bakü Musiki Akademisi, Bakü, Azerbaycan, askerovaleyla@hotmail.com. Yüklə 6,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|