Microsoft Word zeynalov natiq dissertasiya doc
Yüklə 1,06 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2013-ci ild ə dövl ət büdc əsinin g əlir v ə x ərcl ərinin qeyri-neft ÜDM- ə nisb əti(%-l ə)
- M ənb ə: Az ərbaycan Respublikasının M ərk əzi Bankı
16 halda bank risklərinin səviyyəsi azalır, onların fəaliyyəti stabil xarakter alır, likvidlik dərəcəsi yüksəlir. qtisadi böhran vəziyyətində tənəzzül baş verir, inflyasiya, maliyyə vəsaitlərinin çatişmamazlığı, sabitliyi pozan amillərə çevrilir. Bu şəraitdə banklar üçün vəsaitlərin cəlb edilməsi çətinləşir, onların apardığı əməliyyatların həcmi ciddi surətdə azalır, risklərin səviyyəsi yüksəlir, Belə hallarda banklar demək olar ki, uzunmüddətli kreditləşməni dayandırırlar. nflyasiya bankların malik olduqları kapitalı qiymətdən salır. Büdcə çatışmamazlığı əlavə pul kütləsinin emissiyasını labüd edir ki, bu da çox hallarda vəziyyəti daha da gərginləşdirir. 5. Siyasi amillər. Ən vacib siyasi amillərdən biri ölkədə aparilan siyasətin inkişaf istiqamətləridir. Əgər ölkədə bazar iqtisadiyyatının inkişafina imkan yaradılarsa, şəxsi mülkiyyət inkişaf etdirilirsə, bu halda bank kapitalının həcminin, bankların və ümumiyyətlə, kredit təşkilatlarının sayının artması, bank sisteminin möhkəmlənməsi, onun iqtisadiyyatdaki mövqeyinin daha da möhkəmlənməsi üçün müsbət zəmin yaradır. Siyasi aləmdə qeyri-müəyyənlik baş verdikdə isə bank sisteminin inkişafi ləngiyir, valyutanın ölkədən xaricə axını baş verir. Eyni zamanda, ölkə rəhbərliyinin dəyişməsi də bank sisteminin inkişafina təsirsiz qalmır. 6. Mövcud banklararası rəqabətin səviyyəsi. Bazar iqtisadiyyati şəraitində çoxsaylı müstəqil bankların meydana gəlməsi, onları yeni müştəri uğrunda mübarizəyə sövq edir, göstərilən xidmət növlərinin çoxalmasına, xidmətin keyfiyyətinin yüksəlməsinə, yeni xidmət sahələrinin yaradılmasına məcbur edir. 7. Ölkənin iqtisadi siyasətindəki dəyişikliklər, iqtisadi inkişafm səviyyəsi; Bank sisteminin inkişafina təsir edən amillərdən biri də ölkənin iqtisadi siyasətindəki dəyişikliklər iqtisadi inkişafın səviyyəsi və dövlətin cari iqtisadi siyasətidir. Dövlətin iqtisadi siyasətinin həyata keçirilməsini təmin edən orqanlardan biri də Mərkəzi Bankdır. Mərkəzi banklar dövlətin iqtisadi siyasətində baş verən istiqamət dəyişiklikləri ilə əlaqədar dərhal öz strukturlarında dəyişiklik edir. Qanunvericilik ə sasında Mərkəzi banklar təkcə ayrı-ayrılıqda kommersiya banklarına deyil, eyni zamanda bütövlükdə bank sisteminə təsir edə bilir. Bank sistemi fəaliyyətinin 17 sabitləşməsini həyata keçirərək Mərkəzi banklar kommersiya banklarında öz ehtiyatlarını artırmağı, kreditlər verilməsini tələb edən, mərkəzləşdirilmiş kredit ehtiyatlarından istifadəyə görə faiz dərəcələrini dəyişə bilər. Azərbaycan Respublikasında faiz dərəcələrinin dəyişmə dinamikasını aşağıdakı qrafik 1. də aydın izləmək olar.Eyni zamanda yeni filiallar yaradılmasını gecikdirə və ya sürətləndirə bilər, bu və ya digər pozuntulara görə lisenziyaları geri ala bilər.
8. Mövcud vergi siyasəti.Bank sisteminin inkişafına təsir edən amillərdən biri də mövcud vergi siyasəti, vergi dərəcələri və növləri, kifayət dərəcədə bank kapitalının olmaması, ixtisaslı, peşəkar kadr potensialı, xidmət olunan müştərilərin vəziyyəti və digər səbəblərdir.
Bank sistemi anlayışı öz məzmununa görə sistem anlayışına uyğun olmaqla müvafiq elementlərin məcmusudur, bu elementlər birlikdə müəyyən tamlığa malikdir, bu elementlər qarşılıqlı surətdə əlaqəlidir.Konkret olaraq isə bank sistemi- bankların, bank infrastrukturu, bank qanunçuluğu və bank bazarının məcmusudur. qtisadi sistemin tərkib hissəsi olmaqla bank sistemi cəmiyyətdəki iqtisadi münasibətləri əks etdirir. 18 Bank sistemini digər sistemlərdən fərqləndirən bir neçə xüsusiyyətləri var.Bank sistemi bir məqsədə xidmət edən müxətlif hissələrin, elementlərin vəhdəti kimi təsəvvür edilir.Bank sisteminin özünəməxsusluğu onun tərkibinə daxil olan elementlərin və onların qarşılıqlı münasibəti ilə müəyənləşdirir.Bu zərurət olduqda sistemin elementlərinin bir-birini əvəz edə bilməsi deməkdir.Əgər hər hansi səbəbdən banklardan biri bağlanarsa və ya ləğv edilərsə sistem öz fəaliyyət qabiliyyətini itirmir.Onun funksiyalarını digər banklar yerinə yetirir, zərurət olduqda isə təzəsi yaranır.Beləliklə sistemin bütövlüyü pozulmur. Azərbaycan Respublikasında bank sisteminin formalaşması çox da uzaq dövrə təsadüf etmir, onun tarixi böyük deyil. Keçmiş SSR -nin tərkibində olarkən Azərbaycanda da bütün SSR -də olduğu kimi mərkəzləşdirilmiş və birpilləli sovet bank sistemi fəaliyyət göstərirdi. 1990-cı ildə SSR Dövlət Bankı və bank fəaliyyəti haqqında qanun qəbul olundu. Bu qanunla ikipilləli bank sisteminə keçid reallaşdı. 1996-cı ildə yeni bank qanunları hazırlanıb qəbul olundu və əvvəlki qanunlar öz qüvvəsini itirdi. Azərbaycan Respublikasında hazırda ikipilləli bank sistemi tətbiq olunur. Azərbaycan Respublikasının bank sistemi Mərkəzi Bankdan və Respublikanın kredit təşkilatlarından ibarətdir. Bank sisteminin ən mühüm tərkib hissəsi isə, Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankıdır. Mərkəzi Bank respublikanın mərkəzi bankı statusundadır və bütövlükdə dövlət mülkiyyətindədir. O, hüquqi şə xsdir, möhürü var və mərkəzi bankın bütün vəzifələrini yerinə yetirir. Mərkəzi Bank fəaliyyətində mənfəət güdmür, bütün vergidən azaddır, lakin xərcləri öz gəlirləri hesabına ödəyir. Respublikamızın müasir bank sisteminin strukturu 4 amilin təsiri altında formalaşmışdır: Birinci amil, kredit idarələrinin iki funksiyasının olmasıdır.Bildiyimiz kimi,banklar emissiya və kredit funksiyalarını həyata keçirirlər.Bankların ixtisaslaşması ona gətirib çıxarmışdır ki,tarixən emissiya funksiyası Mərkəzi Bankda,xalq təsərrüfatının və əhalinin kreditləşməsi isə işgüzar kommersiya banklarında cəmləşmişdir.Nəzəri cəhətdən bankların ixtisaslaşmasında belə bölgü özünü doğruldur.Buna görə də respublikada pul nisbətlərini təhlil və pul dövriyyəsini Yüklə 1,06 Mb. Dostları ilə paylaş:
|