250
skrubberl rin stabil i l m sinin t min olunması, mayenin
paylanmasının yax ıla dırılması v damcıların aparıl-
masının azaldılması üçün konus formalı çevik kür
killi
doldurmalı aparatlar t klif olunmu dur. ki tip aparatlar
i l nib hazırlanmı dır: farsunkalı v ejektorlu.
Ejeksiyalı skrubberl rd kür l rin suvarılması sabit
s viyy li qabdan t mizl n c k qazlarla sovrulan maye
vasit sil h yata keçirilir.
Bo qablı qazyuyucular
(barbotajlı, köpüklü).
ç risind tökül n bo qablı köpük aparatları daha çox
yayılmı dır. Tökül n bo qablarda diametri 3–8 mm olan
d likl r vardır. Tozlar qaz v mayenin t siri il yaranan
köpük layında tutulur. Toztutucu prosesin effektivliyi
fazalar arası s thin h cmind n asılı olur.
Z rb -inersiya t sirli qazyuyucular. Bu
cür
aparatlarda qazların maye t b q si il kontaktı qaz
axının maye s thin z rb si n tic sind ba verir v
sonra da qaz – maye qatı ı ı müxt lif konfiqurasiyalı
d likl rd n buraxılır v ya qaz-maye qarı ı ı birba a
maye faza seperatoruna ötürülür. Bel t sir n tic sind
diametri 300–400 mkm olan damcılar m l g lir.
251
M rk zd nqaçma t sirli qazyuyucular. M rk zd n-
qaçma qüvv si il i l y n skrubberl r daha çox
yayılmı dır. Onları konstruktiv qurulu larına gör 2 yer
bölürl r: 1) qaz axınlarının burulması m rk zi p rli
burucu qurulu un köm yil h yata keçiril n aparatlar; 2)
qaz axınları könd l n tangensial istiqam td daxil edil n
aparatlar.
Sür tli qazyuyucular
(Venturi skrubberl ri). Bu
aparatların
sas hiss si boru-püskürdücül rind n
ibar tdir ki, onların köm yil suvarılan mayenin 40–
150 m/s sür til h r k t ed n qaz axınları il intensiv
xırdalanması t min olunur. Bu aparatlarda damcıtutucular
da vardır.
8.2. Qaz tullantılarının SO
2
v H
2
S –d n t mizl nm si
Tullantı qazlarının qaz v buxar
killi toksiki
madd l rd n z r rsizl
dirilm si üçün a a ıdakı üsullar-
dan istifad olunur: absorbsiya (fiziki v hemosorbsiyalı),
adsorbsiya, katalitik, termiki, kondensasiya v s.
Tullantı qazlarının absorbsiya üsulu il t mizl nm si
a a ıdakı lam tl r gör t snif olunur: 1) abs rbsiya
olunan komponent gör ; 2) istifad edil n absorbent
252
tipin gör ; 3) prosesin xarakterin gör – qazın
sirkulyasiyalı
v sirkulyasiyasız verilm si il ; 4)
absorbentin istifad olunmasına gör – regenerasiya
olunan v yenid n dövr etdiril n (dövri) v regenerasiya
olunmayan (qeyri dövri); 5) tutulan komponentl rin
istifad sin gör – rekuperasiyalı v rekuperasiyasız; 6)
rekuperasiya olunan m hsul tipin gör ; 7) prosesin t
kil
edilm sin gör – dövri v fasil siz; 8) absorbsiya
aparatlarının konstruktiv tipin gör .
Tullantı qazlarının t mizl nm üsulunun seçilm si bir
çox faktorlardan asılıdır: tullantı qazların t rkibind n
çıxarılan tullantı komponentl rin qatılı ından, qazın h cm
v temperaturundan, qatı ıqların miqdarından,
hemosorbentin olmasından, rekuperasiya m hsullarından
istifad nin mümkünlüyü, t l b olunan t mizl nm
d r c sind n. Tullantı qazlarıns t mizl nm üsulu
texniki-iqtisadi hesablamaların n tic l ri sasında seçilir.
Adsorbsiya üsulu il qazların t mizl nm si onların
t rkibind olan qaz v buxar
killi qatı ıqların ayrılması
m qs dil istifad olunur. Bu üsul qarı ı ın m sam li
cisim – adsorbent t r find n udulmasına
saslanır.
T mizl nm prosesini dövri v ya fasil siz i l y n
adsorberl rd aparırlar. Bu üsulların üstün c h ti yüks k
253
t mizl nm d r c sinin ld olunması çatı mayan c h ti
is tozlu qazların t mizl nm sinin mümkün olmamasıdır.
Katalitik t mizl nm üsulları b rk katalizator üz rind
toksiki komponentl rin qeyri-toksiki komponentl r
kimy vi çevrilm si prosesin
saslanır. T mizl nm
prosesin t rkibind toz v katalizator z h rl ri olmayan
qazlar düçar edilir. Qazların azot oksidl ri, kükürd, karbon
v üzvi qatı ıqlardan ayrılması zamanı bu üsullardan
istifad edil bil r. Prosesi müxt lif konstruksiyalı
reaktorlarda aparırlar. Termiki üsullar qazların asan
oksidl
n toksiki qatı ıqlardan z r rsizl
dirilm si
m qs dil t tbiq olunur.
8.2.1.Tullantı qazların SO
2
– d n t mizl nm si.
SO
2
– nin insan orqanizmin ziyanı olduqca çoxdur.
O, z h rlidir v insan qanında olan hemoqlobinin
miqdarını azaldır, gözün selikli qi asına t sir göst rir,
uzun müdd t t rkibind SO
2
olan hava il t n ffüs
zamanı insanların a ciy rl rind xroniki x st likl r
m l
g tirir. SO
2
atmosfer
sas n yandırılan
yanacaqların hesabına dü ür. stehsal olunan sulfat
tur usunun 30 %-i SO
2
– d n alınır. Bu üsulla alınan
sulfat tur usunun maya d y ri piritd n alınan sulfat
Dostları ilə paylaş: |