Muh?ndis ekologiyas? 11esas
Yüklə 3,46 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8.5.10. Ammonyak i tirakı il azot oksidl rinin selektiv reduksiyası.
320
Proses 330 ÷ 420 0 C-d aparılır. T mizl nm y veril n qazın t rkibind olan oksigenin miqdarından asılı olaraq proses zamanı temperatur 730 ÷ 800
0 C-y q d r yüks l bil r. Reaktordakı t zyiq (4,5 ÷ 5,2) ⋅ 10 5 Pa t kil edir. Bel raitd qazların azot oksidl rind n t mizl nm d r c si 95 ÷ 97% t kil edir. T mizl nm prosesind çıxan qazların t rkibind azot oksidl rinin qalıq miqdarı 0,01% - d n çox olmur. Prosesin texnoloji sxemind reaksiya qazlarının istiliyind n istifad edilm si üçün utilizasiya qazanlarının qura dırılması n z rd tutulmu dur. Bu aparatlarda t zyiqi 34 ⋅ 10 5 Pa olan isti su buxarı alınır v texnoloji m qs dl r üçün istifad edilir. Utilizasiya qazanlarından sonra isti qazlar hava kompressorunun turbinin verilir v bel likl d qazların istiliyinin qalan hiss si utiliz edilmi olur. Nitrat tur usu istehsalı prosesind yaranan qazların katalitik üsulla t mizl nm sinin texnoloji sxeminin t sviri kil 8.23-d göst rilmi dir. T mizl nm prosesin daxil olan qazın t rkibi a a ıdakı kimidir: azot oksidl ri - 0,2 ÷ 0,25%, oksigen - 2,5 ÷ 3,0%, su buxarı - 2,0%, azot - 94 ÷ 96%.
Temperaturu 30 0 C olan tullantı qazları ilk növb d 9 qızdırıcısına verilir v burada reaksiya qazlarının istiliyi hesabına 360 – 420 0 C temperaturuna q d r qızdırılır. 321
Daha sonra tullantı qazları “z ngin qaz” adlanan reduksiyaedici qazla qarı dırılır v 12 reaktoruna verilir. Reaktorun daxilind iç risi katalizatorla doldurulmu xüsusi s b t qura dırılmı dır ki, burada da azot oksidl rinin elementar azota q d r reduksiya prosesi ba verir. Bunun n tic sind reaksiya qazlarının temperaturu 800 0
a a ıdakı kimi olur (h cm % - i il ): azot oksidl ri 0,005%; d m qazı CO – 0,5%; oksigen-cüzi miqdarda; azot – 99,495%. 12 reaktorundan çıxan v t rkibind CO olan yüks k temperaturlu qazlar 14 utilizasiya qazanını keçm kl 18 tsiklonuna daxil edilir. 14 utilizasiya qazanında reaksiya qazlarının temperaturu 450 ÷ 520
0 C –
y q d r soyudulur. 18 tsiklonunda katalizator tozların- dan t mizl n n qazlar 9 istid yi diricisin verilir. Daha sonra is qazlar 17 hava kompressorunun turbinin verilir v onların istiliyinin qalan hiss si d burada rekuperasiya olunur. Qeyd etdiyimiz kimi 12 reaktorundan çıxan qazların t rkibind mü yy n miqdar d m qazı oldu una gör bu qazların mütl q CO–dan t mizl nm si lazımdır. Ona gör d reaksiya qazlarını 16 reaktoruna gönd rirl r. Burada CO-nun CO 2 –y oksidl m si prosesi h yata 322
keçirilir. 16 reaktorundan çıxan qazlar xüsusi tüstü borusu vasit sil atmosfer buraxılır. 323
kil 8.23. Nitrat tur usu istehsalında alınan nitroz qazla- rının katalitik üsulla t mizl nm sinin texnoloji sxemi. 1,6 – nasoslar; 2 – tutum; 3 – mexaniki filtr; 4 – kation filtrl ri; 5,7 – istid yi diricil r; 8 – kondensat tutumu; 9 – qızdırıcılar; 10 – alı dırıcı; 11– soba; 12,16 – reaktorlar; 13 – katalizator layı; 14 – soyuducu; 15 – tüstü borusu; 17- turbin; 18 – tsiklon; I – kondensat; II – d m qazı; III – z nginl dirilmi
qaz; IV – nitroz qazları; V – su buxarı; VI – katalizator; VII – duzlar; VIII – t mizl nmi qazlar. I
6 10
11 III
II 12
13 8
9
17 VI
14 18 V
VIII 16
15 5 4 4 VII
VII VII
3 2 I IV
1 324
8.5.10. Ammonyak i tirakı il azot oksidl rinin selektiv reduksiyası. Bu üsul qazların katalitik üsulla t mizl nm si zamanı xüsusi yer tutur. 6NO + 4NH 3 ⎯⎯→
5 N 2 + 6H 2 O ...............(8.58) 6NO 2
3 ⎯⎯→
7N 2 + 12HO 2 ..............(8.59) Reaksiyanın tam getm si ü ün ammonyakın miqdarı stexiometrik miqdardan artıq (20 – 30%) götürülm lidir. Ammonyakın artıq götürül n miqdarı oksigen il oksidl
ir. Ammonyakın i tirakı il azot oksidl rinin selektiv reduksiya prosesinin texnoloji sxemi kil 8.24-d göst rilmi dir. T mizl nm y gönd ril n qazlar 4 qızdırıcısında 240–280 0 C-y q d r qızdırılaraq 2 qarı dırıcısına daxil edilir. Maye ammonyak 5 buxarlandırıcısında 4 qızdırıcısından veril n qızmı kondensatın istiliyi hrsabına buxarlandırılır, 0,35 – 0,37 MPa t zyiql 6 filtrini v 4 qızdırıcısını keç r k 2 qarı dırıcısına verilir. Buradan nitroz qaz qarı ı ı v ammonyak 1 reaktoruna gönd rilir. 1 reaktorunda azot oksidl ri ammonyak il ABK – 10 katalizatorunun i trirakı il reduksiya olunur. Bu üsulla qazların t mizl nm d r c si 96%-d n az olmur. Azot oksidl rind n t mizl nmi nitroz qazları 300 0 C temperatur il 3 qaz Yüklə 3,46 Mb. Dostları ilə paylaş:
|