Neftni fraksiyalash

Rektifikatsiya, jarayonning maqsadi, rektifikatsiya jarayonini o'tkazish usullari. Oddiy rektifikatsiya kolonnasi.
Oddiy rektifikatsiya kolonnasi dastlabki aralashmani (xom ashyoni) ikkita mahsulotga ajratishni ta'minlaydi: rektifikatsiya qilingan mahsulot (distillat), bug' holatida kolonnaning yuqori qismidan chiqariladi, qolgan qismi esa – kolonnaning pastki qismida suyuq mahsulotlar yig`iladi. Rektifikatsiya jarayoni suyuq geterogen aralashmalarni qaynash nuqtasida farq qiluvchi, amalda sof tarkibiy qismlarga yoki fraksiyalarga ajratish uchun mo'ljallangan. Neftni fraksiyalash jarayonida yuzaga keladigan, rektifikatsiyaning fizik mohiyati aloqa fazalarining yuqori turbulentligi bilan bug' va suyuqlik oqimlari o'rtasidagi ikki tomonlama massa va issiqlik almashinuvida yotadi. Massa almashinuvi natijasida issiq suyuqlikdan ajratilgan bug'lar past qaynaydigan komponentlar bilan, suyuqlik esa yuqori qaynaydigan komponentlar bilan boyitiladi. Rektifikatsiya, har qanday diffuziya jarayoni kabi, bug' va suyuqlikning qarshi oqimida amalga oshiriladi. Bug'ni to'g'rilash jarayonida bug' oqimining bir qismini kolonkaning yuqori qismida kondensatsiyalash orqali suyuq sug'orish, suyuqlikni to'g'rilash paytida bug' bilan sug'orish esa uning bir qismini kolonka pastki qismida bug'lash orqali hosil bo'ladi. Rektifikatsiya qilish uchun mo'ljallangan qurilmalarning dizayni butun jarayonni tashkil qilish usuliga va fazaviy aloqa usuliga bog'liq. Rektifikatsiya moslamasining eng oddiy dizayni suyuqlikning tortishish kuchi ta'sirida bir aloqa bosqichidan ikkinchisiga o'tishidir; birlamchi neft fraktsiyalash qurilmalarida rektifikatsiya jarayonining asosiy apparati rektifikatsiya kolonnasi - vertikal silindrsimon apparatdir. Kolonna ichida ustma ust tarelkalar mavjud. Suyuqlik va bug' fazalari orasidagi aloqa tarelkada sodir bo'ladi. Bunday holda, suyuq sug'orishning eng yengil komponentlari bug'lanadi va bug'lar bilan birga yuqoriga ko`tarildi va bug' fazasining eng og'ir tarkibiy qismlari, kondensatsiyalanib, suyuqlikda qoladi. Natijada fraktsiyalash kolonnasida kondensatsiya va bug'lanish jarayonlari doimiy ravishda sodir bo'ladi. Ustun rektifikatsiya qism 9 va deflegmator kolonna 10 ni o'z ichiga oladi. Kolonnaning rektifikatsiya qismi quvur 11 bo'lib, tashqi tomondan issiqlik izolyatsiyasi 12 bilan qoplangan va ichi aloqa elementlari bilan to'ldirilgan 13. Ustunli deflegmator quvurlar tizimi 3 dan iborat. Sxemaga termometr 6, kondensator 2, sovutgich 14 va ekstraktsiya regulyatori 15 lar muvofiq ulangan.