Nəsrin SÜleymanli
Yüklə 2,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
218 fəal orqanlarından biri oldu. DQMV Xalq Deputatları Sovetinin adıçəki- lən iclasından dərhal sonra qəzetin xüsusi nömrəsinin hazırlanmasına başlandı. Erməni millətçiləri bütün gecəni işləməklə xüsusi nömrəni ha- zırladılar və Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan qoparılması haqqında qə- rar bu nömrədə çap olundu. Bununla da Dağlıq Qarabağın Azərbaycan- dan qoparılmasının qanuniləşdirilməsinə göstərilən cəhd kütləvi auditoriya- ya çatdırıldı (5). Tezliklə DQMV rəhbərliyinin dəyişməsi ilə vilayətdə olan qəzetlər və radio şəbəkəsi bütünlüklə millətçilərin nəzarəti altına keçdi. Bu informa- siya vasitələri millətçiliyin, separatizmın, təcavüzkarlığın təbliğat mərkə- zinə çevrildi. Xüsusilə də, ―Sovetski Karabax‖ qəzetinin Dağlıq Qarabağ Muxtar Vi- layətində erməni millətçiliyinin və antiazərbaycan əhval-ruhiyyəsinin qı- zışdırılmasında böyük rolu var idi. Vilayətdə çap olunan yeganə qəzet ol- duğu üçün yerli əhali gündəlik məlumatları məhz bu qəzetdən alırdı. Bu qəzet tərəfindən cərəyan edən hadisələrə prinsipial münasibət bildirildiyi, ən azı SSRİ mərkəzi orqanlarının mövqeyi az-çox düzgün ifadə edildiyi halda vilayət əhalisinin təcavüzkarlaşmasının qarşısını almaq mümkün olardı. Lakin belə olmadı. Hadisələrin elə ilk günündən ―Sovetski Kara- bax‖ qəzeti erməni millətçiliyinin, antiazərbaycançılığın və qızışdırıcılı- ğın mərkəzinə çevrildi. Qəzetin baş redaktoru Maksim Osipyan bu mil- lətçiliyin təbliğinin başında dayanırdı. Baş redaktor yalnız qəzetin millət- çi istiqamətini müəyyənləşdirmirdi. O özü də tez-tez baş redaktorun rubri- kasında qızışdırıcı yazılarla çıxış edir, vilayət əhalisi arasında antiazərbay- can düşmənçiliyi təbliğ edirdi (6). Bu qəzetin fəaliyyətini yaxından izləyən R.Arakelov yazırdı ki, Dağ- lıq Qarabağda yaradılmış Təşkilat Komitəsinin fəaliyyəti jurnalistlər tə- rəfindən birmənalı şəkildə boykot edilirdi. Bu strukturun vasitəsi ilə vila- yətin rayonlarında iki xalqın birgəyaşayışının təmin edilməsi üçün görü- lən hər bir müsbət iş qaralanır və hətta bu istiqamətdə yerli ermənilərin Təşkilat Komitəsi ilə əməkdaşlıq meylləri ciddi təhqir və təzyiqlərlə rast- laşırdı. Belə cəhdlər hətta qəzet səhifələrində şantaj olunur və millətçiliyi ilə seçilən ermənilər də digərlərinə nümunə göstərilirdi. R.Arakelovun qeydlərinə görə, vaxtilə erməni millətçiləri və silahlıları tərəfindən azər- baycanlı əhaliyə qarşı törədilən vəhşiliklər və cinayətlər haqqında qəzet səhifələrində heç vaxt məlumat verilməzdi. Amma vilayət daxilində ya- şayan azərbaycanlı əhalinin mühafizəsinin təmin edilməsi naminə hər hansı bir addım atılsaydı, bu məsələ ―Sovetski Karabax‖ qəzetində ən 219 ifrat millətçilik və qızışdırıcılıq ruhunda əks olunar və antiazərbaycan təbliğatının yeni bir dalğası başlayardı. R.Arakelov qeyd edirdi ki, o iki il müddətində ―Sovetski Karabax‖ qəzetini mütaliə etməli oldu və bu il- lər ərzində iki xalqın dinc yaşayışının təmin olunması haqqında qəzet sə- hifələrində bir dənə də olsa yazıya rast gəlmədi (7). R.Arakelov öz xatirələrində ―Sovetski Karabax‖ qəzetinin baş redak- toru ilə görüşdüyünü və qəzet səhifələrində Azərbaycan-Ermənistan qar- şılıqlı əməkdaşlığı haqqında yazılarla çıxış etmək niyyətində olduğunu da qələmə alıb. Lakin elə ilk görüşdən ona aydın olub ki, erməni millət- çiliyinin tipik nümayəndəsi olan Maksim Osipyanı iki xalqın əməkdaşlı- ğı deyil, iki xalq arasında uçurumun dərinləşdirilməsi maraqlandırır. Dağlıq Qarabağda etnik ayrı-seçkiliyin, antiazərbaycan əhval-ruhiy- yəsinin qızışdırılmasında vilayət radiosunun da özünəməxsus fəaliyyəti var idi. Bu radionun Xankəndində, şəhərin təsərrüfat obyektlərində, park- larında, ictimai yerlərində geniş şəbəkəsi var idi. Eyni zamanda Xankən- dində ―Azat Arsax‖ adlı gizli radiostansiya fəaliyyət göstərirdi. Birinin qanuni, digərinin isə qeyri-qanuni olmasına baxmayaraq hər iki radio ey- ni həvəslə və ardıcıllıqla antiazərbaycan təbliğatı aparır, Azərbaycan xal- qına, Azərbaycan hakimiyyət orqanlarına, vilayətdəki mərkəzi hakimiy- yət nümayəndələrinə iftiralar və təhqirlər yağdırırdı. Bu radioların qızış- dırıcılıq fəaliyyətinin qarşısının alınması üçün vilayət orqanları tərəfin- dən qətiyyətli bir addım atılmırdı. Gizli radiostansiyanın faəliyyətinin qarşısını bir müddət sonra almaq mümkün oldu. Lakin o vaxta kimi bu radio antiazərbaycan təbliğatının aparılmasında, erməni şüurlarının zəhər- lənməsində xeyli iş görə bildi (8). Dağlıq Qarabağ ermənilərinin şüurlarının antiazərbaycan təbliğatı ilə zəhərlənməsində təbliğat vərəqlərinin yayılmasından da istifadə olunur- du. Məzmunu etibarilə Z.Balayan, S.Xanzadyan və S.Kaputikyanın anti- azərbaycan təbliğat məktəbinin ənənələrini davam etdirən bu vərəqlərdə ―Sovetski Karabax‖ qəzetində, yerli radioşəbəkədə yayılan təbliğat da- vam etdirilirdi. Vərəqlər həm erməni əhalisi arasında, həm də vilayətdəki qoşun bölmələri arasında yayılırdı. Hər ikisində də məqsəd bu idi ki, an- tiazərbaycan əhval-ruhiyyəsi qızışdırılsın, erməni millətçilərinin fəaliy- yətinə haqq qazandırılsın. R.Arakelovun yazdığına görə, bu vərəqlər ―Miasum‖, ―Arsax qadınlar ittifaqı‖, ―Tələbə ittifaqı‖ və s. imzalarla ha- zırlanırdı. Bununla belə bir görüntü yaradılırdı ki, Dağlıq Qarabağda çoxlu sayda ictimai təşkilatlar yaradılıb və onlar da Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan qoparılması uğrunda mübarizəyə qoşulublar (9). 220 Yuxarıda deyildiyi ki, erməni millətçiləri özlərinin fəxr edə biləcəklə- ri bir informasiya-təbliğat təcrübəsinə malikdirlər. Dağlıq Qarabağ mü- naqişəsinin erməni yozumlarının Ermənistandan kənara çıxarılması üçün ilk növbədə SSRİ miqyasında mövcud olan mətbuat vasitələrinin üzərinə hücum başlandı. SSRİ rəhbərliyinin və əhalisinin düşüncəsinə təsir gös- tərilməsi, kütləvi antiazərbaycan əhval-ruhiyyəsinin yaradılması üçün SSRİ mətbuat orqanları ən yaxşı vasitə idi. Həmin real vasitələrin imkan- larından istifadə edilməsi istiqamətində isə erməni millətçiləri qarşılarına qoyduqları məqsədə nail oldular. Başqa sözlə, erməni millətçilərinin yol tapa bildikləri sovet mətbuat orqanları Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin mahiyyətinin təhrif edilməsində, Dağlıq Qarabağ ətrafında vəziyyətin daha da mürəkkəbləşməsində kifayət qədər mənfi rol oynadılar. www.presskarabakh.info saytında 1987–94-cü illər ərzində Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ətrafında daha çox yazılar çap edən qəzet və jurnalla- rın siyahısı verilmişdir. Həmin siyahı belədir (10): ―Azatamarat‖ ―Kommersant‖ ―Arqumentı i faktı‖ ―Komsomoles‖ ―Armyanskiy vestnik― ―Komsomoles Kuzbasa‖ ―Atmoda‖ ―Komsomolskaya pravda‖ ―Vek XX i mir‖ ―Literator‖ ―Qlaşşatay‖ ―Literaturnaya qazeta‖ ―Qolos Armenii‖ ―Meqapolis ekspress‖ ―Demokratiçeskaya Rossiya‖ ―Molot‖ ―Jurnalist‖ ―Moskovskaya qazeta‖ ―Moskovskiye Novosti‖ ―Zov Arsaxa‖ ―İzvestiya‖ ―Orientir DiP‖ ―Politexnik‖ ―Pravda‖ ―Respublika Armeniya‖ ―Russkaya mısl‖ ―Smena‖ ―Sovetskiy Karabax‖ ―Soqlasiye‖ ―Stolitsa‖ ―Stroitelnaya qazeta‖ ―Tntesaqet‖ ―Yuq‖ ―Yurmala‖ Bu siyahıda rus dilində olan qəzet və jurnallar və ya rus dilində yazı- ların çap olunduğu mətbuat orqanları göstərilmişdir. Göründüyü kimi on- ların çoxu İttifaq mətbuat orqanlarıdır. Amma bu siyahı da tam deyildir. Bu siyahıda ―Qudok‖, ―Trud‖, ―Sosialistiçeskaya industriya‖ kimi mər- kəzi qəzetlərin adı yoxdur. Bundan başqa məlumdur ki, ―Krasnaya Zvez- Yüklə 2,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|