Njy ýylda geçirilen prezident saýlawy abş-nyň taryhynda iň çekeleşikli geçen saýlawlaryň biri boldy
Yüklə 1,35 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ELDEN BAŞGA ELE GEÇIŞINE
- GEÇIŞINE GARAŞYLYŞY
eJ ournal uSa 24
ournal uSa 25 käbirleri oňa jogap bolup biler” diýip nygtady. Adatdan daşary ýagdaýa degişli meýilnamalar Buşuň hökümetiniň möhleti tamamlanyp barýarka taýýar bolandygy üçin, Joşua Bolten: “Häkimiýeti dolandyrmak möhletiniň tamamlanyp barýandygy... , hakykatdan hem, gitmezimizden öň, bu zatlaryň hem ýerbe-ýer edilip goýulmagyny üpjün etmek meselesini üns merkezinde goýmaga ýardam etdi” diýip düşündirdi.
Häkimiýetiň bir elden başga ele geçiş işini taýýarlamagy Barak Obama Waşingtonyň tejribeli bilermeni Jon Podesta ynandy. Podesta Klintonyň administrasiýasynda Ak Tamyň başlygy wezipesini eýeleýärdi. Obamany gaty gowy tanasa- da, Podesta Obama bile şahsy nukdaý nazardan ýakyn gat- naşykda däldi we Obamanyň administrasiýasynda wezipe berilmegini islemeýärdi. Muny bilmegiň aýratyn ähmiýeti bar, çünki Podestanyň ol ýerde özüne wezipe almak üçin wagtyny geçirmeýändigi her kime mälimdi. Obamanyň häkimiýet başyna geçiş işini ýerine ýetiren Kris Lu onuň häkimiýet başyna geçişini alyp baran resmi işgärleri indiki geljek administrasiýanyň çäginde tabşyryklaryny diňe iş berler diýen pikir bilen berjaý etmeýän adamla- ra ynanmagyň gerekdigine has dykgatly garandyklaryny belläp geçdi. “Elbetde, siz olaryň geljekde iş beriljekdigini tama edip gözboýagçylyk bilen meşgullanmagyny islemersiňiz,” diýip, Lu nygtap aýtdy. – Bu öňem häkimiýeti bir elden başga ele geçirenleriň, şeýle hem öňki administrasiýalarda işlänleriň tejribesinden alnan sapakdy. Podesta maglumaty gözden geçiriji toparlaryň neneňsi edip täze administrasiýanyň resmi adamlary üçin düşünmesi aňsat hem peýdaly bolan maglumaty taýýarlap, üpjün edişi boýunça öz anyk pikirlerini şeýle beýan etdi: “Siz, diýeli, bir programmany, eda- rany, býujeti alýarsyňyz we: “Ynha, şeýle kynçylyklar bar-da” diýýärsiňiz. Onda siz neneňsi edip öňe tarap gidip, Obama tarapyndan kampaniýa mahalynda, soňra- da geçişde we häkimiýet dolandyrylyşynyň ilkinji ýyllarynda beren wadalaryndan ugur alyp, netije berjeksiňiz?”. Kabinetiň ministrleriniň we Ak Tamyň işgärleriniň paýyna “siňdirilmesi aňsadrak bolan strategik önüm düşüpdir” diýip, Podesta sözüni dowam etdi. “Wezipelerine indi başlajak ministrler bilen gürrüňdeş bolanymda, olar has höwesli görünýärdiler, çünki olaryň eline düşjek köne döwürde däp bolup galan 5000 sahypalyk ulanylman ýatan nama däl- de, eýsem 30 sahypadan ybarat, meseläni üns merkezinde goýýan, gowy ýazylan, gözden geçirilen memorandumlaryň 3-nji taslamasydy”. Häkimiýetde wezipelerine girişenden soň, indi belleniljek resmi adamlar, ynha, hut şular ýaly maglumata we seljerişe mätäçdirler.
Milli howpsuzlyga gerek bolan asudalykly geçiş barasynda köpçülikleýin ylalaşyga gelmek 2008-2009 ýyllar aralygynda häkimiýetiň bir elden başga ele geçişini belli bir şekile getirýän üçünji faktor bolup hyzmat etdi. Häkimiýet Amerikanyň Birleşen Ştatlaryna terrorçylykly hüjümler boýunça Döwlet komissiýasynyň (9-11 komissiýasy) teklip- lerini kabul etdi. Munuň maksady gizlin maglumata dahyly bolan wezipelere işgär almak tertip-düzgüni kämilleşdirmek we şular ýaly ýagdaý ýüze çykaýan mahalynda, täze işine başlan administrasiýa dessine oňa degerli çäre görmäge ukyply bolar ýaly, howpsuzlyga abanjak howp dogrusynda maglumaty toplamak bolup durýar. Köpleriň pikiriçe, gizlin maglumata dahyly bolan wezipä işgär almak düzgüniniň haýallyga ýol bermegi öňki administrasiýanyň wezipä bel- lenilen adamlarynyň işe başlamagyny gijikdirdi. Köpçülikleýin gyryş ýaraglarynyň (KGÝ) ýaýramagynyň we terrorçylygyň öňüni almak meseleleri boýunça Komissiýanyň egindeş başlyklary ABŞ-nyň Florida ştatynyň öňki senatory Bob Grähäm (çepde) we Missuri ştatynyň öňki senatory Jim Tälent (sagda) täze saýlanylan wise-prezident Jou Baýden we milli howpsuzlyk ministri wezipesine bellenilen Jänet Napolitano 2008-nji ýylyň dekabr aýynyň 3-ünde Waşington Kolumbiýa okrugyndaky prezident häkimiýetiniň bir elden başga ele geçişiniň amala aşyrylýan baş karargähinde maslahatlaşyp oturan pursatynda. © AP suratlary / Scott Applewhite Häkimiýetiň ýerine ýetiriji bölüminiň işgärleriniň bel- lenilen wezipede işe başlamagyny tizleşdirmek maksady bilen Kongres işe almak prosesine has irräk girişmegi üpjün etdi, Buşuň topary hem öz ýanyndan häkimiýetiň geçişinde esasy orun tutjak işgärleriň işe alynmagynda döwlet dere- jesinde talap edilýän barlaglary irräk geçirmeklige ýardam berdi. Obamanyň wezipesine dabaraly ýagdaýda bellenil- meginden bir hepde öň, 2009-njy ýylyň ýanwar aýynyň 13-ünde, prezident Buş öz işgärleri bilen bilelikde Ak Tamyň meýdanynyň çäginde heläkçilikli ýagdaýyň öňüni almak boýunça ýörite okuw geçirdi. Bu okuwyň maksady prezidentlige täze saýlanan Obamany soňa goýman, dessi- ne ýüz beräýjek şular ýaly ýagdaýlara tizden-tiz taýýarlyk görüp başlamaklyga ugrukdyrmak bolup durýar. Bu okuw bolup biläýjek şular ýaly adatdan daşary ýagdaýlarda wezipä täze bellenilenler üçin wezipelerini tabşyrýanlaryň hut özleri bilen nähili jogap çärelerini ulanyp boljakdygyny ara alyp maslahatlaşmaklary üçin gymmatly bir mümkin- çilikdir.
2008-2009 ýyllar aralygynda bolup geçen häkimiýetiň bir elden başga ele geçişi prezident tarapyndan bu babatda taýýarlyk görmegiň, onda-da ykjam taýýarlyk görmegiň wagtyndan hem öňräk tabşyrylmagynyň bähbitlidigini görkezýär. Prezident Buşuň görkezmesi bilen Ak Tamyň işgärleriniň başlygy Joşua Bolten täze administrasiýanyň talaplaryny ilki anyklamak, soňra-da berjaý etmek üçin, häkimiýet derejesinde edilen ähli tagallalara ýolbaşçylyk etdi. Barak Obama hem ýetip gelýän geçişi kesgitlemek we soňra amala aşyrmak üçin, gijikmän ýörite mehanizm döret- di we soňra-da şol geçişi berjaý etjek topara düýbünden gyzyklanma bildirmeýän bir adamy başlyk belläp, şu işe özboluşly goşant goşdy. Sentýabr aýynyň 11-inden soň göz öňünde tutulan howpsuzlyk çäreleriniň ählisi olara gatnaşanlaryň hemmesiniň üns merkezinde häkimiýetiň düzgün-tertibe laýyklykda we netijeli geçişini goýdy. Şu günki günüň amerikan prezidentleri taýýarlyk işlerini saýlawlar geçýänçä goýmaklygy dogry hasaplamaýarlar. Kongres, prezident Buş we bölümleriň hem edaralaryň syýasy resmileri kanunlar arkaly, ýerine ýetiriji görkez- meler we aýry-aýry adamlaryň tagallalary bilen wezipä geçjek indiki prezidenti we onuň toparyny häkimiýet dolandyrylyşyna jogapkär bolmaklyga taýýarlamakda köp iş etdi. n
Birleşen Ştatlarynyň hökümetiniň garaýyşlaryny ýa-da alyp barýan syýasatlaryny beýan etmeýär. Yüklə 1,35 Mb. Dostları ilə paylaş:
|