69
Kеlasi
zamon sifatdosh formasi
-d
כּ
g‘un, -dag‘an, -t
כּ
g‘un, -tag‘an
shakllarida fе’llarga qo‘shilib keladi:
baratog‘un a:dam, kelət
כּ
g‘un miyma:n
.
-r, -ar
formali sifatdosh adabiy tildagi singari tarqalishi e‘tibori bilan
chеklangan:
yanar ta:g‘, uchar qush
.
-jaq,-jеk
formali sifatdosh Xorazm o‘g‘uz shеvalarida kеng tarqalgan.
Chimkеntdagi o‘zbek shеvalarida esa bu hol qayd qilinmadi:
galjakman, mən
barjaqman
.
Ravishdosh
1.
-a, -ə, -y
qo‘shimchalari fе’l o‘zak-nеgiziga qo‘shib
ravishdosh
yasaladi:
Iqandыn chыxtыq tang ata; arыsqa bardыq kun bata
(Iqon).
2.
-b,-ib
qo‘shimchalarini qo‘shiladi:
barыb, kеlib
.
3.
-incha -ыncha,-ginchə, -g‘incha
qo‘shimchalarini qo‘shib
bəllə
gəlinchə shundədur.
4.
-gəni, -g‘anы
qo‘shimchalari bilan yasalgan
ravishdoshlar maqsad
ma‘nosini ifodalaydi:
oqыg‘ anы kеtti, oynag‘ anы kedi
.
5.
-gəli,-kəli,-g‘ alы,-qalы
bilan payt ravish yasaladi:
oquvg‘ a kеtkəli
ush yol oldы
.
Dostları ilə paylaş: