98
ağlayar, Ģam iĢığında mənə baxardı. Kədərdən
dözməyib öləndə onun mallarını satdılar. Məni alan
ustad məddahın sayəsində Ġstanbula gəlib çıxdım.
Ġndi çox xoĢbəxtəm, bu gecə burаda, Osmanlı
padĢahının siz möcüzə əlli, qartalgözlü, möhkəm
iradəli, zərif biləkli, həssas ruhlu nəqqaĢları və
xəttatları arasında olmaqdan Ģərəf duyuram, Allahı
sevərsiniz, sizə yalvarıram, bir ustad nəqqaĢın
divardan asılmaq üçün məni pis kağızda necə gəldi
cızdığını söyləyənlərə inanmayın.
Görün özgə nə yalanlar, nə iftiralar, nə abırsız
yaraĢdırmalar var! Dünən gecə ustadım yenə
buradan, divardan it rəsmi asıb, həm həmin ədəbsiz
itin sərgüzəĢtlərini nağıl eləmiĢdi, həm də
ərzurumlu
Nüsrət
Xocanın
sərgüzəĢtlərini
danıĢmıĢdı axı! Ġndi Ərzurumi Nüsrət Xoca
həzrətlərini sevənlər bunu səhv baĢa düĢüblər: guya
biz ona böhtan atırıqmıĢ. Biz böyük vaiz əfəndimiz
həzrətlərinə atasından bixəbər deyə bilərikmi?
Qətiyyən! Heç ağlımızdan keçərmi? Bu necə fitnə
törətmək, nə ədəbsiz böhtandır! Madam ki,
ərzurumlu Nüsrət Ərzurumi Nüsrətlə qarıĢır, mən
sizə sivaslı ÇaĢ Nedrət Xocanın ağac hekayəsini
danıĢım.
Həmin sivaslı ÇaĢ Nedrət Xoca da gözəl
oğlanları sevmək və nəqĢ eləməyi lənətləməkdən
baĢqa, qəhvənin Ģeytan iĢi olduğunu, içənin
downloaded from KitabYurdu.org
99
cəhənnəmə gedəcəyini deyirmiĢ. Ay sivaslı, sən
mənim bu yoğun budağımın necə əyildiyini
unutdunmu? Sizə danıĢım, amma kimsəyə
deməyəcəyinizə and için, çünki Allah quru iftiradan
saxlasın. Bir də gördüm, bir səhər yuxarıda adı
çəkilən, maĢallah, minarə boylu, aslan pəncəli, div
kimi bir adamla mənim bu budağıma çıxıb, sıx
yarpaqlarımın arasında gizləniblər, bağıĢlayın,
taqqataqla iĢ görürlər. Sonra Ģeytan olduğunu baĢa
düĢdüyüm div bizimkini becərəndə gözəl
qulağından həm Ģəfqətlə öpür, həm də içinə:
«Qəhvə haramdır; qəhvə günahdır...» – pıçıldayır.
Ona görə qəhvənin zərərinə inanan gözəl dinimizin
buyruqlarına yox, Ģeytana inanır.
Bir də axırda firəng nəqqaĢlarından söz
açacağam ki, onlara can atan əsil-nəcabətsiz varsa,
ibrət alsın. Ġndi həmin firəng nəqqaĢları kralların,
keĢiĢlərin, bəylərin, hətta xanımların üzlərini elə
nəqĢ eləyirlər ki, o adamın rəsminə baxıb küçədə
tanıya bilirsən. Bunların arvadları onsuz da küçədə
sərbəst gəzir, artıq gerisini siz fikirləĢin. Amma bu
da bəs eləməyib, iĢləri daha da irəli aparıblar.
Dəllallıqda yox, naxıĢda deyirəm.
Bir böyük ustad firəng nəqqaĢı və baĢqa böyük
nəqĢ ustası firəng çəmənliyində gedir, ustalıq və
sənət barədə danıĢırlarmıĢ. QarĢılarına bir meĢə
çıxıb. Daha usta olanı o birinə: «Yeni üsullarla
downloaded from KitabYurdu.org
100
çəkmək elə bir bacarıq tələb eləyir ki, – deyib, – bu
meĢədəki ağacların birini çəkdinmi, rəsmə baxan
həvəskar bura gəlib, istəyərsə, o ağacı digərlərindən
ayırd eləyib tapır».
Mən fağır, gördüyünüz ağac rəsmi belə bir
ağılla çəkilmədiyimdən Allahıma Ģükür eləyirəm.
Firəng üsullarıyla rəsm edilsəydim, məni həqiqi
ağac sayan Ġstanbulun bütün itlərinin üstümə
iĢəyəcəyindən qorxduğuma görə naĢükür də
deyiləm. Mən ağacın özü deyil, mənası olmaq
istəyirəm.
11. MƏNİM ADIM QARADI
Gecədən xeyli keçəndən sonra baĢlayan qar
səhərə qədər yağdı. ġəkurənin məktubunu bütün
gecəni dönə-dönə oxudum. BoĢ evin boĢ otağında
aĢağı-yuxarı hirsli-hirsli gedib-gələndə Ģamdana
yaxınlaĢır, solğun Ģamın titrəyən iĢığında
sevgilimin acıqlı hərflərinin əsəbi titrəyiĢlərinə,
mənə yalan demək üçün elədiyi tənələrinə, sağdan-
sola qıvrıla-qıvrıla baĢ alıb getmələrinə tamaĢa
eləyirdim. Bəzən gözümün qabağına pərdənin
downloaded from KitabYurdu.org
101
qəfildən açılması, sevgilimin qarĢımda peyda olan
üzü və kədərli təbəssümü gəlirdi. Son altı-yeddi
ildə beynimdə «ġəkurədir» deyib, dəyiĢdirə-
dəyiĢdirə gəzdirdiyim, viĢnə rəngindəki ağızları
getdikcə geniĢlənən üzlərin hamısını onun gerçək
üzünü görən kimi unutmuĢdum.
Gecənin bir məqamında özümü evlilik
düĢüncələrimin ixtiyarına verdim. Xəyalımda
eĢqimə də, eĢqimin qarĢılıqlı olduğuna da heç
Ģübhəm yox idi. Beləcə, biz böyük xoĢbəxtlik
içində
evlənirdik,
amma
pilləkənli
evdə
xəyallarımdakı xoĢbəxtlik alt-üst olurdu: doğru-
dürüst bir iĢ tapammır, arvadımla dalaĢır, sözümü
yeridə bilmirdim.
Bu tutqun xəyalları Ərəbistandakı subay
gecələrim vaxtı oxuduğum Qəzzalinin «Ġhya-i
Ġlum»unun
evliliyin
zərərləri
hissəsindən
götürdüyümü baĢa düĢəndə ağlıma eyni səhifələrdə
evliliyin faydaları barədə daha artıq söz açıldığı
gəldi. Amma özümü bu qədər məcbur eləməyimə
baxmayaraq, neçə kərə oxuduğum həmin faydaların
yalnız ikisini xatırlayırdım. KiĢi evlənən kimi ev
iĢlərini nizama salırdı, amma xəyalımdakı pilləkənli
evdə heç bir nizam yox idi. Ġkincisi, suçlu-suçlu
özümü rahatlamaqdan, daha böyük günah içində
qaranlıq dalda küçələrdə dəllalların arxasınca fahiĢə
dalınca sürünməkdən qurtulurdum.
downloaded from KitabYurdu.org
Dostları ilə paylaş: |