O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta

 
247 
91.
 
Ustanovka  –  yo‘nalish,  kishining  tevarak-atrofdagi  odamlarga  va  obyektlarga  nisbatan  qanday 
munosabatda  bo‘lish,  ularni  idrok  qilish,  ularga  baho  berish  va  ularga  nisbatan  harakatining  tayyorlik 
xolati. 
92.
 
Faoliyat – insongagina  xos, ong bilan boshqariladigan ehtiyojlar tufayli paydo bo‘ladigan  va tashqi olam 
bilan kishining o‘z-o‘zini bilishga, uni qayta qurishga yo‘naltirlgan faolligi. 
93.
 
Faollik  –  tirik  materiyaning  umumiy  xususiyati,  tevarak  muhit  bilan  o‘zaro  ta‘sirda  bo‘lishida  namoyon 
bo‘ladi. 
94.
 
Flegmatik  –  temperament  turlaridan  biri  bo‘lib,  harakatlar  sekinligi,  barqarorligi,  emosional  xolatlarning 
tashqi ko‘rinishlari kuchli emasligida namoyon bo‘ladi. 
95.
 
Xarakter – kishidagi barqaror psixik xususiyatlarining individual birligi bo‘lib, shaxsning mehnatga, narsa 
va xodisalarga, o‘ziga va boshqa kishilarga munosabatlarida namoyon bo‘ladi. 
96.
 
Harakat  –  maqsadga  muvofiq  yo‘naltirilib,  ongli  ravishda  amalga  oshiriladigan  harakatlar  yig‘indisi.  H. 
Ongli faoliyatning tarkibiy qismlari va motivlaridan biridir. 
97.
 
Xulosa chiqarish – tafakkurning  mantiqiy shakllaridan bo‘lib, bir qancha xukmlar asosida  ma‘lum xulosa 
chiqariladi. X.ch. induktiv, deduktiv va analogik turlarga ajratiladi. 
98.
 
Xolerik  –  temperament  turi  bo‘lib,  xissiyot  jo‘shqinligi,  kayfiyatning  tezda  o‘zgarishi,  hissiyotning 
muvozanatsizligi va umuman harakatchanligi bilan ajralib turishi xosdir. 
99.
 
Shaxs – ijtimoiy munosabatlarga kiruvchi va ongli faoliyat bilan shug‘ullanuvchi betakror odam. 
100.
 
Shaxs  ijtimoiylashuvi  -  inson  tomonidan  ijtimoiy  tajribani  egallash  va  hayot-faoliyat  jarayonida  uni  faol 
tarzda o‘zlashtirish jarayonidir. 
101.
 
Shaxslararo  munosabat  –  muloqot  jarayonidagi  o‘zaro  ta‘sir  etish  natijasida  ro‘y  beradigan  ijtimoiy-
psixologik hodisalar. 
102.
 
Shakllar – bevosita va bavosita tur bo‘lib, yuzma-yuz yoki vosita orqali amalga oshishi ko‘zda tutiladi. 
103.
 
Shakllanganlik  -  odamlarning  nima  uchun  jamoalarda  ishlashi,  odamlar  ichida  bo‘lishi  bilan  bog‘liq 
psixologik jarayon. 
104.
 
Shartli – odamlarning turli belgi, faoliyat shakllariga ko‘ra biror guruhga taalluqli deb qarash. 
105.
 
Emosiya  –  odam  va  hayvonlarning  subyektiv  ifodalangan  ichki  va  tashqi  qo‘zg‘oluvchilar  ta‘siriga  javob 
reaksiyasi. 
106.
 
Egosentrizm – men, markaz ma‘nosida individualizm va egoizmning eng tuban turi. 
107.
 
Ekstrovert shaxs – shaxsning xar qanday sharoit va xolatlarida o‘z ichida kechayotgan fikrlarini bayon etish 
ehtiyojining yuqoriligi.  
108.
 
Empatiya – boshqa odamlarning psixik holatini tushunish qobiliyati. 
109.
 
O‟qish  –  shaxsning  bilim  va  faoliyat  usullarini  egallashga  hamda  uni  mustahkam  esda  saqlab  qolish 
jarayoni. 
110.
 
O‟yin  –  faoliyat  turlaridan  biri  bo‘lib,  bolalarning  kattalar  faoliyatini,  ish  harakatlarini  aks  ettirishda 
ifodalanadigan va atrofni bilishga qaratilgan faoliyatdir. 
111.
 
Qobiliyat  –  shaxsning  ma‘lum  faoliyatidagi  muvaffaqiyatlarini  va  osonlik  bilan  biror  faoliyatni  egallay 
olishini ta‘minlaydigan individual psixologik xususiyati. 
112.
 
Qiziqish – shaxsning o‘zi uchun qimmatli va yoqimli narsa yoki xodisalarga munosabati. 
113.
 
Altruistik hislar------------Boshqalar   manfaati   uchun    
harakat qilish 
114.
 
Amaliy muloqot treningi    ------ijtimoiy-psixologik treningni bir 
o'rinishi  bo'lib,  faoliyatni  amalga  oshirishda  zarur  bo'ladigan 
kommunikativ  malaka,  ko'nikma  va  bilimlarni  hosil  qilishga 
qaratilgan tadbir 
115.
 
Antagonistik (ziddiyat) 
--------jamoada tarafma-taraf bo'lib 
olgan guruhlar o'rtasidagi ziddiyat, nizo 
116.
 
Afaziya------------------ 
bosh miya po'stloq qismidagi 
markazlar  faoliyatining  shikast-lanishi  natijasida  nutqning  bu-
zilishi 
117.
 
Bir-birini tushunish shartlari-------bitta kasbiy tilda gaplashish, aql 
darajasini  hisobga  olish,  axborotning  to'liqligi,  mantiqiy  bayon 
etish, diqqatni to'play olish 

---

 
248 
118.
 
Boshqarish muloqoti qonunlari  ----    ijobiy-hissiy munosabatlarni his 
qilish  (simpatiya,  bog'lanib  qolish,  do'stlik  yoki  sevgi),  salbiy 
hissiy munosabatlar (antipatiya, ko'rolmaslik) 
119.
 
Boshqarish 
------------rahbarlik qilish, xodimlarga ta'sir 
qila olish uquvi 
120.
 
Verbal ta'sir 
 
-------so'zlar, nutq orqali ko'rsati- 
ladigan ta'sir 
121.
 
Verbal muloqot  --------muloqotni og'zaki nutq orqali 
amalga oshirish 
122.
 
Gerontopsixologiya-------keksalar psixologiyasini o'rga- 
nuvchi fan 
123.
 
Dialogik nutq 
------ikki ishtirokchi birday faol bo'l- 
gan nutq turi 
124.
 
Diskomniuiiikatsiya-----kommunikativ uquvsizlik 
125.
 
Ziddiyat ------------- 
muloqotdan qoniqmaslikdan 
kelib chiqadigan nizo 
126.
 
Insident ------------opponent tomonidan maqsadga 
erishish   uchun   qilinadigan 
harakatlar 
 
127.
 
Insoniy muloqot  --------ta'sir jarayoni bo'lib, unda shaxs- 
lararo munosabatlar shakllanadi 
128.
 
Ichki nutq 
-----------insonning tovushsiz nutq fao- 
liyatining o'ziga xos turi, tafak-kurning asosiy quroli 
129.
 
Identifikatsiya--------------  
o'zini boshqa kishining o'rniga 
qo'yish orqali unga tenglashtirish 
130.
 
Identifikatsiyalash 
----------  
bir kishini ikkinchi kishiga uning 
ta'rifini subyektning o'z tarifiga anglanilgan yoki anglanilmagan 
tarzda o'xshatilishi orqali tushu-nish usuli 
131.
 
Ijtimoiy qoida--------------  
jamiyatda udum bo'lgan xulq- 
atvor namunalari 
132.
 
Kommunikator  ------------ 
 
axborot uzatuvchi shaxs 
133.
 
Kommunikatsiya ------------ 
 
til yoki boshqa belgilar vositasida 
axborot berish jarayoni 
134.
 
Kommunikabellik 
--------muloqotdan qoniqishni his qilish 
qobiliyati 
135.
 
Kauzal atributsiya 
------boshqa kishining xatti-harakatlari 
Sababini unga qo'yish yo'li bilan tushuntirish 
136.
 
Konflikt----------------shaxslar o'rtasidagi ish yoki 
shaxsiy munosabatlar bo'yicha yuzaga keladigan ziddiyat, 
nizolar 
137.
 
Muloqot -----------kishilarning bir-birlariga nutq 
orqali og'zaki va yozma usulda axborot ayirboshlash, bir-
birlarini tushunish, o'zaro ta'sir etish jarayoni 
138.
 
Muloqot psixologiyasi--------- 
 
psixologiya fanining muloqot 
madaniyati, etikasi, muomala 
usullari, munosabat darajalari, 
nutq orqali kishilarning bir- 
birlarini tushunishi, idrok etishi, 
muloqotdan qoniqishning aha- 
miyati, muloqot sirlari, notiqlik 
mahorati to'g'risidagi tarmoq 
139.
 
Muloqotda ma'naviy--------aytilgan talabning ma'nosi 
140.
 
anglashilmovchilik 
 
muloqot bog'lashgan sheriklar 
uchun muvofiq kelmasligi 
141.
 
Muloqotdagi hissiy------------shaxsning o'zaro munosabat 
xotirjamlik (behbudlik) 
lardan, rahbarlikdan qoniqishi, 
himoyalanganligi, ichki xotir- 
jamligi 
142.
 
Muloqotga ehtiyoj---------- kishilarning bir-birlariga nima nidir aytishga bo'lgan ichki istagi 
143.
 
Muloqotning vazifasi---------informatsion-kommunikativ, 
boshqaruv-kommunikativ, af-fektiv-kommunikativ 
144.
 
Muloqot darajalari 
------------- 
 
makro (katta), mikro (kichik), 

---