O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O'RTA MAXSUSTA'LIM VAZIRLIGI
O'RTA MAXSUS PROFESSIONAL TA'LIMNING
50710101- Kimyoviy texnologiya (ishlab chiqarish turlari bo'yicha)
mutaxassisligi bo'yicha
KIMYO SANOATI KORXONALARIDA ISHLAB CHIQARISH JARAYONLARI VA ULARNI BOSHQARISH O'QUV AMALIYOTIDAN
O'QUV DASTURI
Kvalifikatsiya(lar) nomi: Texnik-texnolog
O'quv rejadagi tartib raqami: 2.16
Ajratilgan soat: 150
Toshkent - 2023
Professional ta'limni rivojlantirish instituti tomonidan ISHLAB CHIQILDI VA TASDIQLASHGA TAQDIM ETILDI.
O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim, fan va innovatsiyalar vazirligi huzuridagi Oliy va o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi yo'nalishlari bo'yicha o'quv-uslubiy birlashmalar faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2023-yil 25-sentyabrdagi 5-son yig'ilishida ma'qullangan va Vazirlikning 2023-yil 29- sentyabrdagi 438- son buyrug'i bilan TASDIQLANDI VA JORIY ETILDI.
Tuzuvchilar:
B.K.Muminov
H.Mirxalikov
M.A.Mavlanova
L.A.Bayjumanova
Toshkent kimyo texnologiya instituti huzuridagi Angren texnologiya texnikumi O'TIBDO'
Toshkent kimyo texnologiya instituti huzuridagi Angren texnologiya texnikumi ICHTBDO'
Toshkent kimyo texnologiya instituti huzuridagi Angren texnologiya texnikumi o'qituvchisi
Toshkent kimyo texnologiya instituti huzuridagi Angren texnologiya texnikumi o'qituvchisi
Taqrizchilar:
Dasturnomi
|
Kimyo sanoati korxonalarida ishlab chiqarish jarayonlari va ularni boshqarish
|
Ajratilgan soat
|
150
|
Mavzular soni
|
25
|
Dasturning maqsadi
|
|
O'zlashtirish (o'qitish) natijalari
|
"Kimyo sanoati korxonalarida ishlab chiqarish jarayonlari va ularni boshqarish" fanini o'zlashtirish uchun o'qitishning ilg'or va zamonaviy usullaridan foydalanish hamda informatsion-pedogogik texnologiyalari o'quv jarayoniga tatbiq qilish muhim ahamiyatga egadir. Fanni o'zlashtirishda zamonaviy axborot texnologiyalari: engoxirigi, darslik, o'quv va uslubiy qo'llanmalar, ma'ruza matnlari, tarqatma materiallar, elektronmateriallar, virtual stendlar hamda ishchi holatdagi asbob-uskunalar va apparatlarning tayyor dori turlarini laboratoriya sharoitida tayyorlanish texnologiyasidagi namunalari va maketlaridan foydalaniladi.
|
Bilimlar
|
kimyoviy jarayon kattaliklarining o'lchov birliklari
moddalarning fizik-texnik xossalari
gidrostatika
gidrodinamika
suyuqlik va gazlarni uzatish
umumiy tushuncha
turli jinsli aralashmalarni ajratish
gazsimon aralashmalarni ajratish
suyuq muhitlarni aralashtirish
|
Ko'nikmalar
|
materiallarni maydalash, sinflash, saralash va aralashtirish;
issiqlik o'tkazish;
isitish, sovutish va kondensatsiyalash;
modda o'tkazish;i
absorbsiya
suyuqliklarni haydash;
absorbsiya
suyuqliklarni ekstraksiyalash;
qattiq jismlarni ekstraksiyalash va eritish;
|
O'quv rejasiga muvofiq o'zaro bog'liq bo'lgan fanning nomi
|
"Umumiy va noorganik kimyo",
|
O'qitishning tashkiliy shakli
|
N -nazariyta'lim;
A -amaliyta'lim;
L -laboratoriya mashg'ulotlar;
|
Dasturga qo'yilgan talab
|
Majburiy
|
O'qitish tili
|
Guruhga tayinlangan dars tili asosida
|
№
|
Mavzular nomi
|
Mavzuning qisqacha mazmuni
|
Jami
|
O'qitishning tashkiliy qismi
|
Mustaqil
*л'1« «Л
|
1
|
Kirish. Kimyoviy jarayon kattaliklarining o'lchov birliklarini o'rganish.
|
Kirish. Kimyoviy jarayon kattaliklarining o'lchov birliklarini o'rganish. Xalqaro birlikla rtizimini umumiy kimyo va molekulyar fizika, shuningdek, kimyoviy texnologiyaga joriy qilish.
|
6
|
A
|
3
|
2
|
Moddalarning
fizik-texnik
xossalarini
aniqlash
|
Fizik xususiyatlar bu moddaning haqiqiy tarkibini o'zgartirmasdan kuzatishi va o'lchash.
|
6
|
A
|
3
|
3
|
Suyuqliklarni
uzatish.
|
Suyuqliklar bir joydan ikkinchi joyga quvurlar orqali uzatish. Quvurning boshlang'ich va oxirgi nuqtalaridagibosimlar farqi quvurlardan suyuqlikning oqishi uchun harakatlantiruvchi kuch xisobi.
|
6
|
A
|
3
|
4
|
Gazlarni uzatish
|
Kimyo sanoatida gazlarni quvurlar orqali uzatish va siyraklantirish. Qisilgan gazlar suyuqliklarni aralashtirish, sochib berish. Gazlarni siqish va uzatish uchun kompressor qurilmalaridan foydalanish
|
6
|
A
|
3
|
5
|
Gazlarni
suyultirish
|
Gazlarni kritik (chegaraviy) temperaturadan pastroq temperaturalarda siqish yo'li bilan suyuq holatga o'tkazish.
|
6
|
A
|
3
|
6
|
Turli jinsli
aralashmalarni
ajratish.
|
Xom-ashyolarni ishlab chiqarishga tayyorlash, mahsulotlarni tiniqlashtirish, (ya'ni ular tarkibidan erkin suzib yuruvchi zarrachalarni ajratib olish), mahsulotlarini qayta ishlash jarayonlarida hosil bo'luvchi changli havoni tozalash, oqava suvlarni tindirish kabi bir qator operatsiyalar geterogen sistemalarni ajratish
|
6
|
A
|
3
|
7
|
Cho'ktirish
|
Og'irlik kuchi, inertsiya kuchlari, jumladan markazdan qochma kuch va elektrostatik kuchlar ta'sirida suyuq va gaz sistemalari tarkibidan suyuqlik yoki qattiq jism zarrachalarini ajratib olish.
|
6
|
A
|
3
|
8
|
Filtrlash
|
Suyuq va gazsimon aralashmalarni g'ovak strukturali material (filtrlovchi material) yordamida ajratish filtrlash. Filtrlash jarayoni asosan suspenziya va changlarni bosim ostida yoki markazdan qochma kuch ta'sirida to'la tozalash uchun qo'llash
|
6
|
A
|
3
|
9
|
Sentrifugalash
|
Sentrifugalash
|
6
|
A
|
3
|
10
|
Gaz
aralashmalarni
ajratish.
|
Gaz aralashmalarni ajratish.
|
6
|
A
|
3
|
11
|
Oqim bilan ishlaydigan tegirmonlarni ishini o'rganish
|
Oqim bilan ishlaydigon tegirmonlarni ishlatish
|
6
|
A
|
3
|
12
|
Aralashtirish
|
Aralashtiris hsifati fazalarni qorishtirish darajasini aniqlash
|
6
|
A
|
3
|
13
|
Suyuq muhitlarni aralashtirish/
|
Suyuqliklarni aralashtirish. Aralashadigan suyuqliklarning ishlatilgan uskuna ishini kuzatish.
|
6
|
A
|
3
|
14
|
Sovutish
|
Markazdan qochuvchi kuchdan foydalanib suspenziyani ajratishni faqat sentrifugalarda emas, balki aylanadigan qismlari bo'lmagan qurilmalar gidro silindrlarida hamamaga oshirish. Ixchamligi, narxining arzonligi, boshqarishning oson va oddiyligi ularning afzalligi hisoblash.
|
6
|
A
|
3
|
15
|
Ekstraksiya. Qattiq jismlarni ekstraksiyalash
|
Kolchedanni kuydirish pechlarini ishlatish. Taxmonli mexanik pech. Kolche-danni kuydirish uchun xilma-xil pechlar ishlatish. Mexanik (taxmonli) pechlarda maydalangan kolchedan bir necha taxmonlarda joylashtirish va uni eshkakchalari bilan bir taxmondan ikkinchisiga surish va aralashtirilgan holda yondirish.
|
6
|
A
|
3
|
16
|
Qattiq jismlarni eritish
|
Klinker (nem. Klinker) —
1) aylanma pechlarda metallurgiya ishlab chiqarishda poli metal chiqindilarni qayta ishlash (qizdirib haydash) dan qolgan qiyin eriydigan qizib qovushgan massa;
Qovush masidaniborat yarim mahsulot tayyorlash
|
6
|
A
|
3
|
17
|
Neftni haydash
|
Neftni haydash. Quruqlayin tozalash.
|
6
|
A
|
3
|
18
|
Kristallanish
|
Modda va jismlarning termodinamik turg'unsizlik holatdan turg'un holatga o'tish jarayonida kristallash. Kristallar hosil bo'ladigan muhitlar o'ta sovitilgan bug' yoki toza modda suyuqligi, muayyan moddaning boshqa moddadagi o'ta to'yingan eritmasi, boshqa kristall tuzilishli modda va h. k. bo'lishi.
|
6
|
A
|
3
|
19
|
Qotishmalardagi
kristallanish
|
Cho'kmani yuvishdan asosiy maqsad suyuq fazani — maksimal darajada olish (masalan, ohaklash usuli bilan o'yuvchi natriy olish) yoki
|
6
|
A
|
3
|
|
|
tarkibida aralashmalar boimagan yuqori sifatli cho'kma (masalan, bariy karbonati) olish. Cho'kmani yuvish jarayonining to'g'ri tashkil etish. Olinadigan mahsulotning sifati yuqori bo'lishini ta'minlash.
|
|
|
|
20
|
Eritmalarni kristallan ish
|
Eritmaning kristallanish darajasi eng muhim sanaladi. Sof, quruq qattiq moddalar olish uchun suyuqlik fazasidan qattiq moddalarni ajratish
|
6
|
A
|
3
|
21
|
Bug'latish
|
Bug'latish (kimyoda) — eritmalarni qaynatib quyultirish. Bug'latishda erituvchining bir qismi bug'lanib chiqadi. Erituvchining qolgan qismi ham bug'latilsa, kristallanish yuz beradi, bunda erigan qattiq moddalar ajraladi.
|
6
|
A
|
3
|
22
|
Issiqlik nasosli bug'latish qurilmalaridan foydalanish
|
Issiqlik nasosli bug'latish qurilmalarini ishlatish
|
6
|
A
|
3
|
23
|
Ajratilgan
isitkichli
bug'latish
qurilmalarini
ishlatish.
|
Ajratilgan isitkichli bug'latish qurilmalarini ishlatish.
|
6
|
A
|
3
|
24
|
Materiallarni
maydalash
|
Materiallarni maydalash. Saralash.Materiallarni saralash
|
6
|
A
|
3
|
25
|
Modda
almashinuvi
turlari
|
Modda almashinuvi turlari
|
6
|
A
|
3
|
Jami:
|
150
|
|
75
|
O'quvchilarning bilim va ko'nikmalarini baholash
O'quv dasturi davomida o'quvchilar tomonidan o'zlashtirilgan bilim va ko'nikmalar ichki nazorat bo'yicha amaldagi tartib asosida baholanadi.
Baholash usullari yozma, og'zaki, savol-javob, test, amaliy topshiriqlardan iborat bo'lib, ular o'quv elementini o'zlashtirish natijalarini aniqlashga imkon beradi. Nazorat savollari va topshiriqlar qo'yilgan maqsadga hamohang bo'lishi lozim.
Tavsiya etiladigan adabiyotlar ro'yxati:
Shavkat Mirziyoev "Milliy taraqqiyot yo'limizni qat'iyat bilan davom ettirib,yangi bosqichga ko'taramiz" Toshkent - "0'zbekiston"-2018.
2.Shavkat Mirziyoev "Xalqimizning roziligi bizning faoliyatimizga berilgan eng oliy baxodir" Toshkent - "0'zbekiston"-2018.
Shavkat Mirziyoev "Erkin va farovon, demokratik O'zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz"Toshkent - "0'zbekiston"-2016.
Shavkat Mirziyoev "Tanqidiy tahlil, qat'iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo'lishi kerak"Toshkent - "0'zbekiston"-2017.
Shavkat Mirziyoev "Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta'minlash - yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi"Toshkent - "0'zbekiston"-2017.
Shavkat Mirziyoev "Buyuk kelajagimizni mard va olijanob halqimiz bilan birga quramiz"Toshkent - "0'zbekiston"-2018.
Shavkat Mirziyoev "Niyati ulug' xalqning ishi ham ulug', hayoti yorug' va kelajagi farovon bo'ladi"Toshkent - "0'zbekiston"-2019.
Salimov. U. Raxmonov. Kimyoviyishlabchiqarishjarayonlarivaqurilmalari."O'zbekiston"
2003.
Ibragimov G.I., Erkaev A.U. Kaliyxloridtexnologiyasi. Darslik. Toshkent, "Muxarrir" nashriyoti, 2010 y., 199 b.
G'afurov Q., Shamsitdinov I. "Mineral o'g'itlarvatuzlartexnologiyasi" T.Fanvatexnologiya markazi.2007y-352 b
F.M.Mirzayev, T.A.Atakuziev, Sh.A. Yaqubov "Noorganikmoddalarva mineral o'g'itlartexnologiyasi". T. "Talqin". -2007-424
Химическая технология неорганических веществ: в 2 кн. Кн.1.. Х 46 Учебное пособие / Ахметов Т.Г., Порфирева Р.Т. и др.; Под ред. Ахметов Т.Г. М.: Высш. шк., 2002. -688 с.
F.M.Mirzaev. "Noorganikmoddalarvamineralugitlartexnologiyasi" Toshkent "Talkin"
2007
K.A.Axmerov "Umumiyvanoorganikkimyo" Toshkent "Talkin" 2007
Internet manbalari:
https://uz.wikipedia.org/wiki/Kimyoviy texnologiya
https://hozir.org/kimyoviy-texnologiya.html
www.texhologiy.ru.
O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O'RTA MAXSUSTA'LIM VAZIRLIGI
Dostları ilə paylaş: |
