Çaydan adlam ışdın götdüm izini,
Öpdüm dım ağını, ala gözünü,
Koroğlu der, şək ər gördüm üzüni,
Ö m rüm ünən boslodiyim Qırat gəl.
K oroğlu sözünü qurtaranda paşa dedi:
- Yanşaq, Q ıratı bir də dolandır, baxım .
K oroğlu ik i-ü ç dəfə Qıratı dolandırdı.
Paşa dedi:
- G əti Q ırata m ən də minim.
Koroğlu:
- B acarm azsan, paşa, - dedi.
Paşa dedi:
- M ən öz atım a m inm əyi bacarm aram ?
K oroğlu dedi:
- Y ox, bacarm azsan.
Paşa H əm zə b əyə üz tutub dedi:
- H əm zə bəy, aşıq atı niyə qaytarm ır, yoxsa, bu, K oroğlu özüdü?
H əm zə bəy dedi:
- M ən bilm irəm .
P aşa soruşdu:
- B əs sən Q ıratı gətirəndə K oroğlunu görm əm işdin?
H əm zə bəy dedi:
- Xeyir, m ən Koroğlunu görm əm işdim , K oroğlunun m inlərlə
adamı var, m ən gedib atı oğurlayıb gətirdim .
Paşa K oroğluya dedi:
- Ay aşıq, atı gəti.
K oroğlu dedi:
- P aşa sağ olsun, bir türkü də deyim, sonra atı gətirim .
K oroğlu dedi:
K əh ər m in m ək yaxşı olur uğura,
K önül bu b ədövun sevdasındadı.
Dizi qərə, boynu b ən z ə r buğura,
K önül bu bədövün sevdasm dadı.
tz lən ə n d ə k ö şə k izi izlənir,
B əslə n ən d ə ardı-ögi düzlənir,
Paçasında sə d əq lilər gizlənir,
K önül bu b ədövün sevdasındadı.
Paşa K oroğluya dedi:
- Uzunçuluq eləm ə, g əti atı minim.
Koroğlu dedi:
- Paşa, m ino bilm ozson.
Paşa dedi:
- H əm zə bəy, sən de, bu adam atdan düşsün.
H əm zə dedi:
- M ənim sözüm o qulaq asmaz.
Paşa dedi:
- H əm zə bəy, and olsun Allaha, bu Koroğludu.
Həmzo bəy dedi:
- Koroğlu olub-olm adığm ı bilm irəm , am m a sən Qıratı tanım adı-
ğın adama nə üçün verdin?
Paşa yenə də K oroğluya dedi:
- Yanşaq, atdan tez düş aşağı.
Koroğlu dedi:
- Paşa, bir türkü də deyim , sonra düşüm.
Koroğlu dedi:
D alısına m əxm ər çullar biçdiyim ,
Seylab kim i al şərabın içdiyim ,
K oroğlu der, beş yüz atdan seçdiyim ,
Könül bu bədövün sevdasındadı.
Koroğlu sözünü bitirdikdən sonra paşa dedi:
- Ay adam, atdan düş, m ən özüm onu m inm ək istəyirəm .
Koroğlu öz-özüno dedi: “Paşa, bunu ancaq şirin yuxuda g ö rə rsən ” .
Paşa dedi:
- Bir kərə ver minim.
Koroğlu dedi:
- Paşa sağ olsun, ürəyim də bir sözüm var, deyim sonra.
Koroğlu dedi:
Ərəbatın tərifıni eylərəm,
Üç yaşında h ə r nişanı b əlli olu,
Buğanaq ayaqlı, yonma dırnaqlı,
Sığır qabırğalı, m aral əlli olu.
Elə ki, dördündən yetdi beşinə,
Y əhər üsdən əl y etişm əz başına,
Qovğa günü üzün tutar qoşuna,
Gözü dağlardadu, b u m u yelli olu.
Paşa gördü Koroğlu atdan enm ək istəm ir, işarə etdi Koroğlunu
üzük qaşı kirni araya aldılar. K oroğlu görəndə ki, dörd tərəfd ən m an-
sırıya alınıb, sevinib ürəyində dedi: A y alçaq, yüz yaşlı köpəyi tulalara
basdıraıaq istəyirsən?”
K oroğlu dedi:
- Paşa, qulaq as:
Y eddisindən çünki yetdi onuna,
Tükün sığarladı, girdi donuna,
D əli M eh tər dolananda yanına,
Ü stə çıxar ə ld ə şeşpər sallı olu.
P aşa dedi:
- Yanşaq, m ənim atımı oğurlayırsan?
Koroğlu dedi:
- Paşa, at n ə vaxtdan sənin olub?
- Paşa dedi:
- Ay vələdüzna, atı bir d ə fə m inm əklə ona sahib çıxırsan?
K oroğlu dedi:
- Paşa, at sənin yox, m ənim kidi, istəyirsən lap m olla yanm a gedək.
K oroğlu bir türkü deyib özünü tanıtdırdı:
Ç əm libeldon durub bura gəlm işəm ,
Qıratm sabuğun burda almışam,
Koroğlu der, öz m alım dı, m inm işəm ,
... baş d eyorlər ağa yollu olu.
Paşa dedi:
- Sən Koroğlusan?
K oroğlu dedi:
- Bəli, Koroğluyam!
Paşa dedi:
- M ən səni göydə axtarırdım , yerdə əlim ə düşübsən, indi səni
qiym ə-qiym ə doğratdıraram , daha yer üzündə K oroğludan ə s ə r-ə la -
m ət qalmaz.
H əmzə bəy gördü ki, bunların davası g et-gedə qızışır, özünü bir
qırağa çəkib uzaqdan tam aşa etm əyə başladı.
Paşa dedi:
- H əm zə bəy, gəl, bu Koroğludu.
H əm zə bəy dedi:
- Neyləyim K oroğludu, m ən sənə dedim Qıratı Koroğluya ver?
Paşa qorxuya düşüb K oroğluya dedi:
- Düş atdan!
Koroğlu dedi:
Çox da la f eyləm ə, ay H əsən paşa,
M ənim sə n cürdə qullarım vardı,(?)
Ö zün n ə vurursan bu dağa-daşa,
M ənim at işləm əz yollarım vardı.
Paşalar, sultanlar seyr edün düzü,
Ə ynüzə geydirrəm tam am qırmızı,
Eyvaza y etincə qıraram sizi,
Çiyni cəzay irli qullarım vardı.
B ir igid istərəm yayım ı əyə,
Qoç ig id lər k əllə qalxana dəyə,
Ç ey n ərəm dəm iri, püfkürrəm göyə,
A laqarlı Ç əm libellərim vardı.
Paşa Koroğluya dedi:
- Ay kişi, atı ver, sənə başqa at verərəm m inib gedərsən, yoxsa
boynunu vurdurram, özünə yazığın gəlsin.
Koroğlu dedi:
K oroğlu der, şəndi qoşun yayılı,
M ə saf' günü qoç igidlər ayılı,
H ər oym aqdan min igidim sayılı,
M ənim yüz m in fıtnə-fellorim vardı.
Paşa hökm edib dedi:
- Ay zalımlar, n ə dayanm ısınız, tutun bunu.
1 Dava
Koroğlu “ya Ə li” , - deyib qılıncı çəkdi, ac qurd qoyun sürüsünə
daraşan kinıi, leşi-leş üstünə qaladı. Paşa üz qoydu qaçmağa. Koroğlu
öz-özünə dedi: “H əm zə b əyin bu yaxşılığı əvəzində neyləyim ki,
ıru»uk>n r;ı/ı qalsın?” Koroğlu fıkirloşib dedi: “Yaxşısı budu ki, Hoson
paşanı öldürüm, H ənızə bəy onun yerinə keçsin” . K oroğlu Q ıratın ci-
lovunu buraxıb H əsən paşanın dalısınca çapdı. H əsən paşaya çatdıqda
qılıncla başını xaş-xaş toxum u kimi dağıtdı. H əm zə bəy görəndə ki,
K oroğlu H əsən paşanı öldürdü, papağm ı Qıratın ayağının altına atıb
aman istədi.
Koroğlu dedi:
- H əm zə bəy, sənin bu yaxşılığm ın qabağmda borclu qalm ayım
deyə, paşanı öldürdüm ki, sən onun yerində oturasan.
Sonra H əm zə b əy ə dedi:
- Başqa bir arzun varsa, de, yerinə yetirim.
H əm zə bəy dedi:
- H ə r bir şeyim var.
K oroğlu H əm zə bəyi paşanın yerinə qoydu. H om zə bəy K oroğ-
luya dedi:
- Ağa, siz gedin, m ən hədiyyənizi Ç əm libelə göndərərəm .
K oroğlu H əm zə bəylə vidalaşıb yola düşdü. Xunis ellərindən bir
m ənzil uzaqlaşdıqdan sonra yol qırağında camaatı ey ş-işrətlə m əşğul
olan bir neçə çadır gördü. K oroğlu Q ıratın başını çadırlara tə r ə f dön-
dərdikdə, iki x acə qabağım kəsib dedi:
- A y adam, hara gedirsən? Bu, paşanın hərəm xanasıdı, səyahətə
çıxıblar.
K oroğlu xacələrd ən soruşdu:
- Hansı paşam n hərəm xanasıdı?
X a cələr dedilər:
- H əsən paşanın.
K oroğlu dedi:
- A y tülkülər, H əsən paşanı cəh ən n əm ə vasil elem işəm .
Sonra dedi:
- H əm zə bəy in arvadı burdadı?
X a cələr “b ə li” - dedilər.
K oroğlu soruşdu:
- H əsən bəyin neçə qızı var?
X acələr dedilər:
- Paşanın yeddi qızı var, biri H ə m z ə b əy d ə d i, altısı isə bakirə
qızdılar.
Koroğlu dedi:
- Qızların yeddisini do gotirin bura.
Paşanm qızlarının yeddisi de gəlib y an -y an a dayandı. Koroğlu
H əm zə bəyin arvadım bacılarından ayırdı. Sonra ürəyində dedi: “Q ı-
ratın üstə D əli M ehtərin ürəyini sındırm ışam , onun dünya m alm dan
pula, ata ehtiyacı yoxdu. E lə yaxşısı budu, bu qızların birini ona aparıb
ürəyini ələ gətirim ” .
Koroğlu qızlardan birini seçib Q ıratın tərkinə mindirdi.
X acələr dedilər: - Paşanın qı
z ım
hara aparırsan?
Koroğlu dedi:
- H əm zə b əy soruşsa deyin ki, K oroğlu qızı sənin ağan D əli M eh-
tə rə sovqat apardı.
Koroğlu paşanın qızı da tərkində çapa-çapa günlərin bir günü
gəlib Ç əm libelə çatdı. K oroğlunun gəlişindən x əb ə r tutan d əlilər onu
qarşıladılar. K oroğlu öz im arətinə gəldi, qızı N igar olan otağa yollayıb
Eyvazı çağırdı. Eyvaz hazır oldu. Eyvaza D əli M ehtəri çağırtdırdı.
D əli M ehtər gəlib K oroğluya baş əydi. K oroğlu D əli M ehtərə dedi:
- M ən Q ıratın üstə sən ə q əzəblənib ürəyini qırm ışdım , indi sənin
ürəyini almaq üçün H əsən paşam n qızını sənə ənam gətirm işəm .
Sonra Eyvaza üz tutub dedi:
- Böyük, təm təraqlı bir toy tədarükü gör. Bu gətirdiyim paşanın
qızıdı, ona layiqli toy gərəkdi.
Eyvaz toy tədarükü gördü. Yeddi gün, yeddi gecə toy büsatı qurul-
du, yeddinci gecə qızın əlini D əli M ehtərin əline verib gərdoyo yola
saldılar. Dəli M ehtər öz m uradına çatdı.
Dostları ilə paylaş: |