Pol is düRÜstlüYÜ haqqin da vəSAİT

Bu struktur po
lis işində təkrar-təkrar ifadə olunan etika ehtiyaclarını qarşılayır. Bu cür 
struktur v
əziyyətlərin və riskli davranışların düzəldilməsinə,mövcud praktikaların yaxşı-
laşdırılmasına kömək edir. O,rəhbərlik  və aşağı rütbəlilər arasında əməkdaşlıq mühitini 
ondan ötrü yax
şılaşdırır ki, sonuncunun öz rəhbərliyinə inam ehtimalı artsın və onlar ar-
tan peşəkarlıqla öz tapşırıqlarını yerinə yetirmələri üçün daha da hazırlıqlı olsunlar.  
3.3.8. Polis xid
mətində dəstəyin idarə edilməsi  
C
əmiyyətin digər sahələrinə nisbətən,etikanın idarəetmə üçün səciyyəvi olmaması və 
idar
əetmədə  dəqiq olaraq fərqli ifadə  olunmaması  nöqteyi nəzərindən  “etik  idarəetmə” 
haq
qında danışmaq həmisə müəyyən mənada çətindir.(aşağıda 6-cı Haşiyəyə-ə baxın). Bu 
cür  terminin istifad
əsi idarəetmə yanaşmasını təsvir edir və o,məhsuldarlıq və işin opti-
mal
laşdırılmasını xarakterizə edən kontekstdə istisna olaraq təsisati məqsədlərə əsaslanan 
kadrlar
ın idarə olunması ilə məşğul olmur. 
                                              Ha
şiyə7: Etik idarəetmə  
Etik  idar
əetmə’,üzləşilən,risk  altında olan mövcud vəziyyətlərin  və  dəyərlərin idarə 
olunma
sına əsaslanan yanaşmadır. Etik idarəetmə, dəyərlərin təsisatin həyatının əsas mə-
s
ələsinə çevrilən idarəetməsidir və ən önəmlisi,bu dəyərlərin idarə olunması məsuliyyəti 
f
ərdlər,peşəkarlar və təsisatıarın üzərinə düşür. Bu cür idarəetmənin bir çətinliyi də ondan 
ibar
ətdir ki,polis təşkilatları artıq sadəcə hüquq muhavizə orqanları kimi yox, müdaxilə və 
baş  verə  biləcək halların  qarşısını  alma funksiyasını  yerinə  yetirən təşkilatlardır  və  bu 
funksiya onla
rı işlədikləri ictimaiyyət və yerli əhali ilə eyni səviyyəyə qoyur. Faktiki ola-
raq,etik polis idar
əetməsi,korrupsiyaya qarşı mübarizəni sadəcə təsisat kontekstinə qoyul-
ma
sını tələb etmir,həmçinin onun peşəkar və sosial kontekstdə də qoyulmasını tələb edir. 
Bu  d
əqiq olaraq polis xidmətlərinin keçməli olduğu  keçiddir:  onlar  əhalinin içində 
“yerl
əşmək”üçün öz “qravitasiya mərkəzlərini” dəyişməlidirlər və dövlətin əlavəsi kimi 
əhalini cəzalandırmaq vəzifəsi ilə yox,polis sistemində dəyişiklik edib əhali içində onun 
bir üzvü kimi davranma
lıdırlar.Etik idarəetmə, polis xidmətlərini, özlərini əhalinin tərkib 
hiss
əsi kimi hiss etməyə gətirir. Bu,eynilə sahə polisinin əhali arasında oynadığı rola bən-
z
əyən,daha  geniş  sosial rola gətirir. (Sahə  polisi konsepsiyasının  inkişafı  ilə  bağlı  3-cü 
F
əsilə bax).  
 
Burada m
əqsəd polis etikasını  və  sahə  polisi  işini mütləq  şəkildə  əlaqələndirmək 
deyil,
əksinə polis xidmətlərinin etikanı inteqrasiya etməklə cəmiyyətə yaxinlaşmağa məc-
bur olunma
sının  dərəcəsini qeyd etmək və polisin üzləşdiyi dəyərləri nəzərə almaq və 
onla
rın fəaliyyətlərini və addımlarını idarə edən bu dəyərləri ötürməkdir. 
Etik idar
əetmənin üstünlüklərindən biri ondan ibarətdir ki, o ictimaiyyət ilə polis ara-
sında və polisin oz içərisındə inam mühiti yaratmaq tələbidir. Müxtəlif ictimai dəyərlərin 
möhk
əmlənməsinə israr etməklə bərabər,ictimaiyyətə də aydın mesaj  göndərilməlidir:po-
lisl
ərin işi xalqın əleyhinə yox,xalqla birlikdə və xalq üçün edilir.Bu yanaşma polisləri ci-
158 

---

nay
ətgarlığa nəzarətə yox, daha çox cinayətin qarşısının alınmasına və yan tədbirlərə fo-
kuslan
dırır.Bu yolla gedərək,cinayətgarlığa nəzarət tədbirləri,lazım olduqda ictimaiyyətin 
anla
mını və dəstəyini qazanır.Etik idarəetmə,polis xidmətlərinin idarəetməsini həm polis 
sistemi daxilind
ə,həm də kənarda ictimaiyyətin gözündə daha da şəffaf edir. Polis işinin 
şəffaflığı,polis xidmətlərinin öz işlərində uğur qazanmaları üçün bel sütunu rolunu oyna-
yan ictimaiyy
ət və polis arasında inamın artmasına kömək edir. 
3.3.9. 
Təsisati etikanı dəstəkləmək üçün vasitəçinin təyin edilməsi  
Yuxa
rıda təsvir edilən etik yanaşmanı həyata keçirmək çətin ola bilər. Bəzən onilliklər 
boyu yaran
mış ierarxik kök salmış mədəniyyəti və etik yanaşmadan çox fərqlənən polis 
işi konsepsiyasını dəf etmək zərurətə çevrilir. Bu problemlərə görə,biz neytral üçüncü tə-
r
əfi vasitəçi kimi,peşəkar  və  təşkilati kontekstdə,fərdiliyin üstünlük təşkil etdiyi daha 
geniş kollektiv idarəetmə yanaşması aşılamaq məqsədi daşıyan əsas təşkilati dəyişikliklə-
rin h
əyata keçirilməsinə cəlb olunmasını nəzərdə tuturuq. 
                                              Ha
şiyə 8: Vasitəçinin rolu 
Vasit
əçinin rolu, rəhbərliyə etik infrastrukturu həyata keçirməkdə kömək etmək,strat-
eji seçiml
ərin etik seçimlərdən fərqli olduğunu təmin etmək və etik infrastrukrurun kad-
rla
rın idarə olunmasına və ümumiyyətlə idarəetməyə baglı olan sadəcə bir alət olmadığını 
göst
ərməkdir.Təşkilati dəyişiklik,idarəetmə,psixologiya və ya insan resursları üzrə mütləq 
ekspert olmadan,etika müt
əxəssisi rəhbərliyə açıq məqsədləri və əsas etik məsələləri ay-
dınlaşdırmağa kömək edə bilər. Bu cür neytral üçüncü tərəfin oynadığı rol müxtəlif for-
malarda ola bil
ər. Bu kənar resurs da ola bilər və ya öz düşüncələrini müəyyən seçilmiş 
m
əsələlər üzrə mövcud təsisatla paylaşmaq mandatı olan etika komitəsi də ola bilər. So-
nuncu halda,komit
əyə polis işçiləri,ictimaiyyətin üzvləri və polis xidmətinin üzvləri daxil 
olma
lıdır. Bu komitə müstəqil şəkildə işləmək  qabiliyyətində olmalıdır və lazım olduqda 
m
əsləhətləşmələr aparılmalıdır,lakin bütün hallarda onun rolu ciddi səkildə məsləhətçi ro-
lunda olma
lıdır və onun tövsiyə etmək və ya cəza səlahiyyətləri yoxdur.   
  
Lozannada yerl
əşən polis xidmətində  etik  infrastrukturun həyata keçirildiyi za-
man(“praktiki nümun
ə” bölməsinə bax),rəhbərlikdən gələn ilk tənqidi fikirlər və təkliflər 
zama
nı vasitəçinin bu prosesdə rolunun əhəmiyyəti xüsusi vurğulanmışdır. Strateji qərar 
q
əbul etmədə rol almaqdan çox uzaq olan bu maraqli tərəf,vasitəçi kimi rol oynayır,görü-
l
ən işlər haqqında sorğu aparır və prosedur və dialoqun qoruyucusu kimi çıxış edir. 
Böl
mə4: 
Səciyyəvi hallarda rəhbərlik dəstəyi 
Bütün polis xidm
ətlərində etikaya yiyələnmə eyni formalı və ümumi prosess ola bil-
m
əz. O səciyyəvi hallarda rast gəlinən realliqlarla bərabər addımlamalıdır.Bu bölmə üç 
f
ərqli növ vəziyyəti nəzərdən keçirir: polis xidmətlərinin,1)inkişaf etmiş ölkələrdə,2)inki-
159 

---