Psixologiya 1
Yüklə 4,67 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Özünü yoxlamaq üçün sual və tapĢırıqlar
- Referat,məruzə və müstəqil tədqiqat üçün mövzular 1.
- Ədəbiyyat Bayramov Ə.S., Əlizadə Ə.Ə.
- Kovalev A.Q.
- 17-ci F Ə S Ġ L
- Qabiliyyətlərin keyfiyyət və kəmiyyət xarakteristikası.
- Qabiliyyətlərin quruluĢu.
- V. 17.1 . Qabiliyyətlər haqqında anlayıĢ
396
Ģərtlər də mövcuddur. Ġnadkarlıq, özündənrazılıq, lovğalıq kimi xüsusiyyətlər nümunənin təsirinə mane olur.
Özünü yoxlamaq üçün sual və tapĢırıqlar
1.
Xarakter nəyə deyilir? 2.
Xarakter əlamətləri dedikdə nəyi baĢa düĢünüz? 3.
Ġnsanın baĢqalarına, özünə, əməyə, əĢyalara münasibətdə ifadə olunan xarakter əlamətlərini sadalayın. 4.
Xarakter haqqında təlimlər tarixindən danıĢın. 5.
Xarakter və Ģəxsiyyətin əlaqəsini Ģərh edin. 6.
Ġnsan xarakteri necə formalaĢır?
Referat,məruzə və müstəqil tədqiqat üçün mövzular 1. Xarakter həyatda qazanılan davranıĢ forması kimi. 2. Əsas xarakter əlamətləri. 3. Xarakterin aksentüasiyası. 4. Xarakterin formalaĢmasına təsir edən amillər.
Bayramov Ə.S., Əlizadə Ə.Ə. Psixologiya.- Bakı, 2002,səh.465-477. Məhərrəmov M.C. Məktəblilərin xarakterini tərbiyə etmək haqqında.-Bakı,1967 Kovalev A.Q. Psixoloqiə liçnosti. - M., 1970, s.206- 233.
Levitov N.D. Psixoloqiə xaraktera.- M.,1969. Liçko E.N. Psixopatii i aksentuaüii xaraktera u podrostkov. - L.,1983 Psixoloqiə liçnosti. Tekstı. - M.,1982.
397
M., 1989, s. 211-235.
398
17-ci F Ə S Ġ L
insan həyatında rolu. Qabiliyyət insanın hər hansı bir fəaliyyət sahəsi üçün daha çox yararlı olduğunu göstərən fərdi-psixi xassə kimi. Qabiliyyətlərin bilik, bacarıq və vərdiĢlərlə vəhdəti. Qabiliyyət və is- tedad.
Qabiliyyətlərin keyfiyyət və kəmiyyət xarakteristikası. Qabiliyyətlərin keyfiyyət xarakteristikası, onun əsas göstəriciləri. Qabiliyyətlərin kəmiyyət baxımından xarakteristikası və ölçülməsi. Xronoloji yaĢ və ağıl yaĢı. Qabiliyyətlərin quruluĢu. Qabiliyyətlər və fəaliyyət. Ümu- mi və xüsusi qabiliyyətlər. Talant qabiliyyətlərin yüksək inkiĢaf mərhələsi kimi. Talant və dahilik.
qabiliyyət. Qabiliyyətlər və irsiyyət. Qabiliyyətlərin formalaĢması və inkiĢafı. Qabiliyyətlər və təlim. Qabiliyyətlər və maraqlar. Qabiliyyətlərin inkiĢafı.
Həyatda biz tez-tez belə hallarla rastlaĢırıq: eyni yaĢda olan və eyni sinifdə oxuyan uĢaqlara eyni bir iĢin icrası tapĢırılır. Onlar üçün tam eyni olan iĢ Ģəraiti yaradılır. Buna baxmayaraq onlardan bəziləri həmin tapĢırığı çətinlik çəkmədən yerinə yetirdiyi halda, baĢqaları çətinlik çəkir. Onların həmin iĢi yerinə yetirmələrindəki bu cür fərqi haqlı olaraq uĢaqların qabiliyyətləri ilə izah edirlər. Təcrübə göstərir ki, müvafiq qabiliyyətlərə malik olan insanlar bu sahədə zəruri
399
bilik, bacarıq və vərdiĢlərə asanlıqla yiyələnir və əldə etdikləri nəticələrin səmərəliliyinə görə fərqlənirlər. Məhz buna görə də insanda müvafiq qabiliyyətlərin olması onun həyat və fəaliyyətində mühüm rol oynayır, onun daha çox hansı fəaliyyət sahəsi üçün yararlı olduğunu söyləməyə imkan verir. Bu cəhəti nəzərə alaraq qabiliyyətə belə tərif vermək mümkündür: insanın hər hansı bir və ya bir neçə fəaliyyət sahəsi üçün daha çox yararlı olduğunu göstərən fərdi psixi xassəyə qabiliyyət deyilir. Tərifdən göründüyü kimi, «qabiliyyət» anlayıĢı altında hər insanın hansı bir və ya bir neçə fəaliyyətin müvəffəqiyyətlə icrası üçün Ģərt olan fərdi-psixi xassəsi baĢa düĢülür. Bu cür yanaĢma tərzi psixologiyada uzun müddətdən bəri qəbul olunmuĢdur. Bununla belə bu cür yanaĢma tərzi bir çox müəlliflər tərəfindən müxtəlif Ģəkildə Ģərh olunmuĢdur. Bu sahədə özünü göstərən yanaĢma tərzlərinin psixoloji ədəbiyyatda üç variantı qeyd olunur. Birinci halda qabiliyyət anlayıĢı altında mümkün olan bütün psixi proses və halların məzmununu baĢa düĢürlər. Bu cür yanaĢma tərzi «qabiliyyət» anlayıĢının ən geniĢ və qədim Ģərhindən ibarətdir. Hazırda bu cür yanaĢma tərzindən demək olar ki, istifadə olunmur. Ġkinci yanaĢma tərzinə görə qabiliyyətlər insanın müxtəlif fəaliyyət növlərinin müvəffəqiyyətlə icrasını təmin edən ümumi və xüsusi bilik, bacarıq və vərdiĢlərin yüksək inkiĢaf səviyyəsindən ibarətdir. Bu cür yanaĢma tərzi psixolo- giyada XVIII-XIX əsrlərdə meydana gəlmiĢ və müasir dövrdə də özünü göstərir. Üçüncü yanaĢma tərzinə gəldikdə, bu yanaĢma tərzinə görə qabiliyyətləri bilik, bacarıq və vərdiĢlərlə eyniləĢdirmək olmaz. O (qabiliyyətlər) həmin bilik, bacarıq və vərdiĢlərə surətlə yiyələnməyi, təcrübədə onlardan səmərəli istifadə etməyi təmin edir. Üçüncü yanaĢma tərzi müasir psixologiyada ən çox yayılmıĢ yanaĢma tərzidir. Bu sahədə görkəmli rus psixoloqu B.M.Teplovun tədqiqatları xüsusilə diqqəti cəlb edir. Yüklə 4,67 Mb. Dostları ilə paylaş:
|