Ümumdünya
əhəmiyyətinə malik 40 minə yaxın qiymətli və
XI-XIX əsrlərin nadir muzey əşyası, erməni təcavüzkarları
tərəfindən işğal edilmiş ərazilərdəki muzeylərdən Azərbaycan
xalqının tarixi və mədəniyyəti ilə bağlı qiymətli eksponatlar, rəsm
və heykəltəraşlıq əsərləri, dünya şöhrətli Azərbaycan xalçaları,
dekorativ-tətbiqi sənət nümunələri, əlyazmalar, arxiv sənədləri,
Azərba
yətlənməyən ermənilər hər üç korifeyin heykəllərini
amələrində və Avropa Şurasının 1416 saylı
bəyann
ə gətirilməsi, ölkədən çıxarılması və
mülkiyyət hüququnun qanunsuz olaraq başqasına
verilməsinin
ycanın görkəmli şəxsiyyətlərinin xatirə əşyaları və digər
qiymətli materiallar qarət edilmişdir.
Şuşa şəhərində dünya şöhrətli Üzeyir Hacıbəyovun,
Bülbülün, Xan Şuşinskinin, Natəvanın ev-muzeyləri qarət olunmuş,
bununla kifa
gülləbaran etmişlər.
Ümumilikdə, işğal olunmuş ərazilərə dəyən zərər 6 milyard
71 milyon ABŞ dolları həcmindədir. Mənəvi zərərin həcmini isə
hazırda mövcud olan heç bir ölçü meyarı ilə təyin etmək mümkün
deyildir.
Ermənilər bununla kifayətlənməyərək milli musiqimizə,
mətbəximizə də sahib çıxmağa başlayıblar. Çünki erməni azğın-
lığının qarşısı vaxtında alınmayıb. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq
Qarabağ münaqişəsi haqqında BMT-nin 822 (30 aprel 1993), 853
(29 iyul 1993), 874 (14 oktyabr 1993), 884 (11 noyabr 1993)
nömrəli qətn
aməsində Azərbaycanın Şuşa şəhəri də daxil olmaqla 20 faiz
ərazisinin Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğalı, separatçı
qüvvələrin hələ də bu regionu nəzarət altında saxladığı faktı təsdiq
olunub.
Hər bir xalqın mədəni irsi bəşəriyyətin nailiyyətidir və bu
irsi qorumaq bəşəriyyətin ali vəzifəsidir. Bu məqsədlə bir sıra
beynəlxalq hüquqi aktlar, konvensiyalar qəbul olunmuşdur. “Silahlı
münaqişə baş verdikdə mədəni dəyərlərin qorunması haqqında”
1954-cü il Haaqa Konvensiyası, “Arxeoloji abidələrin mühafizəsi
haqqında” 1992-ci il Avropa Konvensiyası, “Mədəni dəyərlərin
qanunsuz olaraq ölkəy
11
qadağan olunması və qarşısının alınmasına yönəldilmiş tədbirlər
haqqında” 1970-ci il Paris Konvensiyası, “Ümumdünya mədəni və
təbii irsin mühafizəsi haqqında” YUNESKO-nun 1972-ci il Paris
Konvensiyası və s. beynəlxalq konvensiyalara Azərbaycan da
qoşulmuş və bu qanunlardan irəli gələn müddəalara həmişə əməl
edir. Ermənistan da bu konvensiyalara qoşulmuşdur, ancaq
beynəlxalq qanunları kobudcasına pozur, heç bir hüquqi normalara
məhəl qoymayaraq Azərbaycan abidələrini dağıdır, torpaqlarını,
eşələ
dən gələni əsirgəməməlidir. Bu bir həqiqətdir
illi-mənəvi dəyərlərimizə sahib çıxmalıyıq.
hıldır;
- 23 nə
m
rini yandırır. XXI əsrdə bütün bəşəriyyətin gözü qarşısında
bu cür özbaşınalıq hökm sürür və təəssüf ki, dünya susur.
Damarında azərbaycanlı qanı axan hər kəs isə susmamalı, bu haqda
ciddi düşünməli, əlin
ki, dağılmış kəndləri, şəhərləri bərpa etmək, maddi ziyanı ödəmək
olar, amma itirilmiş mədəniyyəti, yaralanmış mənəviyyatı
qaytarmaq, sağaltmaq mümkün olmur. Haqq səsimizi dünyaya car
çəkərək m
GƏLİN UNUTMAYAQ
XX əsrin ən böyük faciəsi olan Xocalı qırğını zamanı:
- 613 nəfər şəhid olub;
Onlardan 106 nəfəri qadındır;
59 nəfəri 1 yaşından 18 yaşına qədər yeniyetmələrdir;
70 nəfəri a
fər uşaq ata və anasız qalmışdır;
- 230 nəfər uşaq valideynlərindən birini itirmişdir;
- 487 nəfər əlil olmuşdur;
- 150 nəfər itkin düşmüşdür, hələ də onlardan bir xəbər yoxdur;
1275 nəfər əsir düşmüşdür və onların taleləri naməlumdur.
12
İşğal olunmuş ərazilərimiz:
- Dağlıq Qarabağ (Şuşa, Xankəndi, Xocalı, Əsgəran, Xocavənd,
Ağdərə): İşğal tarixi-1988-1994-cü illər (ərazisi: 4400 kv.km).
- Laçın (18 may 1992-ci il) - ərazisi 1835 kv.km.
- Kəlbəcər (2 aprel 1993-cü il) - ərazisi 1936 kv.km.
- Ağdam (23 iyul 1993-cü il) - ərazisi 1094 kv.km.
- Cəbrayıl (23 avqust 1993-cü il) - ərazisi 1050 kv.km.
- Füzuli (23 avqust 1993-cü il) - ərazisi 1386 kv.km.
- Qubadlı (31 avqust 1993-cü il) - ərazisi 802 kv.km.
- Zəngilan ( 29 oktyabr 1993-cü il) -ərazisi 707 kv.km
Görkəmli şəxsiyyətlər Qarabağ
haqq nda
ımızın
üdafiəsi uğrunda vuruşaraq şəhid olublar. Ancaq bütün bu tarixin
xüsusi yeri var. O da ondan ibarətdir ki, bir
sakininin öz torpağına, millətinə,
rəfdən də
tçi, vəhşi qüvvələri tərəfindən Azərbaycana
ünməmiş təzahürüdür.
Xalq qəzeti, 26 fevral 2002-ci il
ı
Xalqımızın çox qəhrəman, igid övladları torpaqlar
m
içində Xocalı faciəsinin
tərəfdən bu, hər bir Xocalı
vətəninə sədaqətliliyinin nümunəsidir, ikinci tə
Ermənistanın millə
qarşı edilən soyqırımdır – vəhşiliyin gör
Heydər Əliyev,
ümummilli lider
13