Qubadlinin yer- yurd adlari (mononimleri). pdf
Yüklə 18,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
199 Səqqələmə. Əyin kəndi ərazisində yer adıdır. Yerli əhalinin dediklərinə görə, topa-topa vələs kol- larının bitməsi ilə əlaqələndirilir. Sumaxlı təpə. Dəmirçilər kəndində Sumax bitki- sinin olmasına görə adlandırılmışdır. Sumaxlı dərə oroniminə Hacılı kəndində də rast gəlinir. Sınıq məscid. Sınıq məscid köhnə Qarqışlaq kəndinin gündoğan istiqamətində yerləşir. Nəhəng qayalığın uçması nəticəsində məscidin yolu kəsil- mişdir. Oraya gediş-gəliş çətin olduğuna, sınıq düşdüyünə görə el arasında Sınıq məscid adlandırıl- mışdır. Tarixi olduqca qədimdir, heç bir araşdırma aparılmamışdır. Sarı Əhməd qəbiristanlığı. Kavdadıq kəndində orta əsrlərə aid qəbiristanlıqdır. Səlk dağı. Rayon ərazisində hündür dağdır. Cılfır kəndindən 2 km cənub şərqdədir. Hündürlüyü 1375 m- dir. Şalvar zəmi. Salvar dərə, şalvar təpə adlı topo- nimlər rayon ərazisində mövcuddur. Şalvar türk xalqının dünya xalqlarına verdiyi geyim növünün ilk töhfələrindəndir. “Şalvar Cübbə Çuğa verdi”, “Al şalvarlı atı bəhri xotazlı Qara Bucluq çapar yetdi.” (KDQ 65), (KDQ 304) 200 Sınıq körpü. Qarakişilər kəndindədir. Orta əsr- lərə aiddir. Suludərə. Xəndək kəndindədir. Dərədə həmişə su gölməçələri olur. O səbəbdən də Sulu dərə adlan- dırılır. Sulu daş. Həmzəli kəndində olan daşdır. Daş həmişə rütubətli olur. Çala hissələrinə su yığılır. Süpürgəlik. Xallava kəndində Yolaşan ərazidə süpürgə bitən düzün adıdır. Şeyx Şərif qəbiristanlığı. İşıqlı kəndinin ərazi- sindədir. Bəzi mənbələrdə kəndin adının İşıqlı olma- sı Şeyxin adı ilə əlaqələndirilir. Şiş təpə. Rayonun ərazisindədir. Təpənin həcmi kiçik olsa da, çox hündür olduğuna görə adlandırılır. Bu toponim rayon ərazisində çoxluq təşkil edir. Təpənin şiş, sivri, uca olmasından irəli gəlir. Şüş yal. Gəyən düzünə bitişik yalların ən hündü- rüdü. Xanlıqla Alaqurşağın arasındadı. Şıx Əfəndi Ziyarətgahı. (Seyid Nigari).Şıx Əfəndi baba qəbri Türkiyədədir. 40 gün Hərtiz dağı- nın zirvəsində yaşayıb. Çərəli Səfər bəy onu çörək, su ilə təmin edir. 40-cı gün tamam olanda Şıx Əfən- di Səfər bəyin köməkliyi ilə Araz çayının sahilinə gətirilir. Arazı keçərkən təsbehini, əsasını, yemək yediyi qabını Səfər bəyə verib gedir. 201 Həmin ərazi Qubadlı caamatı tərəfindən ziyarət- gah kimi qəbul edilmiş və həmişə ziyarət olunmuş- dur. Şah taxtı. Dəmirçilər kəndi rəvayətə görə tarixi İran şahı Keyqubad dövrünə təsadüf edir. Kəndin işlək yolundan 300-400 m məsafədə olan bu yerə 1-1,2 m enində daş yol çəkilib. Şah düzü. Bəxtiyarlı kəndinin ərazisindədir. Darlar adlanan qayanın şimal hissəsidir. Dağın üstü- nün çox hamar olmasına görə adlandırılmışdır. Belə rəvayət olunur ki, İran şahı o ərazidə olmuşdur. Türk qəbri yalı. Rayonumuzun ərazisində. Türk oronimi ilə bağlı oykonimlər çoxdur. Türk qəbri yalı toponimi Göyyal kəndindədir. Həmişə ziyarət edil- mişdir. Nuru Paşanın əsgərinin dəfn olunduğu yerdi. Tülkü dərəsi. Qayalı kəndinin ərazisində olan dərədir. Dərənin yuxari hissəsində Cavanşir türbəsi yerləşir.Türbənin kənarında Diş ağacı deyilən nə- həng ağac vardı. O ağac 80-ci illərdə ermənilər tərəfindən kəsilib aparılmışdır. Diş ağrıyan zaman ağacın yarpağı və ya budağından kiçik hissə ağızda çeynənilir və diş ağrısı həmin anda kəsərdi. Top qaya (daşlıq). Əyin kəndi ilə Çayzəmi ara- sında olan yolun üstü Topdaşlıq adlandırılır. 202 Toxmaq təpə. Xallava kəndinin 3 km-də olan yastı təpənin adıdır. Türbələr. DəmirçiIər kəndində XIV əsrə aid olan iki türbə vardır. Türbələrin daxili gözəlliyi ilə yanaşı, xarici görünüşü də diqqəti cəlb edirdi. Onun üzərində sanki at ayaqlarının izləri həkk olunmuş- dur. Bu tarixi abidələr 31 avqust 1993-cü ilə qədər olduğu kimi qorunub saxlanmışdı. Türbə. Gürcülü kəndi yaxınlığında səkkiz bu- caqlı tam salamat qalmış türbə vardı. Türbənin ətrafı qədim qəbiristanlıqdır. Giriş qapısı ilə üzbəüz divar- da olan çökək hissə başdaşı formasındadır. Başdaşı- nın yeri və giriş qapısının vəziyyəti, buradakı qəbirin qiblə istiqamətində olması türbədəki qəbrin və ətraf- dakı qəbiristanlığın müsəlmanlara aid olduğunu göstərir. Tarixi memarlıq abidəsi kimi işğala qədər qorunmuşdur. Taxtalı düzü. Ballıqaya kəndindədir. Ərazi quruluşuna görə hissə-hissə hündürləşdiyinə görə Taxtalı adlandırılır. Tatar dərəsi. Tatar düzü adlı oronimlərə rayon ərazisində rast gəlinir. “Kitabi- Dədə Qorqud” dasta- nının bir neçə boyunda tatar adı qeyd olunmuşdur. IV boyda tatara kafirlər düşmən kimi baxırlar. “Qarı düşmən tatar oğlu əlimizə düşsəydi cəza ilə öldü- rərdik”. (D 142 Cəlal Bəydili) 203 Təvərə daş. Köhnə Usuplu kəndi ərazisindədir. Daşın üzərində ərəb əlifbası ilə yazılar var. Belə yazılmışdır: “Bu yurd bizə heç bir ağ gün vermədi. Buradan getmək lazımdır”. Tənəkli dərə. Əliquluuşağı kəndində qara (yaba- nı) üzüm bitkisi həmin dərədə çoxluq təşkil etdiyinə görə adlandırılmışdır. Tənəkli dərə (Yuxarı Mollu) Tək armud. Göyərabbas kəndində biçənək yeri- dir. Top çinar. Xanlıq kəndindən bir qədər aşağıda iri gövdəli, üç bitişik iri qara çinar topu. Ona “Top çinar” piri də deyirdilər. Tosma təpə. Bəxtiyarlı kəndinin qərbində Ardıclı dağın üst tərəfində yerləşən yastı təpənin adıdır. Topağac dağı. Başarat kəndi ərazisində Qarabağ silsiləsinin cənub qərbində zirvəsinin hündürlüyü 2010 m Dağda topa ağacların olması ilə toponim- ləşmiş Topağac adlandırılmışdır. Dağlıq Qarabağın Xocavənd rayonu ilə sərhəd- dir. Rayonun Xələc kəndində də Topağac adlanan ərazi mövcuddur. Topqaya. Qarakişilər kəndindədir. Qayalığın adıdır. Yüklə 18,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|