xxv
nga krahina e Kozencës.
46
Shumë arbëreshë u shpërngulën në kohët moderne nga ngujimet fshatare drejt
qyteteve të kryeqendrave të tyre, si në Bari, Kozencë, Katanxaro, Palermo, Koriliano, Kastrovillari, etj. Sipas
disa studiuesve, në qytetin e Palermos janë sot rreth 15.000 arbëreshë, në Kozencë rreth 2.000, në Milano rreth
3.000 arbëreshë etj.
47
Por më të shumta kanë qenë dyndjet e emigracionit arbëresh në qytetet e mëdha të Italisë
së Veriut, ku deri më sot vijojnë ta ruajnë gjuhën shqipe dhe traditat e tjera arbëreshe.
48
Një paraqitje të
përditësuar të kohëve të fundit, mjaft të saktë e me mbështetje në regjistrimet më të reja, po edhe duke bërë
përqasjen e krahasimin me të dhëna të mëparshme, ka dhënë studiuesi italian Daniele Gambarara, docent i
antropologjisë sociale në Universitetin e Kalabrisë, në artikullin
"Parlare albanese nell' Italia unita", botuar në
"Zjarri", nr. 27, 1981, ku jepet edhe një pasqyrë e arbëreshëve shqipfolës sipas regjistrimit të vitit 1966.
Pasqyra është si më poshtë:
Krahina
Ngujimi
Numri i
shqipfolësve
Numri i
banorëve
%
Peskara
Badhesa (
Villa Badessa)
48
169
28.4
Kampobaso Këmarini (
Campomarino)
2023
3706
54.8
Muxhifuni (
Montecilfone)
2500
2936
98.9
Portkanuni (
Portocannone)
2500
2773
90.1
Ruri (
Ururi)
3206
3710
86.4
Gjithsej në Kampobaso
10638
13125
81.1
Foxhia
Qevti (
Chieuti)
2213
2630
83.5
Kazalveqi (
Casalvecchio)
2620
2890
90.7
Gjithsej në Foxhia
4833
5540
87.2
Avelino
Greçi (
Greci)
1989
2040
97.5
Taranto
Shën-Marcani (
San Marzano)
5192
6792
76.4
Potenca
Barilli (
Barile)
4180
4180
100
Zhura (
Ginestra)
1596
1636
97.6
Mashqiti (
Maschito)
3235
3235
100
Shën-Kostantini
1608
1776
90.5
Shën-Pali (
San Paolo Alb.)
826
926
90.2
Gjithsej në Potencë
11445
11753
97.4
Kozenca
Kastërnexhi (
Castroreggio)
1253
1253
100
Frasnita (
Frascineto)
1601
1648
97.1
46
Rexhep Zllatku,
Me arbëreshët, (Rilindja, Prishtinë, 1976), 18.
47
D. Gambarara, ―Parlare albanese nell' Italia unita‖,
Zjarri nr. 27, 1981, .65.
48
Eqerem Çabej,
Studime gjuhësore,V, Prishtinë, (1978), 50; Gambarara, Parlare albanese nell' Italia unita, .59.
xxvi
Platani (
Plataci)
2355
2525
93.3
Firmoza (
Acquaformosa)
1770
1800
98.3
Ferma (
Firmo)
2495
2745
90.9
Ungra (
Lungro)
3800
3844
90.8
Shën-Vasili (
San Basile)
1752
1819
96.3
Spixana (
Spezzano Alb.)
4000
6279
63.7
Picilia (
San Caterina)
437
2037
21.5
Qana (
Cerzeto)
2321
2441
95.1
Shën-Mërtiri (
S.Martino di Finita)
800
1879
42.6
Shën-Benedhiti (
S.Bendedetto Ulano)
1625
1735
93
Fallkunara (
Falconara Alb.)
1786
1986
89.9
Strigari (
San Cosmo Alb.)
915
1065
85.9
Shën-Mitri (
S. Demetrio Corone)
4130
5290
78.1
Mbuzati (
San Giorgio Alb.)
1143
1943
58.8
Vakarici (
Vaccarizzo Alb.)
1858
1955
95
Gjithsej në Kozencë
37877
42265
80.1
Katanxaro
Puhëriu (
Palagorio)
2196
2196
100
Shënkolli Psipër (
S. Nicolo dell’Alto)
2923
3640
88
Karfici (
Carfizzi)
1441
1471
98
Andali
393
1691
23.2
Marçedhuza (
Marcedusa)
100
1326
7.5
Vena (
Vena di Maida)
1000
1228
81.4
Zangarona
50
524
9.5
Gjithsej në Katanxaro
10011
13844
72.3
Palermo
Hora e Arbëreshëve(
Piana degli Albanesi)
6074
6815
89.1
Shëndahstina (
Santa Cristina)
804
924
87
Kundisa (
Contessa Entellina)
1660
2563
64.8
Gjithsej në Palermo
9571
11830
81.7
Duke trajtuar me hollësi pozicionin gjeografik të tyre, periudhën kur janë formuar, kohën kur është
vendosur popullsia shqiptare në këto vende si dhe evolucionin dhe gjendjen e tyre sot, vëmë re se shqiptarët,
pasi u larguan nga vendi i tyre, emigruan dhe u vendosën në pjesën më të madhe të Italisë Jugore, duke
formuar kolonitë e tyre. Këto bashkësi janë integruar si rrjedhojë e veprimtarisë prodhuese, kryesisht
bujqësore e artizanale, si dhe për arsye të gjendjes ekonomiko-shoqërore që përfshihet në problemin e gjerë e