151
camaatla ədalət və yaxşılıqla davran, Bəni-Haşimlə bu qədər sərt davranma.
Axı onlar necə olsa, yenə sənin qohumlarındırlar, bundan da əlavə, onlar indi
elə bir haldadırlar ki, daha onlardan sənə bir xətər yetişməz”. Müaviyə cavab
verdi: “Xeyr! Əbu Bəkr xəlifə oldu, ədalətlə davrandı, ölümündən sonra təkcə
adı qaldı. Ömər də on il xəlifə oldu, zəhmət çəkdi, ancaq ölümündən sonra tək-
cə qalan adı oldu. Sonra şərafətdə heç kəsin ona çata bilmədiyi qardaşımız Os-
man xəlifə oldu. O ölən kimi adı da özü ilə birlikdə dəfn olundu. Ancaq İslam
aləmində hər gün bu Haşimi kişinin adını beş dəfə çəkərək “əşhədu ənnə Mu-
həmmədən Rəsulullah” deyirlər. İndi bu vəziyyət də onun adını itirib batır-
maqdan başqa hansı yol var?”
202
2.
Əmmar ibn Yasirin şəhid edilməsi: Hicrətin birinci ilində Məscidun-Nə-
bi
nin inşasında bəzi səhabələrin təzyiqindən şikayətlənən Əmmar ibn Yasir
Hz.Pe
yğəmbərə (s) belə dedi: “Ey Allahın Rəsulu! Səhabələriniz mənim qəsdi-
mə dayanıblar. Özləri daşları bir-bir apardıqları halda mənə üç-üç yükləyirlər.
Onun toz-
torpağını təmizləyən Hz.Peyğəmbər (s) tarixi bir cümlə buyurdu:
“On
lar səni öldürməzlər. Sən öyüd-nəsihət edib haqqa çağırdığın halda səni az-
ğın (zalım) dəstə öldürəcək.”
203
Həqiqətən də Hz.Peyğəmbərin (s) buyurduğu kimi Əmmar Hz.Əlinin (ə)
xila
fəti dövründə baş verən Siffeyn döyüşündə Müaviyə və onun zalım dəstəsi
tərəfindən şəhadətə yetişdi. Əmmar Siffeyn döyüşündə Hz.Əlinin (ə) ordusun-
da
şəhid olduqdan sonra Müaviyə adam aldadan hiyləsi ilə Şam ordusu arasın-
da xəbər yaydı ki, Əmmarın qatili Əlidir. Çünki onu döyüş meydanına Əli (ə)
gön
dərmişdir.
204
Müa
viyənin sözlərindən belə çıxır ki, onda Hz.Həmzənində
qa
tili elə Peyğəmbərin (s) özüdür. Çünki onu Bədr döyüşünə gətirən Hz.Pey-
ğəmbər
(s) olmuşdur.
3.
Atası bilinməyən Ziyad ibn Əbihini İslam fiqhinin ziddinə olmasına
baxma
yaraq özünə qardaş elan edir.
4.
Özündən sonra oğlu Yezidi xəlifə təyin edib, Məkkə və Mədinə əhalisini
ölüm
lə hədələyərək sağlığında Yezid üçün beyət aldı.
205
5.
Müaviyənin göstərişi ilə Busr ibn Ərtat Yəmənə gedərək otuz min Əli
(ə)
tərəfdarını qılıncdan keçirdi.
6.
Allahın layiqli bəndələri olan İmam Həsənin (ə), Hücr ibn Ədiyyin, Əmr
ibn Həmaq Xuzainin Müaviyə tərəfindən öldürülməsi. Əmr ibn Həmaqın başı
İslamda möminlər arasında kəsilən və başqasına göndərilən ilk başdır.
7.
Müaviyənin Hz.Peyğəmbərin (s) dünya və axirət qardaşı olan Hz.Əli (ə)
ilə düşmənçiliyi.
202
Tarixi-
Məsudi, III cild, səh-454.
203
Sireyi-Hələbi, II cild, səh-76-77.
204
Bəlazuri, Ənsabul-əşraf, səh-317.
205
Tarixi ibn Əsir, III cild, səh-503-511.
152
8.
Müaviyənin Hz.Əlinin (ə) əleyhinə saxta hədislər düzəltməsi. Müaviyə
səhabə və tabeindən bir qrupunu vadar edirdi ki, Hz.Əlinin (ə) əleyhinə dəlalət
edən hədislər düzəltsinlər. Bu iş üçün onlara müəyyən məbləğdə pul təyin et-
mişdir.
Müaviyənin Hz.Əlinin (ə) tərəfdarları ilə sərt davranması
Hakimiyyəti ələ keçirən Müaviyə bir tərəfdən öz nümayəndələrinə yazıb
bil
dirdi ki, Əlinin şiələrinə işgəncə verməkdən çəkinməsinlər, digər tərəfdən
isə xətiblərə minbərdə Hz.Əlini təhqir etmələrini tapşırdı. Muğeyrəni Kufəyə
ha
kim təyin edən zaman ona dedi: “Sənə bir neçə tapşırıq vermək istəyirəm!
Əlini söyməkdən və Osmana rəhmət oxumaqdan çəkinmə, həmçinin bacardıq-
ca Əlinin tərəfdarlarında eyib tut.”
206
Ondan sonra xətiblər hər namazdan sonra
Hz.
Əlinin (ə) adını hörmətsizcəsinə yad edir, dinini dünyaya satmış hədis rəva-
yətçiləri də onu razı salmaq üçün Hz.Əlinin (ə) barəsində məzəmmətedici,
Əməvilərin isə fəziləti barədə hədis qoşmaqdan usanmadılar.
Hz.
Əlinin (ə) şəhadətindən sonra İraqın ağsaqqalları Müaviyənin yanına
ge
dəndə onları təhqir edər, onların aşağı nəsildən olduqlarını və ağır yaşayış
tərzlərini başlarına qaxınc edərdi. Müaviyənin Hz.Əli (ə) şiələrinə qarşı ən çir-
kin rəftarı Hücr ibn Ədiyyi öldürməsi olmuşdur. Çünki zahid və dindar olan bu
şəxs bir məsciddə xətibin Əliyə (ə) söyüş söydüyünə etiraz etmişdir. Ziyad ibn
Əbihi ondan Müaviyəyə şikayət etmiş və Müaviyə də onu Şama göndərməyi
əmr etmişdi. Ziyad Hücr ilə bir neçə nəfəri qandallayıb Şama yollayarkən onla-
rın yolda boyunlarını vurmuşdular.
Müaviyənin atası bəlli olmayan Ziyad ibn Əbihini özünə qardaş seçməsi
Ziyadın anası Süməyyə Haris ibn Kəldənin kənizi idi. Cahiliyyət zamanın-
da digər ailələrdə olduğu kimi bu kəniz də öz sahibi üçün “gəlir mənbəyi” sa-
yılırdı. Sonralar Haris onu rumlu qul olan Ubeydə ərə vermiş və Ziyad dünyaya
gəlmişdir. Camaat bəzən Ziyadı atası Ubeydin, bəzən isə anası Sümeyyənin adı
ilə çağırırdılar. İslam fiqhinə görə də nigah olunmuş qadından dünyaya gəlmiş
uşaq ataya məxsusdur. Muğeyrənin vasitəçiliyi ilə Ziyadı öz tərəfinə çəkən
Müa
viyə onun ürəyini ələ almaq üçün dedi: “Ziyad atam Əbu Süfyanın oğlu və
mənim qardaşımdır!” Ardından bir yığıncaq təşkil edərək şahidləri çağırıb
onlara Zi
yadın Əbu Süfyanın oğlu olmasını demələrini tapşırdı. Məşhur tarixçi
Təbəri bu hadisəni qısaca olaraq belə şərh edir: “Ziyad Kufə camaatından onun
Müavi
yənin qardaşı olmasına şəhadət vermələrini istədikdə onlar boyun qaçır-
dılar, lakin Bəsrə camaatından bir nəfər şahidlik etdi.”
207
Yəqubi, ibni Əb-
dirəbbih və Məsudi bu əhvalatı çox geniş şəkildə şərh etmişlər. Yəqubu yazır:
Müa
viyə şahidlərdən onun Ziyadla qohumluq əlaqəsi olması haqda şahid dur-
206
Tarixi-
Təbəri, İbn Əbil Hədid, Nəhcül-bəlağənin şərhi.
207
Tarixi-
Təbəri, III cild, səh-196-201.