Sanat yazilari
Yüklə 18,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Key words
- Yeni Medya ve Dijital Sanatlar
SANAT YAZILARI 22 Özet: Yeni medya ve dijital sanatlar, artık, sanatın icra edildiği mecranın, kullanılan araçların, sanat nesnesinin sunumunun, korunmasının ve daha birçok faktörün, geleneksel algılarının kırıldığını ve yeniden tanımlandırma ve temellendirmelerinin yapılmasının zorunluluğunu önümüze koyuyor. Bu zorunluluğu aşma girişiminde bulunmadan önce yeni medya ve dijital sanatların şekillenmesinin tarihsel arka planına göz atmak gerekiyor. Yeni medya ve dijital sanat sergileri birer referans olma noktasında bizlere şu an ve geleceğe yönelik ipuçları veriyor. Geriye sadece verileri kontekst içine yerleştirmek kalıyor. Anahtar sözcükler: Göz/Görme, Teknik, Yeni Medya Sanatı, Dijital Sanat, İnteraktif. Abstract: New media and digital arts, now the art of media have been performed, tools, art objects of the presentation, protection, and many factors traditional perception has been broken and re-defined based pricing and consolidated at necessity to put in front of us. Before you attempt to exceed this requirement new media and digital arts in shaping the historical background is necessary to look at. New media and digital art exhibitions in one reference point for us right now and the future will provide clues. Only data to put back into context remains. Key words: Eye/Vision, Technique, New Media Art, Digital Art, Interactive. New Media and Digital Arts Yeni Medya ve Dijital Sanatlar Sosyolog Özgen Yıldırım Başbakanlık S.H.Ç.E.K Yeldeğirmeni ÇOGEM Feriköy Mah. Şehit Erdem Canbaş Sok. Merkaya Apt. 26/5 Kurtuluş / İstanbul ozgenyil@gmail.com 58 Yeni Medya ve Dijital Sanatlar Bugün dijital ya da teknolojik olanın varlığı başta sosyal bilimler olmak üzere birçok alanda sorgu nesnesi haline getirilirken, sanat alanında da sanat nesnesi etrafında gerçekleşen teorik temellendirme ve tartışmaların özellikle 20 yıldır dijital teknoloji ve sanat ilişkisi yönünde devam ettiğini görmekteyiz. Bu bağlamda yalnızca sanat nesnesinin değil, sanatın icra edildiği mecranın, kullanılan araçların, sanat nesnesinin sunumunun, korunmasının, alımlanmasının ve daha birçok faktörün, artık, geleneksel olandan ayrıştığını yeniden tanımlandırma ve temellendirmelerinin yapılmasının zorunluluğu ile karşı karşıyayız. Yeni medya ve dijital sanatlar üzerine açılan sergiler, sergilerde yer alan sanat çalışmaları birer referans noktası olurken öncelikle, sanatın bu noktaya gelmesindeki düşünsel arka planın ne olduğuna ve ne şekilde pratiğe geçtiğine değinmek gerekiyor. Özellikle “gözün zaferi”ni ilan ederek, her şeyin imajlara indirgendiği bir dönemin halen zamansal an’lıklarında yaşamlarımızı sürdürürken, imajların istilasına maruz kalan geçiş kuşağı ile bu durumun doğallıyla büyüyen yeni kuşakların, dijital teknoloji ile ilgili oluşları aynı şekilde algılayamayacağı ve yorumlayamayacağı baştan kabul edilmesi gereken bir durumdur. “Sözün De Fakto” düşüşünün nedeni, görmenin imajsal uyaranlara çok fazla maruz kalması, metinlerin değer ve anlam yitimine uğramasından ileri gelir. Çünkü söz sorgulama nesnesi olarak algılanırken imaj, gerçekliğin kendisi gibi sorgulanmaz halde algılanır. Görüntü gerçekliğin kendisiyle özdeş hale gelir ve sorgulama nesnesi olmanın dışına çıkar. En somut örneklerini reklam sektörünün kullandığı araçlar; reklam panoları ve göstergeler, afişler, dergi ve gazeteler, televizyon yayınları ya da internet reklamları oluştururken, ortalama bir insanın bir günde maruz kaldığı imajsal uyaranların sayısını hesaplamak gerçekten zordur. Görmenin bu denli ilerleyişi dijital teknolojinin gelişmesiyle paralellik gösterirken daha basit bir birimle “teknik”in konumuyla devam edelim. Teknik, imajların patlamasını, imajların sınırsızca çoğalmasını ve bir imajlar evreninin inşasını mümkün kılar. İmajlar evreni yalnızca tekniğin bir ürünüdür. Aşama aşama önce yazılı basın, sonra fotoğrafçılık ve akabinde kameralar, harf döküm makineleri, televizyon, kesintisiz imaj üretimine imkân veren suni uydular ve internet. İmajlar evreni bir insani niyetin, bir felsefenin veya ekonomik yapının, bir kâr dürtüsünün, bir sınıf çatışmasının ya da Oedipus kompleksinin ürünü değildir. Tekniğe uyum sağlamak için insan, başka her şeyden çok görsel yönden donanımlı olmalıdır ve teknik bir çevrede yaşayan insanlar, her şeyin görselleştirilmesine gereksinim duyarlar. Bir imajın verimliliği bir tekniğin verimliliğini garantiler. Bu noktada Michael Foucault ve Jeremy Bentham’ın panoptik sistemini yeniden keşfi tesadüf değildir. Focault, bu hapishane sisteminin, fiilen evrensel görselleştirme araçlarıyla yorumlanabilen bütün topluma yayıldığını göstermeyi dener. Fakat Focault, şu iki konuda başarısızlık sergiler: “Bu panoptik sistem yalnızca 59 SANAT YAZILARI 22 yüksek düzeyde gelişmiş teknik araçlarla mümkündür ve bu sistem zorunludur, çünkü teknolojik toplum, düzen ve randımana ihtiyaç duyar” (Ellul 1998: 187) Teknik şunu söyler: “İnsanları birbirlerine yakınlaştıran binlerce teknik tarafından, teknik açıdan işleme tabi tutulmaları için makineleşmelidirler.” (Ellul 1998: 188) “Nesneleşme” artık ne felsefenin, ne soyut bir ekonomik meselenin ne de insanların yabancılaşmalarını açıklayacak bir sömürü tarzıdır. O teknik gelişmenin ve görsel alanın istisnai hakimiyetinin ürünüdür. Kişi bütünüyle görmeye, görülmüş olmaya indirgenmiştir ve teknik de bunu doğrulamıştır. Görme-imaj ve tekniğin açılımlarına paralel, modern sanatta uzay ve görselleştirmenin ne şekilde değişime uğradığına da değinelim. Tüm bu olguların akabinde zaman ve mekân kavramlarının klasik anlayıştan kopuşuna da işaret eden bir tümceyi dile getirmek isterim. Ressamlara göre uzay, karakterini değiştirmiştir. Görsel ve uzaysal olan zamansal ve işitsel olanın üzerinde hakimiyetini ilan etmiştir. Robert L. Delevoyin analizinde “klasik kavrayışta uzay nesnelerarası ilişkinin mekânı” sayılmaktaydı. Bu düşünceden hareketle uzay nosyonu açılımlandığında; “reel olmayan bir çevre, tektonik değerlerin, gerilimlerin, eklemlenmelerin ve biçimlerin art ardalığının” özgürce hareket ettikleri ve kendi kendilerine yeterli oldukları yer; rengin uzaysal erdemleri ise, inşa edici mekanizmalar, dağıtım ve işaretlerin montajıyla birleştirilmesidir. Analizin terimlerinde dahi, teknik süreçlere atıfta bulunulduğu gözden kaçırılmamalıdır. Dünyanın uzaysal olmayan estetik temsili yoktur artık. Yeni bir sanat algısının ortaya çıktığı açıktır. Filme alınmış roman, romanın yerini alır. Tüm bu eğilim film gibi parçalara ayrılmış roman yazımını geliştirir. Tıpkı, bir film için roman yazarının yönetmenle birlikte çalışmasıdır ki, örneğin Amarcord’da Tonino Guerra ile Federico Fellini gibi… Artık hikâyenin yalnızca resimlenmesi olarak film tekniği geride kalmıştır; eski tekniğin yerini yenisi almıştır. Yeni medya ve dijital sanatların çıkışı ve gelişmesi bahsettiğim geçişlerle bu günkü duruma geldi. Kendi kendine birden ortaya çıkmadı. Sanat alanında da zaten tohumları atılmış, ideolojik altyapısı ile teknikleri geliştirilmiş ve toplum bu yeniliklere hazır hale getirilmeye çalışılmıştır. Bu süreç halen tamamlanmış görünmemektedir. Sanatın dijital teknolojiyle ilişkisi, tabii ki yeni incelemelere ve tartışmalara neden olmaktadır, köklü bir dönüşüm söz konusudur. Peki bugünkü süreç ne durumdadır? Hayatımıza her anlamda doğrudan giren internet, tekniklerin biraradalığı ile sanatta yeni açılımlar ve oluşumlar getirmiştir. İnternet sanatı, fotoğraf ve video gibi eski- yeni medya sanatlarının yanı sıra etkileşimli sanat, ağ sanatı, yazılım sanatı, işlemsel sanat, multimedya sanatı, e-posta sanatı, viral sanat, bilgisayar oyunu sanatı, yapay zeka happenning’i, sanal dünya performansı vb türevlerle dijital ve teknoloji altyapılı yeni medya sanatları bilgisayar ortamına bağımlı sanatlar olarak yerlerini almışlardır. Yeni ve eski medya sanatları derken burada, eski ve yeni kavramları arasındaki zamansal aralık bir hayli kısadır. İnternet sanatı gibi eski-yeni medya sanatı ile yeni medya yazılım sanatının arasındaki temel farkı kullandıkları mecradan konularını Yüklə 18,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|