Cədvəl 3.1
Hidroloji və hidrokimyəvi göstəricilər üzrə müşahidələr
proqramı
Proqram
Göstəricilər
Məcburi
Hidroloji
Su sərfi (m/san), su axarlarında su sərfinin dayaq
ölçmələrində axın sürəti (m/san) və ya su hövzələrində
suyun səviyyəsi (m)
Hidrokimyəvi
Vizual müşahidələr
Temperatur (°С), rəngliyi (dərəcə), şəffaflığı (sm), qoxusu
(ball-la)
Suda həll olmuş qazların konsentrasiyası – oksigen, karbon
iki oksidi (mq/dm
3
, mq/l)
Asılı maddələrin konsentrasiyası (mq/dm
3
, mq/l)
Hidrogen göstəricisi - pH
Oksidləşdirici-bərpaedici potensial Eh (mV)
Əsas
ionların
konsentrasiyası
–
xlorid,
sulfat,
hidrokarbonat, kalsium, maqnium, natrium, kalium,
ionların cəmi (mq/dm
3
, mq/l)
Oksigenin kimyəvi sərfi (mq/dm
3
, mq/l)
Oksigenin 5 sutkalıq biokimyəvi sərfi (mq/dm
3
, mq/l)
Biogen elementlərin konsentrasiyası – ammonium, nitrit və
nitrat ionları, fosfatlar, ümumi dəmir, silisium (mq/dm
3
,
mq/l)
Geniş yayılmış çirkləndirici maddələrin konsentrasiyası –
neft məhsulları, sintetik səthi aktiv maddələr, ucucu
fenollar, pestisidlər və metall birləşmələri (mq/dm
3
, mq/l).
Qısaldılmış 1
Hidroloji
Su axarlarında suyun sərfi (m
3
/san) və ya su hövzələrində
suyun səviyyəsi (m)
Hidrokimyəvi
Vizual müşahidələr
Həll olmuş oksigenin konsentrasiyası (mq/dm
3
, mq/l)
Xüsusi elektrik keçiriciliyi (Sm/sm)
Qısaldılmış 2
Hidroloji
Su axarlarında suyun sərfi (m
3
/san) və ya su hövzələrində
suyun səviyyəsi (m)
Hidrokimyəvi
Vizual müşahidələr
Temperatur (°С)
Hidrogen göstəricisi - pH
Xüsusi elektrik keçiriciliyi (Sm/sm)
Asılı
maddələrin
konsentrasiyası
(mq/dm
3
,
mq/l)
Oksigenin kimyəvi sərfi (mq/dm
3
, mq/l)
Oksigenin 5 sutkalıq biokimyəvi sərfi (mq/dm
3
, mq/l)
Verilmiş məntəqədə su üçün əsas olan 2-3 çirkləndirici
maddələrin konsentrasiyası (mq/dm
3
, mq/l)
Qısaldılmış 3
Hidroloji
Su sərfi (m
3
/san), su axarlarında su sərfinin dayaq
ölçmələrində axın sürəti (m/san) və ya su hövzələrində
suyun səviyyəsi (m)
Hidrokimyəvi
Vizual müşahidələr
Temperatur (°С)
Hidrogen göstəricisi - pH
Asılı maddələrin konsentrasiyası (mq/dm
3
, mq/l) Həll
olmuş oksigenin konsentrasiyası (mq/dm
3
, mq/l) Oksigenin
kimyəvi sərfi (mq/dm
3
, mq/l)
OBS
5
(mq/dm
3
, mq/l)
Verilmiş
məntəqədə
suyun
bütün
çirkləndirici
maddələrinin konsentrasiyası (mq/dm
3
, mq/l)
Qeyd.
Çirklənmə mənbəyindən aşağıda bir neçə çayda su rejiminin
tədqiq edildiyi yer mövcud olduqda, yalnız çirkab suların birinci tullantı
yerində əsas ionların konsentrasiyası müəyyən edilir.
II kateqoriyalı məntəqələrdə hidroloji və hidrokimyəvi
göstəricilər üzrə müşahidələr hər gün (vizual müşahidələr), hər
dekadada (qısaldılmış 1 proqramı üzrə), hər ay (qısaldılmış 3
proqramı üzrə) və su rejiminin əsas fazası üzrə (məcburi
proqram üzrə) aparılır.
III kateqoriyalı məntəqələrdə müşahidələr hər ay
(qısaldılmış 3 proqramı üzrə) və su rejiminin əsas fazaları üzrə
(məcburi proqram üzrə) aparılır.
IV kateqoriyalı məntəqələrdə müşahidələr hidroloji və
hidrokimyəvi göstəricilərə əsasən su rejiminin əsas fazaları
üzrə (məcburi proqram üzrə) aparılır.
Hidroloji və hidrokimyəvi göstəricilər üzrə məcburi
müşahidələr, çayın su rejiminə əsasən müəyyən edilir. Su
axarlarının əksəriyyəti üçün suyun nümunələrinin götürülməsi
ildə 7 dəfə aparılır: daşqınlar zamanı – yüksəlmədə, zirvədə və
enmədə, yayın ortasında - ən kiçik sərf zamanı və yağış
daşqınları zamanı, payızda buz örtüyündən əvvəl və qışın
ortasında.
Məcburi proqram üzrə analiz üçün seçilən su
nümunələrinin miqdarı ayrı-ayrı su axarlarının su reyimlərinin
xüsusiyyətlərindən asılı olaraq dəyişə bilər:
● uzun müddətli (bir aydan artıq) daşqınlara malik su
axarlarından su nümunələri yüksəlmədə, zirvədə, daşqının
başlanmasında və sonda (ildə cəmi 8 dəfə) götürülür;
● daşqın rejimi ilə xarakterizə edilən su axarlarında il
boyu (ildə ən azı 8 dəfə);
● dayanıqlı yay orta səviyyəli və suyun zəif payız
artımında müşahidələrin miqdarı ildə 5-6 dəfə təşkil edir;
● müvəqqəti su axarlarında müşahidələrin sayı ildə 3-4
dəfədən çox deyil;
● dağ rayonlarında su axarlarının növündən asılı olaraq,
müşahidələrin sayı 4-11 arasında dəyişir.
Su hövzələrində hidroloji və hidrokimyəvi göstəricilər
üzrə aşağıdakı müşahidələr aparılır:
● qışda ən kiçik səviyyədə və buzun ən böyük
qalınlığında;
● su hövzəsinin yaz dolmasının əvvəlində;
● maksimal dolma dövründə;
● yaz-payız dövrünün ən kiçik səviyyəsində.
Su axarlarının və su hövzələrinin çirklənmələri üzrə
aparılan müşahidələr zamanı, onlar üçün xarakterik olan
çirkləndirici
maddələr,
çirklənmə
mənbələri
haqqında
Dostları ilə paylaş: |