ŞӘMİsтan nәZİRLİ

heyran ola bilər. Onu da deyim ki, Nizami yurdunun    ab-havası mənə düşür. 
Dostum Fikrət şahiddir, buraya gələndən xeyli yazıb-yaratmışam. Bu torpaqda 
həqiqətən müqəddəslik var. 
Şair əlini dostu Fikrət Əhmədoğlunun çiyninə qoyub: 
 
Qoy qayıdım o dağlara, qadası, 
Yada düşdü Dəlidağın lalası. 
Deməyin ki, kəlbəcərli balası 
Bir ötərgi qonaq oldu Gəncədə. 
 
Fikrət isə yarızarafat, yarıciddi dostunun qayıtmasına etiraz edirdi. O, 
Bəhmən Vətənoğlunun dadlı, duzlu şerlərindən vəfa, etibar haqqında olan bəndləri, 
bəzən də bütöv şeri əzbər deyirdi. İndi başa düşdüm ki, milis podpolkovniki Fikrət 
Əhmədoğlu ilə şair Bəhmən Vətənoğlunu belə səmimi dost edən məhz poeziyadır. 
Əl çəkməyən Fikrət: 
- Şair, - dedi, Qurban Şıxlı demişkən: 
 
Sözünə bələdəm, ay şair Bəhmən, 
Özünü görməyin marağındayam. 
Qoca Abdal kimi yollar üstündə 
Vəfalı dostların sorağındayam. 
 
- Bəs mənim cavabımı niyə demirsən, a Fikrət, - deyən Bəhmən Vətənoğlu 
1984-cü ildə şair Qurban Şıxlıya nəzmlə yazdığı məktubu əzbər dedi: 
 
Şirin sözlərinə qurban, 
Qurban, Qədir bilənlərin dodağındayam. 
Məni görmək elə müşkül iş deyil, 
Qocaman Murovun qucağındayam. 
 
Bəhmənəm, sakini cənnət məkanın, 
Körpə balasıyam Azərbaycanın. 
Dədə Ələsgərin, şair Qurbanın, 
Şəmşirin müqəddəs ocağındayam 
 
* * * 
Gəncədən Bakıya qayıdanda Bəhmən Vətənoğlu ilə görüşümüz haqqında 
düşünürdüm. Onun insan kimi sadəliyinə, səmimiliyinə və əvəzsiz yaddaşına 
heyran qalmışdım. 
Lakin bir fikir mənə rahatlıq vermirdi: görən ömrün bu çağında onu 
Kəlbəcərdən - dağlar qoynundan Gəncəyə köçməyə vadar edən nə olub? Görüş 
zamanı, etik baxımdan, ona bu sualı vermədim. Və görüşümü xatırladıqca bu 
sualın cavabı getdikcə mənə aydınlaşırdı. 
Bəli, uzun müddət Bakıdan uzaqda - kənddə-kəsəkdə yaşayıb yaradan şairi 
ədəbi ictimaiyyət “görmürdü”, qəzet-jurnal redaktorları isə onun çox zaman, necə 

---

deyərlər, qadağan olunmuş “baş ağrısı gətirən” mövzularda yazılmış şerlərini 
yaxına buraxmaq istəmirdilər. Ancaq bu “baş ağrısı gətirən” şerlərdə xalqın qara 
dərdindən başqa heç nə yox idi. Çünki Bəhmən Vətənoğlu xalqın içində, bu dərdin 
içində yaşayırdı. 
Yaşı əllini çoxdan ötmüş şairin indiyə kimi əl boyda bir kitabı çıxıb. Bu 
kitabdan da şair çox narazıdır. Özü demişkən, insafsız naşirlər çox şerləri “redaktə” 
ediblər və... evini yıxıblar. 
Məmməd Səid Ordubadi Üzeyir bəy Hacıbəyov haqqında xatirəsində yazır: 
“Səid! Təəccüb edirəm ki, nə üçün Ordubadda qapanıb qalmısan. Sən yığışıb 
Bakıya gəlsən, öz yazılarına çox geniş səhifələr tapa bilərsən, səninlə yaxından 
tanış olarıq, sənin irəli getməyin üçün imkan yaradarıq”. 
Təəssüf ki, Üzeyir bəylər az-az dünyaya gəlir. 
Bu misalı niyə gətirdiyimi izah etmək artıqdır. Bəlkə də kənd-kəsəkdə bu 
göz-könüldən iraqlıq, qayğısızlıq yorub Bəhmən Vətənoğlunu? Hansı ümidlə, 
hansı işığa söykənib Gəncəyə köçüb, görəsən şair Bəhmən? Bəlkə dostu Fikrət 
Əhmədoğluna pənah gətirib şair?  
Bakıya qayıdanda Fikrət Əhmədoğluna zəng eləmişdim. Arada şairin  də 
kefini soruşdum. Fikrət dedi ki, Kəlbəcərdən nəzmlə gələn məktubun ardı-arası 
kəsilmir. Hətta bir nəfər yazıb ki, Bəhmən Vətən oğlu deyil, daha biz ona    
Vətənsiz Bəhmən deyirik, Kəlbəcər kimi Vətənini atıb getdiyinə görə. Şair də   
cavab yazdı ki, mən Kəlbəcərdə də Vətən oğluyam, Gəncədə də... 
 
Deyirlər ki, dağlar məndən inciyib, 
Allah qoysa, barışaram, barışar! 
O dağların ayağına baş əyib, 
Əhvalını soruşaram, soruşar! 
 
Məni dağlar qoruyubdu əzəldən, 
Ürək dönməz o füsunkar gözəldən, 
Ölüm gəlsə... macal allam əcəldən, 
Torpağına qarışaram, qarışar! 
 
Gözü, könlü dağlarda olan şair Bəhmən Vətənoğlu bir ay keçər-keçməz 
üzünü dağlara tutub onlarla barışığa, əbədi və əzəli torpağı olan Kəlbəcərə köçüb 
getdi. Uçan quş yuvasına qayıtdı... 
Mart, 1990-cı il. 
  
 
GÜNYAZI  
XATIRLA  BARI... 
 
Görəsən torpağın varmı xəbəri 
Qoynunda Günyaz tək bir xəzinə var! 
Günyaz yerişinin dəniz ləngəri 
Qaldı yer üstündə, qaldı yadigar 

---

 
Məmməd Elli. 
  
- Uğur  olsun,   əmioğlu,   hara  belə, deyəsən səfər üstəsən? 
- İstəyirəm  ayaqüstü  Qazağa  dəyim, ordan Şıxlıya keçib Gami qayasından 
Kürə, o tay Qarayazıya tamaşa eləyim. Narahat olma, tez qayıdacam... 
- Yaxşı eləyirsən, sağ get, salamat qayıt - deyirdim,  daxili təlatümüm o 
gedib qayıdana kimi kəsmirdi, Fikrim, zikrim qalırdı onun yanında. 
Beləcə xəstəhal (iki dəfə infarkt keçirmiş) Günyaz Nəzirli ildə iki-üç dəfə el-
obaya səfər eləyərdi. Ləngərli yerişini saxlayıb bir-birinin dalınca papiros çəkə-
çəkə o tay Qarayazıya tamaşa eləməkdən doymazdı. 
“Tez qayıdacam, əmioğlu”. O, geriyə dönüb, gülümsünər, bu üçcə kəlməni 
deməkdən sanki ləzzət alardı. Bilirdi ki, onun xəstəliyinə görə evdə Aşa ana 
narahatdı, Seyid, Xalidə, Vaqif, Aydın və bütün qohumlar intizarda qalır. Bunları 
bilə-bilə el-oba istəyini saxlaya bilmirdi. 
Bəzən yarızarafat, yarıciddi onun “uzaq Qazax səfərindən” narahat olub 
deyərdim: 
- Ay əmioğlu,  nəyin  var orda,  niyə gedirsən, evin yox, ailən yox, nə var? 
- Ayə, - deyərdi, - a insafsız, heç nəyim  olmasa  da,  dolaylarda  uşaqlıq 
cığırlarım var, bunlar bəs döyülmü? - Sonra   gülümsünər, qoluma girib çox 
sevdiyi “Cığırlarım dolaylardan soruşar” şerindən asta, sakit səslə bir-iki bəndini 
oxuyardı. 
 
O dağlarda obasında qaldığım, 
Sinə dolu havasından aldığım... 
Bulaq üstə pərdə-pərdə çaldığım – 
Ürəkdimi, kamandımı, tardımı?! 
 
Sellər, sular kür çaylara qovuşar, 
Duman gələr dəyələrdən sovuşar! 
Cığırlarım dolaylardan soruşar: 
Günyaz adlı bir qonağın vardımı?! 
 
Xoşu gəlməzdi, kimsə onun şer yazmağını bilsin, ya da eşitsin ki, Günyaz 
şer oxuyur. Ən yaxın adamlarına, ürək qızdırdığı dostuna, özü demiş, şer qanana 
şer oxuyardı. Folklorçu-alim Elxan Məmmədova, Elməddin Əlibəyzadəyə, 
Cümşüd Hacıyevə, Vurğun Əyyubova, Məmməd Elliyə şer oxumaqdan ləzzət 
alardı. Onların irad və düzəlişlərinə də uşaq kimi əməl edərdi. 
Mənə yadigar qoyduğu qovluqlara Xəlil Rzanın, Elxanın, Vurğunun, Ağa 
Laçınlının qeydlərini də əlavə edib. 
Görkəmli şair Xəlil Rzanın 1979-cu ildə “Günaydın, əziz Günyazımız!” adlı 
dörd səhifəlik, od-alov saçan üsyankar məktubundan: 
“Mərdlik qanunları izin vermir ki, Sizin şəxsi fəzilətlərinizi Sizdən asılı 
olduğum bir məqamda açıb söyləyim. Yalnız bunu deməklə yetinirəm ki, 
ziyalılarımızın mühüm bir qismi Sizi Azərbaycanın pak, uca başlı və cəsur oğlu 

---