Səyavuş S ərxa n lı---------------------------------------------------------------
davaya çəkirdi, gücsüzlüyündən acı etiraf göyərirdi.
Şeirimdən, sözümdən acığım gəlib -
Yaxşı gülə bilmir,
Hönkürə bilmir.
Gizlənməmişdi - nə şeiri, nə sözü. “Qayıt”, “Anamın səsi
gəlir”, “Dünya sevənlərindir”, “Mənim nərgizli dünyam”, “Duz-
çörək”, “Yormaz bu yollar m əni”, “Yaxın, uzaq ellərdə” adlı ki
tabları şair və publisist Səyavuş Sərxanlının oxucuları ilə bölüş
düyü dünyasıydı. Bir dünyası da vardı və onu kimsəylə bölmək
istəmirdi.
Dərdlərimin dünyasına dəyməyin -
deyirdi.
Elə o vaxt da təxmin etmək olardı, indi dəqiq demək mümkün
dü: Səyavuş Sarxanlı ona görə çəkilmişdi ki, özünə - dərdlərini
etibar etmirdi kimsəyə - aldanışlar, təəssüflər, təklənmə, tənha
laşma ağrısı, öyrəşdiyi və özünü öyrətdiyi dəyərlərin ilğım təəs
süratını həzm eləmək çox çətindi “insanlar içində ada” olan şair
üçün. Şair dediyin də ömür boyu vuruşdadı: ağılla hissin vuru
şunda. Ona görə deyirmiş:
Özümlə davam var, davam var hələ...
Bu misralarda bir vəd də vardı oxucuya. Amma kim bilmir ki,
dünyanın ən ağır savaşma gedirdi şair bu sözlərlə? Ona görə də
“tükənmək” sözünü Səyavuş Sərxanlıya yaraşdırmaq ən azı in
safsızlıqdı. Son vaxtlar şeir yazmamasının kökündə bir çalar da
sezilirdi: sözünə və özünə münasibət. Bu münasibətdə gərdişi-
dövrana uymamaq sərvaxtlığı da sezilirdi, keçilmiş və özünün də
keçdiyi yolları tapdaq etmək istəmirdi. Yoxsa, əlində o boyda
imkan - “Azərbaycan” jurnalı kimi mötəbər, bayraqdar tribuna
vardı... Bu gün hətta istedadsızlar da çap olunmaqdan qıtlıq çək
mirlər, o da ola Səyavuş Sərxanlı kimi söz adamı. Səyavuş Sər-
xanlının söz adamı kimi səxavətini də qeyd etməmək olmur.
<
5
^
------------------------------------------------------------ Vətən, səslə oğlunu
Poeziya şöbəsinin müdiri kimi çox vaxt təqdim etdiyi imzalara
səxavəti də Səyavuşun bir insan kimi kövrək xeyirxahlığından
irəli gəlirdi. Bəlkə də vaxtilə şeirlərinə edilən hücumların - qə
rəzli-qərəzsiz, bunlar da olub - şair qəlbindəki izləri hələ də
incidirdi onu və bunları başqalarına qıymırdı?..
İki il əvvəl 60 yaşı tamam olanda Səyavuş Sərxanlı, demək
olar ki, ilboyu mətbuatın diqqətindən düşmədi. Hərdən zarafatla
deyirdi ki, şairlərin yubiley günü olmur ki, yubiley ili olur. Onun
yubiley ərəfəsində “Azərbaycan” jurnalında dərc olunmuş “Göy
suların sultanı” publisistik yazısı Yazıçılar Birliyinin N əcəf Nə
cəfov mükafatına layiq görülmüşdü. Qəribədir, Səyavuşun o yazı
sında da bir ruh yüksəkliyi, pafos vardı ki, burada da onun şair və
insan təbiəti qalib gəlmişdi. Səyavuş həmişə inanırdı ki, ürək
xeyirxahsa, çiçəklənəcək.
Səyavuş deyirdi ki:
Söyməyi bacaran var addımbaşı,
Öyməyi bacaran oğuldan olaq.
Və Səyavuş ikincilərdəndi - gözü də, qəlbi da işıq gəzirdi,
xeyirxahlıq arayırdı. Onu görməyəndə:
Aydan arı, gündən görklü,
Aman-zaman bircə anam! -
deyə öydüyü anasına həyatdan aldığı dərslərin imtahanını
verməyə tələsirdi, “atalara çox oxşayan dağlar”a dönməyə can
atırdı. Həmin gedişdən bu misralar səpələnirdi getdiyi yollara:
Dağ dalında meşə var,
M eşədə bənövşə var.
M ənə belə baxmayın,
Köksüm altda şüşə var.
O şüşə yenə də gizlənmirdi, küsmürdü və o şüşə həm də
çox istəyirdi ki, onu unutmasınlar.
Məni xatırlayan,
Soruşan olsa,
Üzüm ellərədir, ünvanım şeir.
Kim məni tapanda pərişan olsa,
Özümə tutduğum divanım - şeir.
Amma lap çoxdan... şəhərdə özünə divan tutmaqdansa,
“kəndin göyündə yanmağın” daha vacib olduğunu demişdi - lap
elə 70-ci illərdə. Yəqin ondandır ki, dostları onun “Bakıda eza
miyyətdə olduğunu” sezmişdilər...
Səyavuş Sərxanlı nə vaxtsa, bir nizamı pozmağa cəhd etmişdi:
“qılınc yarası sağalar, söz yarası sağalmaz” hökmünə əl gəzdir
mək xəyalı ilə həkimliyi buraxıb sözdən yapışmışdı. Söz də nan
kor olmadı ona... Əvəzində sevgiyə səslədi ömrünü - söz adamı
üçün sevildiyini, gözlənildiyini görmək, duymaqdan böyük müka
fat? Səyavuş da bilirdi ki, onu sevirlər, gözləyirlər. Amma Səya
vuş Sərxanlı bir sevginin sehrindən çıxmadı və o sevginin yoluna
çıxdı:
Səyavuş S ərxa n lı
----------------------------------------------------------------------------------
Anamın, atamın gözü yoldadır.
...Səyavuşun yaxşı oğul olduğunu kim bilmirdi ki? ...Səya
vuşun yaxşı insan olduğunu kim demirdi ki? Səyavuşsa deyirdi
ki:
Məndən deyilənlər tərcümələrdir.
Haqlıydı - insanı özündən yaxşı tanıyan, sözündən yaxşı ta
nıdan kim var ki? Səyavuş Sərxanlı ilə vida sözlərini “tərcümə
lərlə” bitirməyə necə qıyasan?.. Sözü çatdı köməyə - Səyavuşun
insanlara sözü:
Ey məni sevənlər və sevməyənlər,
Sizi düşünürəm,
qurbanam sizə.
Dalımca yaxşı söz, pis söz deyənlər,
Qəlbimi döşərəm qədəminizə.
Nə fərqi var imiş, eyni yoldayıq -
Siz bir az qabaqda, mən bir az dalda.
« S t2 İ?
Nə fərqi var imiş, eyni haldayıq,
Mən bir az qabaqda, siz bir az dalda.
Yaşıl duyğulara qar ələnməsin,
Kövrək addımları salmayaq oda.
Heç kəs lovğalanıb qürrələnməsin
Hərənin öz adı varsa dünyada.
Ömür dedikləri sonsuz xəzinə...
Durub borc almaz ki, adam adamdan.
Nəyi sevirdimsə - sevirəm yenə,
Nəyi sevmirdimsə - çıxıb yadımdan.
Dərdə çevirməyək hər sözü-gapı,
Dünya yad deyil ki - sənin evindir.
Gözləmə, hardansa açılar qapı,
Sən özün qapı aç, ürək sevindir.
Sizin sağlığınız deyildi həzin,
Sizə üz tuturam, sizə, adamlar:
Özgə taleyinə göz dikilməsin,
Hərənin öz yeri, öz qisməti var!
Südabə AĞABALAYEVA,
jurnalist, iş yoldaşı
___________________________________
Vətən, səslə oğlunu
t İ Ü S ?
Dostları ilə paylaş: |
