Щяр бир алим гиймятлидир. Анъаг нязяриййяни тяърцбя иля бир
Yüklə 1,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Avstriya – 12
- İsrail – 10
- Cənubi Afrika – 7
- Çin – 4
- Qvatemala – 2
- Kolumbiya – 1
- Vyet‐ nam – 1
- Türkiyə – 1
- Leylufər ӘLİYEVA, t.e.d., professor 33 ELM DÜNYASI
Sülh – 1 Avstriya – 12 Fizika – 3 Kimya – 2 Fiziologiya və tibb – 4 Әdəbiyyat – 1 Sülh – 2
Kanada – 12 Fizika – 3 Kimya – 3 Fiziologiya və tibb – 3 İqtisadiyyat – 1 Әdəbiyyat – 1 Sülh – 1
Kimya – 4 İqtisadiyyat – 2 Әdəbiyyat – 1 Sülh – 3
Kimya – 1 İqtisadiyyat – 3 Әdəbiyyat – 3 Sülh – 2
Fiziologiya və tibb – 6 Fizika – 1 Әdəbiyyat – 1 Belçika – 8 Tibb – 3, Sülh – 3, Kimya – 1, Әdəbiyyat – 1 Cənubi Afrika – 7 Sülh – 4, Әdəbiyyat – 2, Tibb – 1 İspaniya – 6 Әdəbiyyat – 5, Fiziologiya və tibb – 1 Argentina – 5 Fiziologiya və tibb – 2, Sülh – 2, Kimya – 1, Misir – 4 Sülh – 2, Kimya – 1, Әdəbiyyat – 1 Hindistan – 4 Fizika – 1, İqtisadiyyat – 1, Sülh – 1, Әdəbiyyat – 1 Polşa – 4 Әdəbiyyat – 3, Sülh – 1 Çin – 4 Fizika – 2, Sülh1, Әdəbiyyat – 1 Finlandiya – 3 nəfər: Kimya – 1, Әdəbiyyat – 1, Sülh – 1, Macarıstan – 3 nəfər: Kimya – 1, Fizilogiya və tibb – 1, Әdəbiyyat – 1 Çili – 2 Әdəbiyyat – 2 Çexiya – 2 Kimya – 1, Әdəbiyyat – 1 Şərqi Timor – 2 Sülh – 2
Yunanıstan – 2 Әdəbiyyat – 2 Qvatemala – 2 Әdəbiyyat – 1, Sülh – 1 Liberiya – 2: Sülh – 2; Meksika – 2: Әdəbiyyat – 1; Sülh – 1;
Fizika – 1; Әdəbiyyat – 1; Banqladeş – 1: Sülh – 1; Bolqariya – 1: Әdəbiyyat – 1; Kolumbiya – 1: Әdəbiyyat – 1; Kosta‐Rika – 1: Sülh‐1;
Kipr‐1: Sülh – 1; Qana – 1: Sülh – 1; İ slandiya – 1; Әdəbiyyat 1, İran‐1: Sülh – 1; Keniya – 4: Sülh – 4; Myanma – 1: Sülh – 1; Nigeriya – 1: Әdəbiyyat – 1: Vyet‐ nam – 1: Sülh – 1; Pakistan – 1: Fizika – 1, Fələstin – 1: Sülh – 1; Peru – 1: Әdəbiyyat – 1; Cənubi Koreya – 1: Sülh – 1, Sent‐Lyusiya – 1: Әdəbiyyat – 1, Trinidad – 1: Әdəbiyyat – 1, Tibet – 1 : Sülh – 1, Türkiyə – 1: Әdəbiyyat – 1, Yəmən – 1: Sülh – 1. Hazırda Nobel Fondunun kapitalı 3 mil‐ yard 112 milyon İsveç kronudur (təxminən 450 milyon ABŞ dolları). Son illər laureatlara verilən pul vəsaitinin məbləği belə olmuşdur: • 1992‐ci ildə — 1,04 milyon ABŞ dolları • 2000‐ci ildə — 0,9 milyon ABŞ dolları • 2003‐cü ildə — 1,34 milyon ABŞ dolları • 2004‐cü ildə — 1,46 milyon ABŞ dolları • 2005‐ci ildə — 1,25 milyon ABŞ dolları • 2006‐cı ildə — 1,45 milyon ABŞ dolları • 2007‐ci ildə — 1,56 milyon ABŞ dolları • 2008‐ci ildə — 1,25 milyon ABŞ dolları • 2009‐cu ildə — 1,45 milyon ABŞ dolları • 2010‐cu ildə — 1,5 milyon ABŞ dolları • 2011‐ci ildə — 1,4 milyon ABŞ dolları • 2012‐ci ildə – 1,2 milyon ABŞ dolları • 2013‐cü ildə – 1,2 milyon ABŞ dolları
/ Elmi‐kütləvi jurnal / 1 (05) 2014 Aparılan elmi araşdırmalar göstərir ki, hər bir insan toplumu (kiçikliyindən və böyük ‐ lüyündən asılı olmayaraq) yalnız o halda top ‐ lumun ayrı‐ayrı üzvlərinin ayrılıqda etdikləri işin ümumi məcmusundan çox iş görür ki, onun güclü lideri olur. Təsadüfi deyil ki, dünyanın ən böyük sərkərdələrindən biri olan Napoleon deyirdi: «Mən dovşanın rəhbərlik etdiyi aslanlar ordusundan aslanın idarə et‐ diyi dovşanlar ordusunu daha güclü hesab edirəm». Bu konteksdə belə bir sual yaranır: Lider kimdir? Liderdə, hər şeydən əvvəl, şəxsiyyət olma ‐ lıdır. Həqiqi lider – dünyada ruhun tale anıdır, çoxları üçün kömək əlidir. Lider o adamdır ki, öz şəxsi eqoizmini təmin edərək ictimai maraq ‐ ları həyata keçirir. Nəhəng lider maraqları idarə edərək, rifah (nemət, fayda) paylayaraq və öz şəxsi fəaliyyətini genişləndirərək yüz ‐ lərlə insanı işlə təmin edir, cəmiyyətdə tərəq ‐ qini stimullaşdırır, canlanma yaradır, təka mülə təkan verən dialektika yaradır. Lider rəhbərdir, şəxsiyyətdir, şəxsiyyət vek ‐ torudur, fəaliyyətə nəzarət edir və münasi ‐ bətlər kontekstini sintez etmək qabiliyyətinə malikdir. O, çoxlu sayda münasibətlərin və funksiyaların operativ mərkəzidir. Lider anla ‐ yışını müəyyən etmək üçün daha dəqiq termin iyerarxdır. Mahiyyət etibarilə o, funk siyaların iyerarxıdır: o onları konstruksiya laşdırır, həmişə hansısa konkret məqsədə uyğun olaraq onları idarə edir. «Operativ mərkəz» anlayışı o demək deyil ki, lider özünü başqalarından yüksəkdə tutur və onlara əmr verir. Lider funksiyanı yaradandır, lazım olduqda sənət ‐ kar kimi onu təkmilləşdirir və bərpa edir. O, üstünlük əldə edərək və gəlir qazanaraq münasibət qurmağı bacarır. O, çoxlu sayda güc nöqtələrinin proporsional vektorudur, öz qar ‐ şısına məqsəd qoyan və bu məqsəd üçün vasitə tapmaq və yaratmaq və insanlar tapmaq qabi ‐ liyyətinə malik şəxsiyyətdir. Ondan asılı olan ünsiyyətlərin hamısı yalnız instrumental səbəbdir və ya səbəblik in‐ strumentidir. «Operativ mərkəz» həm də o deməkdir ki, lider qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq üçün funksiyalara əsaslanan ağıldır. Әgər liderlik potensialı ilə doğulan insan lider ola bilmirsə, başqa sözlə, uyğun səviy ‐ yədə mədəniyyətə, təhsilə, vərdişlərə, həyat təcrübəsinə və peşəkarlığa nail ola bilmirsə, liderə xas olan qurban vermək qabiliyyətinə malik olmursa, onda onun şizofreniya, nevroz xəstəliyinə tutulma ehtimalı digərlərində olan‐ dan olduqca yüksəkdir. Әksər şizofreniklər və əsəb xəstələri ona görə bu xəstəliklərə tutu‐ lurlar ki, onlar özlərinin anadangəlmə qabiliy ‐ yətlərini konkretləşdirə və inkişaf etdirə bil məmişlər. Lider yalnız o vaxt xəstələnir ki, onun bacarıqsızlığı psixoloji səbəblə bağlı olsun: əgər çətinliklərdə obyektiv xarici şərait günahkardırsa, o, liderlik potensialı ilə doğu ‐ lan liderin xəstələnməsinə gətirib çıxarmır. Belə lider çətinliyə baxmayaraq, özünü əxlaqi, mənəvi və siyasi üstünlük sahəsində təkmil ‐ ləşdirir. Təbiətdən qabiliyyət alıb, üstünlüyə daxili çağırışı hiss edib cavab vermək lazımdır. Odur ki, təbiətdən digərlərinə nəzərən daha yüksək potensial almış lider gənclik illərində, bir qayda olaraq, çox əzab çəkir. Bu zaman o, hələ öz şəxsiyyətini qurur və daha yüksək səviy ‐ yədə təkmilləşdirir, öz texniki qabiliyyətini çoxfunksiyalı ağıl olmaq səviyyəsinə qaldırır. Təbiət lideri əksəriyyət üçün funksiya roluna irəli çəkir. Bu, sosial konstrukt yox, təbiətin qanunudur. Әgər heyvanat aləmi diqqətlə araşdırılsa, onda görmək olar ki, gələcək qabaqda gedən (başçı, erkək) doğulduğu andan adi sağlam fərdlər fonunda dərhal fərqlənir. Bütün növ 34 ELM DÜNYASI / Elmi‐kütləvi jurnal / 1 (05) 2014 Yüklə 1,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|