Cədvəl 7.15.
Konteynerlərin əsas parametrləri.
Tipi
No
m
in
al
bu
rax
ıla.
kü
tl
əs
i,k
q
Kü
tl
əsi
(tar
a)
,
k
q
Dax
ili
h
əcm
i,
m
3
Qab
ar
iti,
l×b
×h
, m
T
ar
a
əm
salı
Qap
ın
ın
y
er
lə
Ģm
əsi
Kiçik t o n n a j l ı
AYK-0,625
625
225
1,6
1,15×1× 1,7
0,54
YanD
AYK-1,25
1250
340
3,1
1,8×1,06×2
0,33
ÖnD
MK-1,25
1250
183
1,0
1,2×0,8× 1,7
0,17
YanD
O r t a t o n n a j l ı
YYK-3
3000
600
6,2
2,1×1,3 ×2,5
0,19
YanD
YYK-5
5000
1000
1,01
2,6×2,08×2,25 0,25
YanD
YYKF -5
5080
1050
11,7
2,1×2,6×2,59
0,26
ÖnD
Ġ r i t o n n a j l ı
1D
10,16 t
1,46 t
14,7
2,99×2,438×2,
438
0,16
ÖnD
1C
20,32 t
2,12 t
30,6 6,058×2,438×2,
438
0,11
ÖnD
1A
30,98 t
3,48 t
64,8 12,19×2,438×2,
438
0,12
ÖnD
1CC
20,32 t
2,32 t
32,7 6,058×2,438×2,
591
0,12
OnD
2. CK-2 yüksək axma qabiliyyətli səpilmiĢ yüklər üçün konteyner
(bunlara bəzən donan yüklər də deyilir);.
3. CK-3 sənaye sahələrinin ədədi yüklərini daĢıyan konteynerlər;
4. CK-4 kimya və neft-kimya sənayesinin maye axınlı yüklərini
daĢıyan konteynerlər;
5. CK-5 müəyyən olunmuĢ temperatur Ģəraitində daĢınan yüklər
üçün konteynerlər.
7.15. Konteynerlərin əsas parametrləri
Konteynerlərin əsas parametrlərinə nominal və maksimal brutto
kütləsi, tara kütləsi (boĢ koteynerin kütləsi), maksimal buraxilabilən
faydalı yük (maksimal brutto kütləsi ilə taranın kütləsinin fərqinə-
yükgötürmə də deyilir), döĢəmənin sahəsi, tara əmsalı, xarici ölçülər
və iri tonnajlı konteynerlər üçün fitinq yuvalarının mərkəzləri
arasındakı məsafə və s. daxildir. Konteynerin tarasının onun
yükgotürməsinə olan nisbəti k
t
- tara əmsalı adlanır. Konteynerin əsas
gəstəricilərindən biri də yan və ön divarlarda qapıların olmasıdır.
Kütləsi 625 və 1250 kq olan konteynerlərdə qapılar yan tərəflərdə,
digər konteynerlərdə isə qapılar ön divarlarda olur.
Konteynerlərin konstruksiyasınin əsasını metallik karkas təĢkil
edir. Metallik karkas iki yan divardan ibarət olub, aĢağıdan möhkəm
iki uzununa tirlə, yuxarıdan isə iki yüngül tirlə bir-birinə bərkidilir.
Karkası örtmək üçün qalınlığı 2 mm olan büzülmüĢ (qofrlanmıĢ)
polad vərəqdən istifadə olunur. Konteynerin bir yan tərəfində
kilidləmə qurğusu olan iki tərəfli qapı olur. Konteynerlərin daxili
səthi isə ağac və ya digər örtük materialları ilə əhatə olunurlar. Ġri
tonnajlı konteynerlərin metallik karkasının kənarlarında xüsusi
poladdan hazırlanmıĢ yuvalı fitinqlər qaynaq edilir. Fitinqlər
konteyneri qaldırmaq və nəqliyyat vasitəsinin platformasına
bərkitmək üçün nəzərdə tutulur. Az və orta tonnajlı konteynerlərin
yükləmə-boĢaltma əməliyyatları isə rim-boltlar və yükləyicilər üçün
nəzərdə tutulan pazvari boĢluqlar vasitəsilə yerinə yetirilir. Pazvari
boĢluqlar iri tonnajlı konteynerlərdə də nəzərdə tutulur. Konteynerin
tara əmsalı konteynerin tara kütləsinin maksimal buraxilabilən
faydalı yükə- yükgötürməyə olan nisbətinə deyilir. K
k
=T
k
/Q
k
Konteyner parkından səmərəli istifadə etmək üçün statiki və
dinamiki yüklənmə, konteynerin dövriyyəsi və konteyner parkının
tələb olunan sayı və digər göstəricilərindən də istifadə olunur.
Konteynerin orta statiki yüklənməsi müəyyən müddət ərzində (il, ay,
gün) konteynerlə daĢınan yüklərin miqdarının-
Q(ton)
konteynerlərin
(yüklənmiĢ) sayına olan nisbətinə
(ton/konteyner)
konteyner)
deyilir
; P
s
=Q/N
Konteynerin dinamiki yüklənməsi ümumi yük (il, kvartal, ay,
gün) dövriyyəsinin-
QL(ton.km)
konteynerlərin iĢçi parkınının ümumi
gediĢlərinə
(konteyner.km)
olan nisbətinə deyilir
(ton ·km
/konteyner·km)
;
P
s
=QL/NL,
Konteynerin dövriyyəsi (sutka və ya saatla) üç elementin tər-
kibindən ibarətdir; t
km
– konteyner məntəqələrində konteynerlərin
yükləmə-boĢaltma əməliyyatlatına sərf olan vaxtı, t
ç
– çeĢidləmə
məntəqəsində konteynerin dayanma vaxtı, t
v
– konteynerin vaqonda
olma vaxtı:
θ
k
= t
km
+t
ç
+t
v
Müəyyən olunmuĢ müddətdə və ya dövrdə
i-
tipdə konteynerlərə
olan təlabat aĢağıdakı düsturla hesablanır;
),
01
,
0
1
(
1
1
k
m
i
m
i
ki
k
ki
k
W
Q
U
U
burada,W
k
–konteynerin məhsuldarlığı, ton/sutka,
)
(
a
T
P
W
il
k
k
,
k
-konteynerlərin inventar parkının iĢçi parka olan nisbətini nə-
zərə alan əmsal, %-lə,
k
konteynerlərin yüklənməsini nəzərə alan əmsal,
P
k
- konteynerin faydalı yüklənməsi, tonla.
a-konteynerin qeyri iĢçi parkda qalma vaxtı, sutka.
T
iı
-ildə olan iĢ günlərinin sayı və ya təqvim günləri, sutka.
Konteynerlər çox dəfəli istifadə olunan nəqliyyat vasitəsi oldu-
ğundan və bütün nəqliyyat növlərində istifadə olunduğu üçün onlara
böyük tələblər qoyulur. Ġri tonnajlı konteynerlərin əksəriyyəti
konteynerlərin təhlükəsizliyi üzrə Beynəlxalq Konvensiyanın və
Beynəlxalq Gömrük Konvensiyasının təlablərini ödəməlidir. Orta
tonnajlı konteynerin xidmət muddəti -20 il, iritonnajlı konteynerlərin
xidmət müddəti isə-10 ilə bərabərdir. 1983-cü ildən sonra istehsal
olunan bütün konteynerlər ĠSO/TK-104 Beynəlxalq standartının
təlabatlarına uyğun hazırlanır. Beynəlxalq standartın təlabatına uyğun
bütün konteynerlər xüsusi kod iĢarələrilə markalanır. Belə iĢarə iki
sətirdən ibarətdir. Birinci sətirdə-dörd latın hərifdən ibarət sahibkarın
kodu və altı rəqəmli konteynerin sıra nömrəsi (ARAZ196205)
göstərilir. Ġkinci sətirdə-ölkənin kod iĢarəsini göstərən iki latın hərfi,
konteynerin qabarit ölçüsünü bildirən iki rəqəm və konteynerin tipini
göstərən iki rəqəm (AZ2621) yazılır.
Konteyner parkından səmərəli istifadə etmək və onları iĢəyararlı
saz vəziyyətdə saxlamaq üçün Azərbaycan Dəmir Yolları QSC-də
konteynerlərin planlı-xəbərdaredici təmiri sistemi nəzərdə tutulub. Bu
təmir sisteminə bütün konteynerlərin hər ildə yerinə yetirilən cari
təmiri, orta və iri tonnajlı konteynerlərin isə əsaslı təmiri daxildir.
Orta tonnajlı konteynerlərin əsaslı təmiri 5 ildən sonra, iri tonnajlı
konteynerlərin əsaslı təmiri isə 6 ildən bir yerinə yetirilir.
Konteynerlərin istehsalı və əsaslı təmirindən sonra birinci cari təmir
iki ildən bir yerinə yetirilir. Konteynerlərin təmir bazası konteyner
deposundan, konteyner yol emalatxanasından, yük vaqon depolarının
sexlərindən və cari təmir məntəqələrindən ibarətdir. Azərbaycan
dəmir yolunda konteynerlərin əsaslı və cari təmiri
Keşlə konteyner
deposunda
yerinə yetirilir.
Dostları ilə paylaş: |