T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliği talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ankara 2013

10.2.2. Akım, Potansiyel Fark, Direnç

10.2.2.1. Elektrik akımı, direnç ve potansiyel farkı kavramlarını açıklar.

a. Öğrenicilerin elektroliz kabını kullanarak elektrik yükünün hareketi üzerinden 

elektrik akımı kavramını açıklamaları için ortam hazırlanır.

b. Öğrencilerin katılar, sıvılar ve gazlar için elektrik akımını tartışmaları sağlanır.

c. Öğrencilerin deneyler yaparak bir iletkenin direncinin bağlı olduğu değişkenleri 

analiz etmeleri sağlanır.

10.2.3. Elektrik Devreleri

10.2.3.1. Akım, direnç ve potansiyel farkı kavramları aralarındaki ilişkiyi analiz eder.

a. Öğrencilerin basit devreler üzerinden deney yaparak akım, direnç ve potansiyel 

fark arasındaki ilişkinin matematiksel modelini çıkarabilmeleri sağlanır.

b. Öğrenciler basit elektrik devrelerinde direnç, potansiyel fark ve elektrik akımı 

kavramları ile ilgili problemler çözer.

c. Öğrencilerin basit elektrik devrelerinde eşdeğer direnç hesaplamaları yapma-

ları sağlanır.

10.2.3.2. Günlük hayatta üreteçlerin seri ve paralel bağlanma gerekçelerini açıklar.

a. Öğrencilerin pillerin kullanım amaçlarına göre birbirleriyle bağlanma şekillerini 

incelemeleri ve tükenme sürelerini karşılaştırmaları sağlanır.

b. Öğrencilerin ilk pilin keşfi üzerine deneyler yapan bilim insanları Galvani ve 

Volta’nın bakış açıları arasındaki farkı tartışmaları sağlanır.

10.2.3.3. Kirchoff’un akımlar ve gerilimler kanunlarını açıklar.

a. Kirchoff kanunları ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

10.2.3.4. Elektrik enerjisi ve elektriksel güç kavramlarını ilişkilendirir.

a. Öğrencilerin mekanik enerji ve güç kavramları ile ilişki kurmaları sağlanır.

b. Öğrencilerin elektrikle çalışan aletlerin ve devre elemanlarının birim zamanda 

harcadığı elektrik enerjisini hesaplamaları sağlanır.

c. Öğrencilerin enerji tasarrufu üzerine farkındalık kazanmaları sağlanır. 

ç. Öğrencilerin ısı, iş, mekanik enerji ve elektrik enerjinin birbirine dönüşümünü 

açıklamaları sağlanır.

d. Öğrencilerin günlük hayattan enerji dönüşümlerine örnekler vermeleri sağlanır.

e. Öğrencilerin elektriğin oluşturabileceği tehlikeler ve güvenlik önlemlerini tar- 

tışmaları için uygun ortam hazırlanır.

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

10. Sınıf

14

---

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

15

10. Sınıf

10.2.4. Mıknatıslar

10.2.4.1. Mıknatısların manyetik özelliklerinin nedenlerini açıklar ve maddeleri manyetik 

özelliklerine göre sınıflandırır.

a. Öğrencilerin deneyler yaparak ve simülasyonlar kullanarak manyetik alan kav- 

ramını açıklamaları sağlanır.

b. Öğrencilerin bir mıknatısın manyetik alan kuvvet çizgilerinin mıknatısın farklı 

noktalarında nasıl değiştiğini görmeleri sağlanır.

10.2.4.2. Mıknatıslar arasındaki itme ve çekme kuvvetini manyetik alan kavramını kullana- 

rak açıklar ve bu kuvvetin bağlı olduğu değişkenleri analiz eder.

a. Mıknatısların itme-çekme kuvvetleri ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez

b. Öğrenciler mıknatısları kullanarak günlük hayatta belirledikleri bir probleme 

çözüm önerisi üretmeleri sağlanır.

10.2.5. Akım ve Manyetik Alan İlişkisi

10.2.5.1. Üzerinden akım geçen düz bir iletkenin oluşturduğu manyetik alanı etkileyen 

değişkenleri analiz eder.

a. Öğrencilerin deneyler yaparak ve simülasyonlar kullanarak değişkenleri belirle- 

yebilmeleri için ortam hazırlanır.

b. Öğrencilerin elektromıknatısların kullanım alanlarına örnekler vermeleri sağlanır.

c. Manyetik alan şiddeti ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

10.2.5.2. Dünyanın oluşturduğu manyetik alanının sebeplerini ve sonuçlarını tartışır.

a. Öğrencilerin ilgi alanlarındaki farklılıklar göz önünde bulundurularak araştırma 

yapmaları sağlanır.

b. Öğrencilerin manyetik kuzey ile coğrafi kuzey arasındaki farkı açıklamaları sağ-

lanır.

c. Öğrencilerin yüksek gerilim hatlarının geçtiği alanlarda oluşan manyetik alanın 

canlılar üzerine etkilerini tartışmaları sağlanır.

---

10.3. Dalgalar

Bu ünitede öğrencilerin; dalga hareketini anlamlandıracak temel kavramları yapılandırmaları ve 

günlük hayatta gözlemlenen su, ses ve deprem dalgalarını yorumlayarak söz konusu dalgalarla ilgili 

problem durumları ortaya koyabilmeleri, çözüm yollarını tartışabilmeleri ve tasarımlar geliştirebil-

meleri amaçlanmıştır.

Kavramlar/Terimler:  Dalga, titreşim, genlik, dalga boyu, hız, frekans, periyot, rezonans

Önerilen Süre:16 saat

10.3.1. Dalga ve Dalga Hareketinin Temel Değişkenleri

10.3.1.1. Titreşim, dalga boyu, periyot, frekans, hız ve genlik kavramlarını açıklar ve ilişki- 

lendirmeler yapar.

a. Öğrencilerin gösterim veya simülasyonlar kullanarak kavramları açıklamaları 

sağlanır.

b. Öğrencilerin periyot ve frekans kavramlarını birbiriyle ilişkilendirmeleri sağla-

nır. c. Öğrencilerin dalganın ilerleme hızını, dalga boyu ve frekans kavramları ile 

ilişkilendirmeleri sağlanır.

10.3.1.2. Dalgaların enerji taşıdığı çıkarımını yapar.

a. Öğrencilerin deney yaparak ve simülasyonlar kullanarak çıkarım yapmaları 

sağlanır.

10.3.1.3. Dalgaları titreşim ve ilerleme doğrultusuna göre sınıflandırır.

a. Öğrencilerin sınıflandırma yapmaları için gösterim ve simülasyonlar kullanma- 

ları sağlanır.

10.3.1.4. Atma ve periyodik dalga oluşturarak aralarındaki farkı açıklar.

a. Öğrencilerin atmanın temel fizik kavramı olmadığını sadece dalgaların özellik- 

lerini incelemek için oluşturulduğunu anlamaları sağlanır.

b. Öğrencilerin deney yaparak ve simülasyonlar kullanarak atmaların sabit ve ser- 

best uçtan yansımalarını incelemeleri sağlanır.

c. Öğrencilerin gergin bir yayda oluşturulan atmanın ilerleme hızının bağlı olduğu 

değişkenleri analiz etmeleri sağlanır.

ç. Atmanın ilerleme hızı ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez.

d. Öğrencilerin bir ortamdan başka bir ortama geçerken yansıyan ve iletilen at-

maların özelliklerini karşılaştırmaları sağlanır.

e. Öğrenciler iki atmanın karşılaşması durumunda meydana gelebilecek olayları 

analiz eder.

Ortaöğretim Fizik Dersi Öğretim Programı

10. Sınıf

16

---