T. C. MĠLLÎ EĞĠTĠm bakanliğI
Adrenokortikotropik Hormon (ACTH)
Yüklə 270,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.1.1.3. Adrenokortikotropik Hormon (ACTH)
- 2.1.1.4. Tiroid Stimulan Hormon (Trotrop Hormon-TSH)
- 2.1.1.5. Melanosit Stimulan Hormon (MSH)
- 2.1.2. Hipofiz Bezi Arka Lobundan Salgılanan Hormonlar
- 2.1.2.1. Oksitosin Hormonu
- 2.1.2.2. Antidiüretik Hormon (ADH, Vasopressin Hormon)
- 2.2. Epifiz Bezi (Glandula Pinealis)
- Troksin hormonunun kandaki değeri normalin altına düĢtüğünde;
- Tiroid bezi hormonlarının görevleri
13 2.1.1.3. Adrenokortikotropik Hormon (ACTH)
Böbrek üstü bezlerinin korteks bölümünden salınan hormonların salgılanmasını kontrol eder. Bu hormonun yetersiz salgılanması durumunda böbrek üstü korteks hormonları (kortizol, androjen ve aldesteron) azalır, fazla salgılanması ise salgı miktarını artırır.
TSH, tiroid bezinin çalıĢmasını ve tiroksin (T4) hormonunun salgılanmasını denetler. Tiroid bezinde iyot tutulmasını ve tiroid bezinde salgılanan hormonun kana verilmesinde rol oynar.
2.1.1.5. Melanosit Stimulan Hormon (MSH)
MSH, derinin dermis ve epidermis tabakaları arasında bulunan pigment ihtiva eden melanosit hücrelerini uyarır. Melanosit hücreler cildimizin rengi üzerine etki eden hücrelerdir.
Hipotalamustaki sinir çekirdeklerinde üretilen hormonlar küçük veziküllerin içinde, hipofizin arka lobuna nöronların aksonları tarafından taĢınır ve burada depo edilir. Gerektiğinde kılcal damarlar aracılığı ile kana verilir. Bu nedenle arka lob hormon yapan değil hipotalamusta üretilen hormonları kana veren bölümdür. Hipofiz bezi arka lop hormonları, oksitosin ve antidiüretik hormon (ADH -vasopressin)dur.
Hipotalamusun özelleĢmiĢ hücreleri tarafından salgılanır. Hipofiz arka lobunda depolanır, gerektiğinde kana salınır. Oksitosin hormonu;
Doğum sırasında sekresyonu arttırarak uterus düz kaslarının kontraksiyonunu sağlayarak doğumu kolaylaĢtırır.
Doğumdan sonra uterusun kasılmasını devam ettirerek doğum sonu kanamaları azaltır ve uterusun küçülerek eski hâlini almasını sağlar.
kasların (myoepitel dokunun) kasılmasını sağlayarak süt kanallarının açılmasını ve sütün bu kanalcıklarda ilerlemesini kolaylaĢtırır. Böylece emme sırasında bebeğin süt alabilmesini sağlar
Bu hormon hipotalamusun sinirsel hormon salgılayıcı hücreleri tarafından salgılanarak hipofizin arka lobunda depolanır. Gerektiğinde kılcal damarlar aracılığı ile kana salınır. Antidiüretik hormonun temel görevi, vücudun sıvı dengesini düzenlemek ve kan basıncını kontrol etmektir.
14 Kan plazma hacminin azalması durumunda, ADH sekresyonu artar. Böbrek tubuluslerinde suyun reabsorbsiyonunu (geri emilim) etkileyerek süzülen suyun vücutta tutulmasını sağlar. Ġdrar miktarını azaltır, idrarın yoğunluğunu arttırır. Bunun sonucunda kanın plazma hacmi artar ve kan basıncı yükselir. Kan plazma hacminin artması durumunda ADH sekresyonu azalır. Bunun sonucunda vücuttan suyun atılımı hızlanır.
ADH’nin yetersiz salgılanması durumunda suyun büyük bir kısmı böbrek tubuluslarında geri emilemediği için idrar olarak atılır. Bu durumda diabetes insipitus (Ģekersiz Ģeker hastalığı) adı verilen hastalık görülür. Hasta çok sık idrara çıkar ve çok fazla su içer.
Beyin yarımküreleri arasında arabeynin tavanında yer alan bezelye büyüklüğünde bir bezdir (Resim 2.1). Melatonin hormonunu salgılar. Epifiz bezleri salgıladığı hormon ile eĢey bezlerinin vaktinden önce geliĢmesini engeller. Epifiz bezi hormonları dokuz yaĢından sonra iĢlevini kaybetmeye baĢlar. Karanlığın pineal bezdeki olayları aktive ettiği aydınlığın ise inaktive ettiği düĢünülmektedir. Resim 2.4: Tiroid ve paratiroid bezi
Vücudun en büyük endokrin bezidir. Tiroid bezi, boynun ön alt bölgesinde, larenksin alt ve trakeanın üst önünde, 5.boyun, 1.göğüs omurları hizasında yer alan kalkan Ģeklinde bir bezdir. YaklaĢık 25-30 gram ağırlığındadır. Bu bez sağ ve sol olmak üzere iki lobdan oluĢur. Önde bu lobları birleĢtiren parçaya isthmus glandula thyroidea denir. Ġsthmus parçası 2. 3. ve 4. trachea halkasının önünde bulunur. Damarlardan zengin olan tiroid bezi kahverengi kırmızı renktedir.
Tiroid bezi tarafından tetraiyodotironin de (T4) denilen tiroksin, triiyodotironin (T3), ve kalsitonin hormonları salgılanır.
15 Tiroid bezinin çalıĢması ve hormonun salgılanmasının denetimi tiroid bezi ile hipofiz bezinin ön lobu arasındaki feed–back mekanizmasının iĢleyiĢine bağlıdır. Bu mekanizma aĢağıdaki gibi Ģematize edilebilir.
Troksin hormonunun kandaki değeri normalin altına düĢtüğünde;
Troksin hormonunun kandaki değeri normalin üstüne çıktığında;
Tiroid bezinin tiroksin hormonu yapabilmesi için iyodun besinlerle alınması gerekir. Normal miktarda hormon yapabilmek için vücudun haftada 1 mg iyoda ihtiyacı vardır. Vücut bu maddeyi sentezleyemez. Besinlerle alınarak kana geçen iyot tiroid dokusu kesecikleri tarafından tutulur. TSH hormonu bu durumu kolaylaĢtırır. Ġyot hücre enzimleri sayesinde serbest iyot hâline dönüĢür ve kesecikler içindeki kolloid maddeye girerek orada tirozin moleküllerine bağlanır. Mono ve diiyotlu türevler meydana gelir. Bunlar da triiyodotironin (T3) ve tetraiyodotronin (T4-tiroksin) hormonları oluĢtururlar. Bunlar iyotlu tiroid hormonlarıdır. T3 ve T4 hormonları kana geçer ve kan proteinlerine bağlanarak taĢınır.
Tiroid bezi hormonlarının görevleri
Vücuttaki metabolik faaliyetleri düzenler. Oksidasyonu hızlandırması nedeniyle oksijenin tüketim ve karbondioksitin üretimi artar. Vücut ısısını düzenler. Solunum hızını artırır.
Yağ dokusundan yağ asitlerini ve yağ asitlerinin hücrelerdeki oksidasyonunu artırır.
Tiroksin hormonu karaciğerden glikojeni glikoz hâline dönüĢtürüp kana geçmesini sağlar ve glikojen oluĢumunu engeller. Yüklə 270,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|