T. C. MĠLLÎ EĞĠTĠm bakanliğI

 

 

25 

2.7.2.2. Progesteron Hormonu ve Etkileri  

 

Kadın vücudunun geliĢmesi ve kadına özgü karakterlerin sürdürülmesinde östrojenle 

birlikte  görev  yapar.  Ovaryum  siklusunun  ikinci  yarısında  (14.  günden  sonra)  corpus 

luteumdan salgılanır. Eğer fertilizasyon (döllenme) olmuĢsa gebeliğin 4. ayına kadar corpus 

luteum  progesteron  üretmeye  devam  eder.  Bu  süreden  sonra  bu  görevi  plesanta  alır  ve 

gebelik  süresince  fazla  miktarda  salgılanır.  Fertilizasyon  olmamıĢsa  menstüral  siklusun 

yaklaĢık  olarak  26.  gününde  progesteron  salgılanması  en  aza  iner.  Progesteronun  etkileri 

Ģunlardır: 



 

Progesteron  hormonu,  kadında  ikincil  seks  karakterlerinin  (meme  geliĢimi, 

kalça geniĢlemesi, sesin incelmesi sakal bıyık çıkmaması) geliĢmesini sağlar. 



 

Progestronun en önemli görevi, cinsel siklusun ikinci yarısında endometriumun 

(rahim  duvarının  en  iç  tabası)  kalınlaĢmasını  ve  buradaki  salgılarla  ilgili 

değiĢiklikleri  baĢlatarak  uterusu  döllenmiĢ  yumurtanın  tutunmasını 

hazırlamaktır. 



 

Uterus konraksiyonlarını yavaĢlatır ve tutunmuĢ zigotun atılmasını engeller.  



 

Fallop tüpü mukozasında salgı değiĢiklikleri yapar. Tüp içinde hareket ederken 

bölünmekte olan zigotun beslenmesini sağlar. 



 

Memelerde süt bezlerinin geliĢmesini sağlar.  

 

2.8. Timus (Thymus) Bezi 

 

Timus  toraks  boĢluğunda  sternumun  arkasında,  ön  mediastinuma  yerleĢmiĢtir. 

Simetrik  olmayan  iki lobdan  meydana  gelmiĢtir.  Timus  ergenliğe  kadar  geliĢmeye  devam 

eder ve ağırlığı 30–40 grama kadar ulaĢır. Ergenlik döneminden sonra yavaĢ yavaĢ küçülerek 

yerini yağ ve bağ dokusuna bırakır.  

 

Resim 2.10: Timus bezi 

 

2.8.1. Timus Bezinin Görevleri 

 

Timus,  endokrin  bir  bez  olmasının  yanı  sıra  lenfoid  sistemin  organlarından  biridir. 

Lenfosit üreterek özellikle çocukluk yaĢlarında vücudun savunma mekanizmasında rol alır. 

Timusdan  salgılanan  hormonlar  timosin,  timik  humoral  hormon  (THH)  ve  faktör  timik 

serum  (FTS)dur.  Bu  hormonlar  T  lenfositleri  ve  bazı  B  lenfositlerinin  geliĢmesinde  rol 

oynar.  Timus  hormonları,  ayrıca  hipofizden  salgılanan  cinsiyet  hormonlarının  (LH,  FSH) 

salınmasını baskılar.  

---

 

 

26 

UYGULAMA FAALĠYETĠ 

Endokrin bezler ve hormonlarını ayırt ediniz. 

 

ĠĢlem Basamakları 

Öneriler 



 

Hipofiz  bezinin  yerini  resim  ve  kafa 

iskeletinde gösteriniz. 



 

Hipofiz  bezinin  yapısını  afiĢ  üzerinde 

inceleyebilirsiniz. 



 

Hipofiz  ön  lob  hormonlarını  ve 

görevlerini sayınız. 



 

Hipofiz ön  lop  hormonlarının  isimlerini 

Ģema ile gösterebilirsiniz. 



 

Hipofiz  arka  lob  hormonlarını  ve 

görevlerini sayınız. 



 

Hipofiz 

arka 

lop 

hormonlarının 

isimlerini yazarak çalıĢabilirsiniz. 



 

Epifiz 

bezinin 

yapısını 

resimde 

gösteriniz. 



 

Epifiz  bezinin  yapısını  afiĢ  üzerinde 

inceleyebilirsiniz. 



 

Epifiz 

bezinin 

hormonlarını 

ve 

görevlerini sayınız. 



 

Epifiz  bezi  hormonların  etkilerini 

yazarak çalıĢabilirsiniz. 



 

Tiroid 

bezinin 

yapısını 

resimde 

gösteriniz. 



 

Tiroid  bezinin  yapısını  afiĢ  üzerinde 

inceleyebilirsiniz. 



 

Tiroid 

bezinin 

hormonlarını 

ve 

görevlerini sayınız. 



 

Tiroid  bezi  hormonlarının  etkilerini 

yazarak çalıĢabilirsiniz. 



 

Paratiroid  bezinin  yapısını  resimde 

gösteriniz. 



 

Paratirodt bezinin yapısını afiĢ üzerinde 

inceleyebilirsiniz. 



 

Paratiroid 

hormonunun 

görevlerini 

sayınız. 



 

Kalsiyum  metabolizmasını  düzenleyen 

hormonların 

fizyolojisini 

yazarak 

çalıĢabilirsiniz. 



 

Adrenal 

bezin 

yapısını 

resimde 

gösteriniz. 



 

Adrenal  bezin  yapısını  afiĢ  üzerinde 

inceleyebilirsiniz. 



 

Medulla  bölümü  hormonlarının  adlarını 

ve görevlerini sayınız. 



 

Medulla 

bölümü 

hormonlarının 

iĢlevlerini yazarak çalıĢabilirsiniz. 



 

Korteks  bölümü  hormonlarının  adlarını 

ve görevlerini sayınız. 



 

Korteks 

bölümü 

hormonlarının 

iĢlevlerini yazarak çalıĢabilirsiniz. 



 

Pankreas  bezinin  yeri  ve  yapısını  resim 

ve makette gösteriniz. 



 

Pankreas  bezinin  yapısını  afiĢ  üzerinde 

inceleyebilirsiniz. 



 

Pankreas bezi hormonlarının adlarını ve 

görevlerini sayınız. 



 

Pankreas  bezi  hormonlarının  etkilerini 

yazarak çalıĢabilirsiniz. 

UYGULAMA FAALĠYETĠ 

---

 

 

27 



 

Testis  (erkek  seks)  hormonları  ve 

görevlerini sayınız. 



 

Testis  hormonlarının  etkilerini  yazarak 

çalıĢabilirsiniz. 



 

Ovarium  (kadın  seks  hormonları) 

hormonlarının görevlerini sayınız. 



 

Ovarium 

hormonlarının 

etkilerini 

yazarak çalıĢabilirsiniz. 



 

Tymus  bezi  hormonlarının  adlarını  ve 

görevlerini sayınız. 



 

Tymus  bezinin  vücut  savunmasındaki 

görevlerini yazarak çalıĢabilirsiniz. 

 

 

---

 

 

28 

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME 

 

AĢağıdaki  cümleleri  dikkatlice  okuyarak  boĢ  bırakılan  yerlere  doğru  sözcüğü 

yazınız 

 

1.

 

Ġnsülin  ve  glukagon  denen  hormonların  salgılandığı,  hem  iç  hem  de dıĢ  salgı  yapan 

bezin adı………………………dır. 

2.

 

Ovariumlar  ……………….  ve  …………………hormonlarını  salgılarlar.  Testisler  ise 

……………...…………… hormonu salgılar. 

3.

 

Ġç  salgı  bezlerinin  en  büyüğü  olan  ………………….bezi  hormonları,  vücuttaki 

oksidasyon olayını ve bazal metabolizmayı ayarlar. 

4.

 

Pankreasın 

langerhans 

adacıklarının 

beta 

hücrelerinde 

salgılanan 

……………………… hormonu kan-glikoz seviyesini düĢürür.  

5.

 

Kanda kalsiyum seviyesi yükseldiği zaman tiroid bezi folliküllerinden ……………… 

hormonu salgılanır. Böylece kandaki kalsiyum seviyesi normale döner.  

6.

 

Aldesteron hormonu vücutta sodyum iyonunun ve suyun tutulmasını sağlar dolayısıyla 

............................ kaybını önler. 

7.

 

Oksitosin  hormonu  ………………………….da    üretilir,……………………….  da 

depolanır ve gerektiğinde kana verilir. 

8.

 

Süt salgılanmasını ………………….. adı verilen hormon sağlar. 

9.

 

Hipofiz bezinin horrmon salgılamasının denetimini …………………..... yapar. 

10.

 

Adrenal medulladan ……………………ve…………………. hormonları salgılanır. 

 

 

DEĞERLENDĠRME 

 

Cevaplarınızı  cevap  anahtarıyla  karĢılaĢtırınız.  YanlıĢ  cevap  verdiğiniz  ya  da  cevap 

verirken  tereddüt  ettiğiniz  sorularla  ilgili  konuları  faaliyete  geri  dönerek  tekrarlayınız. 

Cevaplarınızın tümü doğru ise “Modül Değerlendirme”ye geçiniz. 

 

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME 

---

 

 

29 

 

MODÜL DEĞERLENDĠRME 

AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği iĢaretleyiniz. 

 

1. 

AĢağıdakilerden hangisi Gl. pinealisde melatonin salınımını arttıran sebeplerdendir? 

A)

 

Parasempatik uyarı  

B)

 

Aydınlık 

C)

 

Karanlık 

D)

 

Isı artıĢı  

E)

 

Uyku 

 

2. 

AĢağıdakilerden  hangisi  hipotalamus  tarafından  salgılanan  ve  hipofizin  arka  lobunda 

depolanan, vücudun sıvı dengesini ve kan basıncını kontrol eden hormondur? 

A) ADH 

B) LH 

C) TSH 

D) Prolaktin hormon 

E)FSH 

 

3. 

AĢağıdakilerden  hangisi  yenidoğanda  ya  da  çocukluk  döneminde  tiroid  hormonun 

salgılanmaması durumunda ortaya çıkan tablodur? 

A) Guatır 

 

B) Hipotiroidizm  

C) Hipertiroidizm 

D) Kretenizm 

 

E) Akromegali 

 

4. 

AĢağıdakilerden hangisi hem endokrin hem de ekzokrin bez özelliği gösterir? 

A) Dalak 

 

B) Mide 

 

C) Karaciğer 

 

D) Tiroid bezi 

 

E) Pankreas 

 

5. 

AĢağıdakilerden hangisi kalsiyum metabolizmasına etki eden hormondur? 

A) Norepinefrin 

B) Parathormon   

C) Prolaktin 

 

D) Oksitosin 

 

E) Östrojen 

 

6. 

AĢağıdakilerden hangisi hipofiz hormonlarının salgılanmasını denetler? 

A)Epifiz 

B)Timus 

C)Hipofiz 

D)Hipotalamus 

E)Beyincik 

MODÜL DEĞERLENDĠRME 

---

 

 

30 

7. 

AĢağıdakilerden  hangisi  kanda  kalsiyum  seviyesinin  normalin  üzerinde  olmasına 

verilen addır? 

A) Anemi 

 

B) Hiperkalsemi 

C) Hipokalsemi   

D) Hipoglisemi 

E) Hiperglisemi 

 

8. 

AĢağıdakilerden  hangisi,  vücuttaki  bütün  hücreleri  etkileyerek  büyüme  ve  geliĢmeyi 

sağlayan hormondur? 

A) Somatotropin hormon 

B) Follikül stimulan hormon 

C) Luteinize edici hormon 

D) Laktotrop hormon  

E) Adrenokortikotropik hormon 

 

9. 

AĢağıdakilerden  hangisi  erkek  ve kadında  cinsiyet  bezlerinin  ve  organlarının  üreme 

fonksiyonlarını kazanmasını sağlayan hormondur? 

A) Melanosit stimulan hormonu 

B) Adrenokortikotropik hormon 

C) Troid Stimulan hormon 

D) Gonadotropik hormon 

E) Somatotropin hormonu 

 

10. 

Vasopressin hormonunun temel görevi aĢağıdakilerden hangisidir? 

A) Kalsiyumun kemiklerde tutulup kana geçmesini engeller.   

B) Çocuklarda fiziksel ve mental geliĢimi sağlar. 

C) Vücut ısısını düzenler. 

D) Solunum hızını düzenler. 

E) Vücudun sıvı dengesini düzenler ve kan basıncını kontrol eder. 

 

 

DEĞERLENDĠRME 

 

Cevaplarınızı  cevap  anahtarıyla  karĢılaĢtırınız.  YanlıĢ  cevap  verdiğiniz  ya  da  cevap 

verirken  tereddüt  ettiğiniz  sorularla  ilgili  konuları  faaliyete  geri  dönerek  tekrarlayınız. 

Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize baĢvurunuz. 

 

---

 

 

31 

 

CEVAP ANAHTARLARI 

ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1’ĠN CEVAP ANAHTARI 

 

1 

Endokrin sistem 

2 

Hormon 

3 

Reseptörler 

4 

Feed-back 

5 

Peptit ve steroit 

6 

Kanalsız 

7 

Hormonlardır 

8 

Hiposekresyon 

9 

Hipersekresyon 

10 

Endokrin bezler 

 

ÖĞRENME FAALĠYETĠ -2’NĠN CEVAP ANAHTARI 

 

1 

Pankreas 

2 

Östrogen ve 

progesteron-

testosteron 

3 

Tiroid 

4 

Ġnsülin 

5 

Kalsitonin 

6 

Su 

7 

Hipotalamus-

hipofizin ön lobu 

8 

Prolaktin 

9 

Hipotalamus 

10 

Epinefrin ve 

norepinefrin 

 

MODÜL DEĞERLENDĠRME CEVAP ANAHTARI 

 

1 

C 

2 

A 

3 

D 

4 

E 

5 

B 

6 

D 

7 

B 

8 

A 

9 

D 

10 

E 

CEVAP ANAHTARLARI 

---

 

 

32 

KAYNAKÇA 

 



 

HATĠBOĞLU M. Tahir, Anatomi ve Fizyoloji, Ankara, ġahin Matbaası, 2001. 



 

KANDEMĠR  Veysel,  Anatomi,  Ankara,  Türk  Sağlık Eğitim  Vakfı  Yayınları, 

2005. 



 

KOCATÜRK Utkan, Açıklamalı Tıp Terimleri Sözlüğü, Ankara, 1989. 



 

ORTUĞ Gürsel, Anatomi, EskiĢehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1991. 



 

OZAN Hasan, Anatomi, Ankara, Nobel Anatomi, 2004. 



 

ÖZDEN Mehmet, Anatomi ve Fizyoloji, Ankara, 2003. 



 

RENDE  Leyla,  Serpil  KUZU,  ġükran  ġANKAZAN,  Anatomi  Fizyoloji, 

Ankara, 2006. 



 

SOLOMON  Eldra  Pearl,  Ġnsan  Anatomisi  ve  Fizyolojisine  GiriĢ,  Çev.  L. 

Bikem SÜZEN, Ġstanbul, 2002. 



 

SÜZEN, L.Bikem, Ġnsan Anatomisine GiriĢ, Ġstanbul, 2006. 



 

VANNINI Vanio, Umberto DIANZANI, Eugenio DE ROSA, Anatomi Atlası, 

Ġstanbul, Birol Yayınevi,1992. 



 

YAKAR Kubilay, Fizyoloji, Ankara, Nobel Yayınevi, 2005. 



 

YILDIRIM  Mehmet,  Resimli  Ġnsan  Anatomisi,  Ġstanbul,  Nobel  Yayınevi, 

2002. 



 

sports.ankara.edu.tr/~koz/ana-fiz/sinir.ppt 



 

www.biyolojiegitim.yyu.edu.tr/k/Sin/index.htm - 3k 



 

faculty.washington.edu/chudler/introb.html 



 

msjensen.cehd.umn.edu/webanatomy/nervous/default.html - 19k 



 

tip.cumhuriyet.edu.tr/cutf/Donem2/I.Komite(DokuKomitesi)/Biyokimya/Ahmet

AKER/SinirSistemi.doc 

 

KAYNAKÇA