T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis

2-bob. QURILISHTASHKILOTLARIDAASOSIY 
VOSITALAR HISOBINING XUSUSIYATLARI
2.1. 
Qurilish tashkilotlarida asosiy vositalarning tasnifi, tavsifi 
va baholanishi
Qurilish ishlariiii turli mehnat qurollari hamda vositalarisiz amalga oshirib 
boM m aydi. C hunonchi, y ero sti va ustidagi, turli ch u q u rlik va 
balandliklardagi ishlarni bajarish uchun qurilish tashkilotlariga 
harakatlanuvchi kranlar, buldozerlar, ekskavatorlar, beton qorish 
mashinalari, bo‘yoq va ohak purkagich apparatlar, elektr randa va arralar 
ham da boshqa shu kabi maxsus texnika, mashina va mexanizmlar kerak 
boMadi. Bundan tashqari, qurilishgakerakli bo'igan k o ‘p miqdordagi 
materiallami tayyorlash, saqlash va ulami qurilish maydonehalariga o ‘z 
vaqtida yetkazib berish turli ta‘minot, ishlab chiqarish va boshqa 
jarayonlaming bajarilishini ta‘minlovchi binolar, inshootlar, transport va 
boshqa m ehnat vositalariga ega b o iish lik n i taqozo etadi. Bulaming 
barchasi qurilish tashkilotlarida asosiy vositalami muhim ahamiyatga ega 
ekanligidan darak beradi. Bu, o ‘z navbatida, qurilish tashkilotlarida asosiy 
vositalar holati va harakati, ulardan samarali foydalanish, mehnat qurollari 
va vositalarining eskirishi va yangilanishi ustidan uzluksiz nazoratni 
o ‘matish, shuningdek ular hisobini o‘z vaqtida va to‘g ‘ri yuritish talabini 
qo‘yadi.
Qurilish tashkilotlarida ishlatiladigan asosiy vositalami buxgalteriya hisobi 
obyekti sifatida turlicha tasniflash mumkin (2.1 -jadval).
Ishlab chiqarishdagi ishtirokiga ko‘ra qurilish tashkilotlarining 
barcha asosiy vositalarini ishlab chiqarish va noishlab chiqarish asosiy 
vositalariga ajratish mumkin. Ishlab chiqarish asosiy chunonchi, bevosita 
qurilish ishlarini olib borishda ishtirok etadigan m ehnat qurollari va 
vositalari, masalan maxsus qurilish mashinalari va mexanizmlar, texnika, 
transport vositalari, bino va inshootlar hisoblanadi. N oishlab chiqarish 
asosiy vositalariga m a‘muriyat binosi, ofis mebellari, kompyutyerlar, 
boshqaruvga xizmat qiladigan transport vositalari, shuningdek boshqa 
ijtimoiy-madaniy maqsadlarda foydalanilayotgan obyektlar kiradi.