T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis

3-bob. QURILISHTASHKILOTLARIDAM ATERIALLAR 
HISOBINING XUSUSIYATLARI
3.1. 
Qurilish tashkilotlarida ishlatiladigan materiallarning tasnifl, 
tavsifi va baholanishi
Qurilish, qurilish-montaj va boshqa ishlarni belgilangan muddatlarda 
tugatilishi va buyurtmachilarga topshirilishida muhim omillardan biri bo‘lib 
qurilish tashkilotlarida turli xildagi hamdategishli miqdordagi materiallarning 
mavjudligi hisoblanadi. Ularga qurilish materiallari, yoqilg‘i, moylash 
materiallari, xo‘jalik inventarlari va boshqalar kiradi.
Qurilish tashkilotlariningmoddiy ta’m inotbo‘limlari materiallami o‘z 
vaqtida va kerakli m iqdorda kelib tushishini ta ’minlashlari, moddiy 
javobgar shaxslar esa ulaming butligini va sifatini buzmasdan saqlashlari 
hamda qurilish maydonchalariga talab qilingan muddatlarda va miqdorlarda 
yetkazib berishlari lozim.
Qurilish tashkiloti buxgalteriyasiga materiallarning holati va harakati 
ustidan uzluksiz nazoratni olib borish, ulami to‘g‘ri va o‘z vaqtida tegishli 
hujjatlar bilan rasmiylashtirilganligini ta’minlash, bu boyliklaming sintetik 
va tahliliy hisobini yuritish, ular to‘g‘risidagi axborotlami foydalanuvchilarga 
o ‘z vaqtida berish kabi muhim vazifalar yuklatiladi.
Qurilish tashkilotlarida foydalaniladigan materiallami turli belgilari 
b o ‘yicha tasniflash va tavsiflash mumkin. M ateriallar hisobini to ‘g‘ri 
yuritishda, ayniqsa, ulami quyidagi belgilari bo‘yicha tasniflash muhim 
ahamiyat kasb etadi.
Isltlab chiqarishda tutgan o ‘rniga k o ‘ra
qurilish tashkilotlarida 
ishlatiladigan materiallar asosiy va yordamchi materiallarga bo‘ linadi.
Asosiy materiallar deganda obyektlami qurish, montaj qilish, kengaytirish, 
rekonstruksiya qilish, ta’mirlash va obodonlashtirish kabi ishlarni bajarishda 
bosh rolni o‘ynovchi materiallar tushuniladi. Ulaiga sement g‘isht, taxta, bolar, 
armatura, truba, linoléum, marmar, granit, mix, oyna, ohak, bo‘yoq, gips va 
shu kabi ko‘plab boshqa materiallar kiradi. Ushbu materiallarsiz qurilish ishlarini 
olib borib bo‘lmaydi. Shu bois ham ushbu asosiy materiallarning mavjudligi, 
ulaming butligi, harakati ustidan uzluksiz nazoratni olib borish buxgalteriya 
hisobi oldida tutgan muhim vazifalardan biridir.