T o sh k e n t d a V l a t iqtisodlyot universiteti sa m a r q a n d iq t iso d iy o t va servis

O b o d o n la s h t ir is h d e g a n d a p u d ra t s h a r tn o m a s ig a k o ‘ra
buyurtmachilarga ularda foydalanishda bo‘lgan yer maydonchalarining 
ko‘rinishini yaxshilash, yerosti o ‘tkazmalarini qurish, transport vositalarini 
to‘xtab turishjoylarini tashkil qilish, yer maydonchalarini temir panjaralar 
b ila n o ‘rash, yurish yoM kalarini qurish kabi ish lar tu sh u n ilad i. 
O bodonlashtirish ishlari boshqa ishlar singari loyihadagi barcha ishlar 
tugatilgach, pudratchi tomonidan buyurtmachiga «Bajarilgan ishlar (qilingan 
xarajatlar) qiymati to‘g‘risida m a’lu m o tn o m a- schot-faktura» asosida 
topshiriladi. Ushbu hujjat im zolangan va tasdiqlangandan so ‘ng 
obodonlashtirish ishlari pudratchi tashkilot uchun bajarilgan (sotilgan) deb 
hisoblanadi.
T a ’m ir la sh is h la ri d e g a n d a p u d ra t s h a rtn o m a s ig a k o ‘ra
buyurtmachilarga asosiy, yordamchi va xizmat ko'rsatishga m o‘ ljallangan 
obyektlami texnik-ishlab chiqarish holatini ishchi holatda ushlab turish, 
ulaming texnik-iqtisodiy darajasini saqlash maqsadlarida bajarilgan ishlar 
tushuniladi. Bu ishlar, odatda, buyurtm achilar bino va inshootlarining 
miqdoriy hajmini kengaytirmaydi. Biroq, ta’mirlash ishlari buyurtmachilarda 
mehnat sharoitlarini, atrof - muhit muhofazasini yaxshilashga imkon beradi.

---

Ta’mirlash ishlari boshqa ishlar singan shartnomada nazarda tutilgan barcha 
ishlar tugatilgach, pudratchi tomonidan buyurtmachiga «Bajarilgan ishlar 
(qilingan xaraj atlar) qiymati to‘ g‘ risida ma’ lumotnoma - schot-faktura» 
asosidatopshiriladi. Ushbu hujjat imzolangan vatasdiqlangandan so‘ng 
ta’mirlash ishlari pudratchi tashkilot uchun bajarilgan (sotilgan) deb 
hisoblanadi.
Shunday qilib, qurilish tashkilotlari tomonidan xalq xo'jaligining barcha 
tarmoqlaii uchun bajariladigan qurilish ishlari tarkibi turli-tumandir. Ulaming 
asosiylariga4 quyidagilarkiradi:
- qurilish titul ro‘yxatiga kiritilgan bino va inshootlami qurishga doir 
barcha ishlar, ular bilan b o g iiq b o ig an temir-beton metallar, yog‘och va 
boshqa qurilish konstruksiyalarini o ‘matish va montaj ishlari, minorali va 
boshqa kranlar uchun kranostiyoilari qurishvabuzish ishlari;
- gaz, suv, elektr - energiyasi, issiqlik, kanalizatsiya, havoni tozalash 
ta’minotiga doir ishlar;
- neft va gaz quvurlarini yotqizish, elektr quvvati va aloqa liniyalari 
kabellarini yotqizish va o‘tkazish ishlari;
- ko‘prik, yo‘1, suv osti-texnik tonnellarini qurish va o ‘tkazish ishlari;
- sanitariya-gigiyenatexnikasi vajihozlarini o‘matish ishlari;
- bino, inshoot va uskunalarga asos (fundam ent) v a tayanch 
konstruksiyalarini o ‘matish, qozon pech va boshqa agregatlar atrofiga 
qoplamalar yasash ishlari;
- qurish uchun yer m aydonlarini tayyorlash, tozalash, eski buta va 
daraxtlarni kesish va olib tashlash, kovlash, yemi quritish va loyihada 
belgilangan ko‘rinishgayetkazish ishlari;
- shahar va qishloq joylari hududlarini ko‘kalamzorlashtirish hamda 
obodonlashtirishga doir qurilish ishlari;
- suv chiqarish, ulami oqizish quvurlarini o‘matish ishlari;
- eroziya, sel ko‘chmalariga qarshi va boshqa tabiatni muhofaza qilish 
inshootlarini qurish, qirg‘oqlami mustahkamlash va botqoqlami quritish ishlari;
- qurilishiga aloqador parmalash, shurflash, suvni tortib olish va shu 
kabi boshqa geologikvagidrogeologik ishlar.
Qurilish tashkilotlarining asosiy faoliyatiga kiruvchi ushbu ishlar ulaming 
xususiyatlariga ko‘ra litsenziyalashtiriladigan va litsenziyalashtirilmaydigan
JI zoh: qurilish ishlarining to'iiq ro'yxati qurilish normalari va tartibiga oid hujjatlar, shuningdek 
qurilishga oid m axsus ad abiyotlarda keltirilgan.

---

turlarga boiinadi. Masalan, mudofaa obyektlarini, ko'prik va tonneilami, 
magistral gaz quvurlari, neft quvurlari va neft mahsulotlari quvurlarini, 
balandliklardajoylashganobyektlami loyihalashtirish, qurishvata’mirlash 
ishlari litsenziyalashtiriladigan faoliyat hisoblanadi. Bunday qurilish ishlari 
bilan shug‘ullanish uchun litsenziya faqat maxsus ixtisoslashgan qurilish 
tashkilotlariga 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan 
beriladi. Maxsus loyihalashtirishni talab qilmaydigan valitsenziya olish lozim 
b o ‘lm agan qurilish, qurilish-m ontaj, obodonlashtirish, kengaytirish, 
rekonstruksiya va modemizatsiya qilish, kapital vajoriy ta’mirlash ishlari 
bilan barchaturdagi qurilish tashkilotlari shug‘ullanishlari mumkin.
Qurilish tashkilotlari va buyurtmachilar o ‘rtasida qurilish ishlariga doir 
pudrat shartnomalarini tuzishda hozirgi paytda tender (tanlov) usuli keng 
tarqalgan. Chunonchi, davlat budjetidan m arkazlashtirilgan tarzda 
moliyalashtiriladigan qurilish obyektlari (maktablar, litseylar, kollej lar, harbiy 
qismlar, shifoxonalar va boshqalar) bo‘yicha pudrat shartnomalarini tuzish 
maxsus «Yagonabuyurtmachi xizmati» injiniring kompaniyalari orqali tanlov 
savdolari asosida amalga oshirilmoqda. Ushbu tanlov savdolarida barcha 
mulkiy vatashkiliy-huquqiy turdagi qurilish tashkilotlari qatnashish huquqiga 
egadirlar. Buning uchun ular inj iniring kompaniyalariga tanlov savdosida 
qatnashish bo‘yicha ofertaiar (takliflar)ni kiritishlari hamda tegishli tanlov 
hujjatlarini taqdim etishlari lozim. Tanlov savdosida qatnashish uchun 
qurilish tashkilotlari «Yagona buyurtmachi xizmati» injiniring kompaniyalari 
tomonidan qo‘yilayotgan quyidagi talablarga mos kelishlari lozim:
- ishlar (xizmatlar)ni bajarish uchun zarur b o ig an mehnat resurslari va 
mutaxassislarga ega boiishlari;
- tanlovgaqo‘yilgan obyektga o ‘xshash inshootlarda ishlash tajribasi 
va ko‘nikmalariga ega boiishlari;
- shartnomatuzishyuzasidan fuqoralik-muomala, huquqiy layoqat va 
vakolatlarga, o ‘zaro ishonchga ega boiishlari;
- ta n lo v g a q o ‘y ilg an o b y e k t q u rilis h in i o lib b o rish u ch u n
m arkazlashtiriladigan m ab lag iard an tashqari o ‘z m a b la g iarig a ega 
bo‘lishlari;
- budjet oldida boqimanda qarzlarga ega boim asligi;
-jo riy majburiyatlar bo‘y ic h a to io v qobiliyatiga ega b o iish lig i va 
boshqalar.

---

«Yagona buyurtmachi xizmati» injiniring kompaniyalari orqali tanlov 
savdolari asosida am alga oshiriladigan qurilish ishlariga doir pudrat 
shartnom alari qurilish ishlari rejalariga kiritilgan ham da ular uchun 
belgilangan tartibdatasdiqlangan titul ro‘yxatlarigamuvofíq holdatuziladi.
Bosh pudratchi qurilish ishlarining hajmi va xususiyatlariga k o ‘ra 
injiniring kompaniyalari roziligi bilan alohida ishlami amalga oshirishlari 
uchun o‘zlarining subpudratchilarini belgilashlari ham mumkin. Ushbu holda 
bosh pudratchi va subpudratchilar o ‘rtasidagi m unosabatlar tuzilgan 
subpudrat shartnomalari asosida belgilanadi.
Quriladigan obyektning loyiha-smeta hujjatlari (titul ro‘yxati, uskuna, 
material va buyumlami yetkazib berish jadvali, moliyalashtirish grafigi va 
boshqalar) tuzilgan pudrat shartnomasining tarkibiy elementlari b o iib
hisoblanadi. Ushbu huÿatlarga amal qilish va ularda ko‘rsatilgan shartlami 
bekam u-ko‘st bajarilishini ta’m inlash buyurtmachilar ham da qurilish 
tashkilotlarining bevosita majburiyatlari hisoblanadi.