Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler
Yüklə 7,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 277 c) köleleĢtirme d) halkın sürülmesi veya zorla nakli uluslararası hukukun temel kurallarının ihlali sonucu hapsetme veya fiziksel özgürlüğün baĢka biçimlerde ciddi olarak kısıtlanması e) iĢkence f) ırza geçme, cinsel köleleĢtirme, fuhuĢa zorlama, hamileliğe zorlama, zorla kısırlaĢtırma veya benzer ağırlıkta diğer cinsel Ģiddet g) 3. paragrafta tanımlandığı gibi politik, ırksal, ulusal, etnik, kültürel, dinsel veya cinsel nedenlerle uluslararası hukukta kabul edilemez olarak benimsenen evrensel ölçütlere bağlı, bu paragrafta ya da mahkemenin yetkisi içindeki herhangi bir suç ile ilgili olarak diğer eylemlerle ilgili esaslar çerçevesinde herhangi bir gruba veya herhangi bir belirlenebilir topluluğa zulmetme h) Ģahısların zorla kaybettirilmesi i) ırk ayrımcılığı (apartheid) j) vücuda veya ruh ve beden sağlığına ciddi zarar vermeye bilinçli olarak neden olacak nitelikteki diğer benzeri insanlık dıĢı fiiller Maddenin ikinci fıkrasında suç fiilleri açıklanmıĢ ve bazı tanımlamalara yer verilmiĢtir. Ġkinci fıkra metni Ģöyledir: Birinci paragrafın amaçları bakımından: a. “herhangi bir sivil topluluğa karĢı saldırı”, 1. paragrafta bahsedilen herhangi bir sivil topluluğa karĢı eylemlerin böyle bir saldırıyı yapmaya yönelik bir örgüt veya devlet politikasına uygun olarak veya söz konusu politikanın aĢılması biçiminde birçok kez gerçekleĢtirilmesi anlamına gelir. b. “toplu yok etme”, bir topluluğun bir bölümünü ortadan kaldırmak amacıyla, yiyecek ve ilaca ulaĢmayı zorlaĢtırmanın yanı sıra yaĢam koĢullarını kasıtlı olarak kötüleĢtirmeyi içerir. c. “köleleĢtirme”, kadın ve çocuklar baĢta olmak üzere bir kiĢi üzerinde sahiplik hakkına dayalı yetkilerini, kaçakçılık dahil olmak üzere kullanma anlamına gelir. d. “halkın sürülmesi veya zorla nakli”, uluslararası hukukun izin vermediği bir Ģekilde belli bir yerde yasal olarak ikamet eden insanların sürülmesi veya baĢka zorlayıcı fiillerle istek dıĢı yer değiĢtirmeleri anlamına gelir.
278
e. “iĢkence”, yasal yaptırımlardan kaynaklanan, kaza eseri veya kalıtsal acı ve ızdırap hariç, sanığın elinde veya kontrolü altında bulunan bir kiĢinin fiziksel veya manen büyük acı ve ızdırap çekmesini bilinçli olarak sağlamak anlamına gelir. f. “hamileliğe zorlama”, uluslararası hukukun ciddi bir Ģekilde ihlali veya bir topluluğun etnik kompozisyonunu değiĢtirme amacıyla bir kadının arzusu hilafına zorla hamile bırakılması anlamına gelir, ancak bu tanım hiçbir Ģekilde hamileliğe iliĢkin ulusal yasaları etkileyecek Ģekilde yorumlanmaz. g. “zulmetme”, grubun veya topluluğun kimliğinden dolayı uluslararası hukuka aykırı olarak temel haklarından bilerek ve ağır bir Ģekilde mahrum bırakılması anlamına gelir. h. “Irk ayrımcılığı (apartheid)”, bir ırkın baĢka bir ırk grubu veya grupları üzerinde sistematik hakimiyet ve baskı rejimi çerçevesinde ve bu rejimi koruma amacıyla iĢlenen ve 1. paragrafta sözü edilen insanlık dıĢı fiiller anlamına gelir. i. ġahısların zorla kaybettirilmesi, bir devlet yada politik örgüt tarafından veya onların yetkisi, desteği ve bilgisi dahilinde Ģahısların yakalanması, gözaltına alınması veya kaçırılmalarını takiben Ģahısların uzun bir süre kanun korumasından uzak tutulması amacıyla bu Ģahısların nerede oldukları ve gelecekleri hakkında bilgi vermeyi ve özgürlüklerinden yoksun bırakıldıklarını teyid etmeyi reddetme anlamına gelir. Uluslararası ceza hukukunda kabul edilen suçlar, birbirleriyle paralellikler göstermekte ve hatta bazı durumlarda çakıĢmaktadırlar. Özellikle insanlığa karĢı suçlar, savaĢ suçları ve soykırım suçu açısından durum böyledir
67 . Bu suçları birbirinden ayırmaya yarayan temel bazı elementler aĢağıda kısaca açıklanmaya çalıĢılacaktır. Roma Statüsü‟nde soykırım suçunun düzenleniĢine bakarsak, suçun unsurlarının insanlığa karĢı suçun unsurları ile paralel olduğunu görebiliriz. Fakat iki suç türü arasındaki ayırıcı ve belirleyici özellik, soykırım suçunun bir gruba yönelik olarak iĢlenmesi gerekliliğidir. Grup; ulusal, etnik, ırki veya dini bir grup olabilir. Suçun manevi unsuru ise eylemin bu grubu kısmen veya tamamen ortadan kaldırmaya yönelik iĢlenmiĢ olması unsurudur. Oysa ki, insanlığa karĢı suçlarda böyle bir Ģart aranmamaktadır. Ġnsanlığa karĢı suçlarda, sayılan fiillerin sivil halka karĢı yaygın veya sistematik olarak iĢlenmesi yeterlidir. Denilebilir ki, soykırım
67 Seymen Çakar, a.g.m., s. 186. Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu / 279 suçu, insanlığa karĢı suçlara göre daha özel ve belirleyici bir suçtur, insanlığa karĢı suçlar ise daha geneldir ve soykırım suçunu oluĢturmayan eylemlerin insanlığa karĢı suç kategorisine sokulması mümkündür 68 . Örneğin grup üyelerinin öldürülmesi soykırım suçunun fiillerinden biri iken, toplu öldürmeler insanlığa karĢı suç teĢkil eden fiillerdir. Bu tür bir durumda ayrım nasıl yapılacaktır? Toplu öldürme (mass killing), bir grubun üyelerini tüm grubu yok etme niyeti olmaksızın öldürmek veya grup üyeliği kesin belirli olmayan çok sayıda insanı öldürmek anlamına gelir 69 . Bir toplu öldürmede öldürülen insan sayısı, soykırımdakinden genellikle daha azdır 70 . Örneğin Kamboçya‟da öldürmelerin ölçüsü soykırım düzeyinde idi (bir-iki milyon arasında insan öldürüldü), ama öldürülenlerin tespiti biraz belirsiz olduğu için (öldürülenler din veya etnik köken sebebiyle değil, politik bazı sebeplerle öldürüldü) sıkça politik bir soykırım kararı olarak kabul edildi. Arjantin‟de sebepler de politikti (Arjantin‟deki kurbanlar devlet için tehlikeli olduğu iddia edilen, komünistler, komünizm sempatizanları, veya sol görüĢtekiler gibi politik düĢmanlar olarak kabul edilen kiĢilerdi) ama kurbanların sayısı daha küçük (dokuz ila otuz bin arasında) ve tespiti daha belirsiz olduğu için soykırımdan ziyade toplu öldürme olarak kabul edildi. Kamboçya‟da öldürmelere yol açan ideoloji daha fazla kurban istedi 71 .
SavaĢ suçları açısından konuyu değerlendirecek olursak, pek çok unsuru bakımından savaĢ suçları ile insanlığa karĢı suçların çakıĢması mümkündür, fakat iki suçu birbirinden ayırmak için kullanılabilecek kıstaslar da mevcuttur. Ġlk olarak savaĢ suçlarının aksine insanlığa karĢı suçlar silahlı çatıĢmanın yokluğunda bile ortaya çıkabilir. Ġkincisi, tek bir olay savaĢ suçu oluĢturabilirken; insanlığa karĢı suçlar yaygın veya sistematik saldırı unsurunu gerektirir. Üçüncüsü, savaĢ suçları hukuku aslında savaĢan devletler arasındaki karĢılıklı vaatlere dayandırılır, bundan dolayı öncelikle düĢman devletin vatandaĢlarının korunmasına veya diğer savaĢan devlete bağlı bulunan kiĢilerin korunmasına odaklanır. Ġnsanlığa karĢı suç hukuku kendi vatandaĢı olsun veya olmasın mağdurları korur. Dördüncüsü, savaĢ suçları hukuku
68 Robert Cryer vd., An Introduction to International Criminal Law and Procedure, 4. Baskı, Cambridge University Press, Cambridge, 2009, s. 190-191. 69 Ervin Staub, The Roots of Evil-The Origins of Genocide and Other Group Violence, Cambridge University Press, Cambridge, 1989, s. 7. 70 A.y. 71 Staub, a.g.e., s. 7-8. Yüklə 7,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|