Tədqiqatın metodoloji əsasları Pedaqoji tədqiqatlarda sosioloji metodlardan istifadə

TƏHSİL QANUNUNDA MAGİSTR DƏRƏCƏLƏRİNİN VERİLMƏSİ
“Magistr” sözü latın mənşəli söz olub, “müəl­lim”, ”mü­rəbbi”, “rəhbər” mənalarını ifadə edir. Qədim Ro­ma­da “ma­gistr” dərəcəsi mühüm vəzifə səlahiyyətləri olan şəxslərə veri­lir­di. Bizans imperator­luğunda isə bu ad yüksək məmur rütbəsi ti-tuluna müvafiq idi. “Magistr” məf­humu “ustad” adının sino­nimi, öz işinin mahir bili­ci­si, ustası kimi də qəbul edilir. Musiqi termini olan “maest­ro” sözü də “magistr” sözün­dən meydana gəlmiş, mu­si­qi sa-hə­sinin bi­li­cisi kimi başa düşülür.
Magistratura təhsili ixtisaslaşma üzrə hər hansı ixtisas sa­hə­si­nin elmi-tədqiqat və ya peşəkar məqsədlər üçün daha dərindən öy­rə­nil­məsini nəzərdə tutur və məzunlara peşəkar fəaliyyətlə, elmi təd­qi­qat və elmi-pedaqoji işlərlə məşğul olmaq hüququ verir. Ma­gistratura təhsilinin məzmunu, təşkili və “magistr” dərəcələrinin ve­ril­məsi qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəy­yən edilir.
Magistratura elmi-pedaqoji kadr potensialı, maddi-texniki ba­zası və təhsil infrastrukturu kifayət qədər yüksək olan ali təhsil mü­əs­sisələrində yaradılır.
Magistratura əsasən aşağıdakı vəzifələri həyata keçi­rir:
1. Magistratura ali təhsil strukturunda ikinci pillə ola­raq ali təh­­­silin elitar formasından kütləvi və ümumi for­­maya keçidini təmin edir.
2. Ali təhsilin adekvat, məqsədyönlü , optimal, sə­mə­rəli, çevik olmasını təmin edir.
3. “Uzunmüddətli təhsil”, “Ömürboyu təhsil”, “Fa­si­­ləsiz təhsil paradıqmasını reallaşdırır.
4. Varislik prinsipini, yeniləşmə, təkmilləşmə funk­si­ya­sını, tədrisin elmi xarekterdə qurulmasını, elmi təd­qi­qat­çılığı, yaradıcılıq və əməkqabilliyinin vəhdətini tə­min edir.
5. “Geniş məkanda tanınma”, “Şəffaflıq”, “Rəqabət apar­maq və rəqabətə dözümlülük” kimi funksiyaları ye­ri­nə yetirir.
6. Transparentlik (fr. transparent, hərfi mənası – şəf­faf) funk­si­yasının, ağılların, imiclərin, imkanların rəqa­bə­tə dözüm­lü­lüyünü təmin edən strategiyaların modern­ləş­di­rilməsini təmin edir.
7. Rasional -selektiv (lat. selectio – seçmə, seliqo – se­çi­rəm) funksiyanı yerinə yetirir, tələbələrin qəbulunun, se­çib- seçilməsi mü­yəssərliyini təmin edir.
8. Doktorluq dərəcəsinə qədərki səviyyənin təmin edil­məsi funksiyasını yerinə yetirir və daha yüksək də­rə­cə olan doktorluq elmi dərəcəsinə çatmaq üçün im­kan və şə­rait yaradır.
9. Varislik və inkişafın vəhdətini, ali təhsilin aka­de­mik və bazar iqtisadiyyatı xarakteristikalarının vəhdətini, klas­sik dəyərlərə uyğunluğu, dinamik dəyişikliklərə açıq ol­masını təmin edir.
10. Yüksək intellektə, yüksək mədəniyyət və əxlaqa, yük­sək elmi-tədqiqatçılıq qabiliyyətinə, dərin bilik və ge­­­niş elmi dünya­gö­rüşə malik peşəkar mütəxəssislər ye­tiş­­dirir.
Magistratura elmi-pedaqoji kadr potensialı, maddi-texniki ba­zası və təhsil infrastrukturu kifayət qədər yüksək olan ali təhsil mü­əs­sisələrində yaradılır.
Tibb təhsil proqramlarına və dövlət təhsil standartlarına uyğun ola­raq, əsas təhsilə və rezidenturaya həkim-mütəxəssis ali peşə ix­ti­sas dərəcələri verilir. Rezidentura təhsilinin məzmunu və təşkili qay­­dalarını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyənləşdirir.
Xüsusi qabiliyyət tələb edən və öz xüsusiyyətləri ilə fərqlənən mə­dəniyyət, musiqi, incəsənət, idman, memarlıq, dizayn və bu kimi di­gər sahələr üzrə magistr hazırlığı yalnız nəzəri hazırlıq və tədqiqat tə­ləb edən sahələr üzrə həyata keçirilir.
Magistratura təhsili ixtisaslaşma üzrə hər hansı ixtisas sa­hə­si­nin elmi-tədqiqat və ya peşəkar məqsədlər üçün daha dərindən öy­rə­nil­məsini nəzərdə tutur və məzunlara peşəkar fəaliyyətlə, elmi təd­qi­qat və elmi-pedaqoji işlərlə məşğul olmaq hüququ verir. Ma­gis­t­ra­tu­ra təhsilinin məzmunu, təşkili və “magistr” dərəcələrinin ve­ril­mə­si qaydaları müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəy­yən edilir.
Magistraturada fənnlərin dərindən ixtisaslaşması aparılır, magistrantlarda elmi araşdırma bacarığı və vərdişləri formalaşdırılır.
Magistraturanı başa vuran şəxslər İxtisaslaşdırılmış Disserta­siya Şurasının qərarı ilə «magistr» dərəcəsi alırlar. Magistr dərəcəli mütəxəssislər ali məktəbin bakalavr pilləsində, elmi-tədqiqat mər­kəz­lərində, habelə orta məktəblərdə fəaliyyətlərini təşkil edə bilərlər.
Magistr dərəcəsi verilərkən xüsusi elmi hazırlıq bacarığı və konkret elmi nəticə nümayiş etdirmiş məzunlar doktoranturada mü­va­fiq imtahanlar verdikdən sonra elmi iş - dissertasiya üzərində çalışa bilərlər. Doktoranturanı başa vurub İxtisaslaşdırılmış Disser­tasiya Şurasında fəlsəfə doktoru dissertasiyası müdafiə etmiş şəxslər «Fəlsəfə doktoru» (ixtisas göstərilməklə) elmi dərəcəsini alır. Elmi dərəcəsi olan şəxslər, xüsusilə elmlər doktorları ixtisasa uyğun ola­raq təhsilin magistratura pilləsində elmi, pedaqoji fəaliyyət göstərə bilərlər.