Toshkent farmasevtika instituti tillar kafedrasi farmatsevtik terminologiya
Mashqlar 1. Quyidagi retseptlarning to‘liq shaklini yozing va o‘zbek tiliga tarjima
Yüklə 4,73 Mb.
|
Mashqlar 1. Quyidagi retseptlarning to‘liq shaklini yozing va o‘zbek tiliga tarjima qiling. 1. Rp.: Sol.Magnii sulfatis 10% 10 ml Tinct. Valerianae Tinct. Convallariae āā 15 ml M.D.S: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 2. Rp.: Acidi salicylici 0.1 Ol. Helianthi 10.0 M.f.sol.
D.S.: Surtish uchun 3. Rp.: Sol. Ac. Hydrochlorici 2% 200 ml Pepsini 3,0 Sir. simp. 20 ml M.D.S: Kuniga 4 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 4. Rp.: Tinct. Strychni 2 ml Natrii hydrocarbonatis 4,0 Extr. Belladonnae 0,12 Aq. Menthae ad 200 ml M.D.S.:Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 5. Rp.: Emuls. Ol. Helianthi 180,0 Camphorae 2,0 Sirupi Sacchari 10 ml. M.D.S. Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 6. Rp.: Inf.fol. Salviae 150 ml Ac. Borici 2,0 M.D.S. Chayqash uchun 7. Rp.: Inf.hb. Thermopsidis ex 0,2:100 ml Natrii benzoatis 2,0 Sirupi Sacchari 5 ml M.D.S: Kuniga 3 marta 1 choy qoshiqdan ichilsin. 8. Rp.: Dec. rad. Althaeae 120 ml Codeini 0,05 Natrii hydrocarbonatis 3,0 M.D.S.: Kuniga 3 marta 1 desert qoshiqdan ichilsin. 9. Rp.: Extr. Belladonnae 0,015 Ichthyoli 0,1 Ol. Cacao 1,5 M.f. supp. D.t.d. N3 S.:Kuniga 1 shamchadan qo‘yilsin. 10. Rp.:Ac. lactici 0,05 Chinosoli 0.1 Ol. Cacao q.s. ut f. glob. D.t.d. N20 S.:Ertalab va kechqurun 1 sharchadan qo‘yilsin. 11. Rp.:Tab. fol. Digitalis 0,05 D.S.:Kuniga 3 marta 1 tabletkadan ichilsin. 12. Rp.: Aq. Plumbi Aq. dest. āā 50 ml Ac. borici 2,0 M.D.S.:
2. Retseptlarni tarjima qiling va qisqartirib yozing. 1.Ol: Glukoza eritmasi 40 %-200 ml Nikotin kislota 0,25 Kodein 0,2 Valeriana nastoykasi 10 ml Aralashtir. Ber. Belgila: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 2.Ol: Kodein fosfat 0,3 Natriy bromid 3,0 Marvaridgul nastoykasi 10 ml Distillangan suv 5 ml. Aralashtir. Ber. Belgila: Kuniga 2 marta 20 tomchidan ichilsin. 3.Ol: Jelatin 0,3 Shakar sharbati 10 ml Distillangan suv 100 ml gacha Aralashtir. Ber. Belgila: Har soatda 1 osh qoshiqdan ichilsin. 4.Ol: Gulxayri ildizi qaynatmasi 120,0 Kodein 0,05 Natriy gidrokarbonat 3,0 Aralashtir. Ber. Belgila: 5 yoshli bolaga kuniga 3 marta 1 desert qoshiqdan ichilsin. 5.Ol: Salitsilat kislotasi 0,1 Kungaboqar moyi 10,0 Eritma hosil bo‘lguncha aralashtir. Ber.
Belgila: Surtish uchun. 6.Ol: Kuchala nastoykasi 2,0 Natriy gidrokarbonat 4,0 Belladonna ekstrakti 0,12 Yalpiz suvi 200,0 gacha Aralashtir. Ber. Belgila: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 7.Ol: Kanakunjut moyi Shaftoli moyi teng miqdorda 25,0 dan Oq mum 15,0 Lanolin 10,0 Surtma hosil bo‘lguncha aralashtir. Ber. Belgila: Quruq teriga surtish uchun. 8.Ol: Magniy sulfat eritmasi 10 %-100,0 Marvaridgul nastoykasi Valeriana nastoykasi teng miqdorda 15,0 dan Aralashtir. Ber. Belgila: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 9.Ol: Afsonak yer ustki qismi damlamasi 2,0-100,0 Natriy benzoat 5,0 Aralashtir. Ber. Belgila: 5 yoshli bolaga kuniga 3 marta 1 choy qoshiqdan ichirilsin. 10.Ol:Xlorid kislota eritmasi 2%-200,0 Pepsin 3,0 Oddiy sharbat 20,0 Aralashtir. Ber. Belgila: Kuniga 4 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin.
1. Retseptlardagi so‘zlar qanday qisqartiriladi? 2. Retseptlardagi qaysi so‘zlar bitta harfgacha qisqartiriladi? 3. Agar so‘zning bosh qismida qatorasiga bir nechta undosh harflar kelsa bu so‘z qanday qisqartiriladi?
1.Rp.: Emuls. oleos. 100,0 Camphorae 1,0 Ol.Menthae piperitae gtt.V M.D.S.: Kuniga 2 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 2. Rp.: Sol. Glucosi 40 %-200,0 Ac.ascorbinici 2.0 Ac. nicotinici 0,25 Codeini 0,2 Tinct. Valerianae 10,0 M.D.S. Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 3. Rp.: Inf. r. Althaeae ex 6.0-180,0 Natrii benzoatis Elixiris pectoralis aa 1.5 Sir. Sacchari 10,0 M.S.D.: Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. IV.To‘g‘ri o‘qishni o‘rganing! Chromolymphotrastum, Sulfobar, Propyliodonum, Propylix, Barii sulfas pro roentgeno, Magnevist, Echovist, Gadoteridol, Levovist, Fluorescein - natrium, Thyrefact, Pentagastrinum, tabulettae “Limontar”, Rifathyroinum, Thyroliberin, Achillea asiatica, Betonica officinalis, Dolamin, Bryonia alba, Brassica junsea, Avermex, Centaurium umbellatum, Chelidonium majus, Sternocard, Cichorium intybus, Cimicifuga dahurica, Juglans regia, Cinnamonum camphora, Divascol, Menyanthes trifoliata, Leonurus quinquelobatus, Nerium oleander, Urtica dioica, Orthosiphon stamineus, Oxycoccus quadripetalus, Padus racemosa, Panax schin-seng, Pyrethrum cinerariaefolium, Quercus petraea, Rauwolfia serpentina, Rhaponticum carthamoides, Rhus coriaria, Tussilago farfara, Viscum album, Zea mays, Strychnos nux-vomica, Chlortetracyclinum, Polyvitaplex, Antianaeminum. V. Quyidagi maqollarni yod oling. 1. De lingua stulta incommoda multa. Be’mani so‘zlar katta ko‘ngilsizliklarga olib keladi. 2. Festina lente. Sekin shoshilgin. 34 -AMALIY MASHG`ULOT: FARMATSEVTIK TERMIN VA RETSEPTLARNI TARJIMA QILISH Farmatsevtik atama va retseptlarni tarjima qilish 1. Grammatika bo’yicha o‘zlashtirgan bilimlaringizni quyidagi savollar yordamida tеkshirib ko‘ring. 1. I turlanishdagi otlarga qaysi otlar kiradi? 2. I turlanishdagi otlar kеlishiklar bo‘yicha qanday turlanadi? 3. II turlanishdagi otlarga qaysi otlar kiradi? 4. II turlanishdagi otlarning kеlishiklar bo‘yicha qo‘shimchalarini ayting. 5. III turlanishdagi otlarning kеlishiklar bo`yicha qo‘shimchasini ayting. 6. Undosh tipga qaysi otlar kiradi? 7. Aralash tipga qaysi otlar kiradi? 8. Unli tipga qaysi otlar kiradi? 9. IV turlanishdagi otlarga qaysi otlar kiradi? 10. IV turlanishdagi otlar kеlishiklar bo‘yicha qanday turlanadi? 11.V turlanishdagi otlarga qaysi otlar kiradi? 12.V turlanishdagi otlarning kеlishik qo‘shimchalarini ayting. 13. I-II turlanishdagi sifatlarga qaysi sifatlar kiradi? 14. I-II turlanishdagi sifatlar kеlishiklar bo‘yicha qanday turlanadi? 15. III turlanishdagi sifatlar nеchta guruhga bo‘linadi? 16. 3 qo‘shimchali, 2 qo‘shimchali va 1 qo‘shimchali sifatlar dеganda nimani tushunasiz? 17. III turlanishdagi sifatlar kеlishiklar bo‘yicha qanday turlanadi? 18. Tuzlar nomi lotin tiliga qanday tarjima qilinadi? 19. Rеtsеpt nеchta qismdan tashkil topadi? 20. Rеtsеptning lotincha qismi qanday yoziladi? 21. Qanday rеtsеptlarni bilasiz? 2. Quyidagi so‘zlarning turlanishini va rodini aniqlang. Juniperus, flos, fructus, solutio, gemma, sal, Nuphar, usus, species. 3. Quyidagi otlarning bosh va qaratqich kеlishik, birlik va ko‘plik son shakllarini jadval yordamida yozing. Bodom, qaynatma, ildizpoya, surtma, shira, po‘stloq, kun, ko‘knori, urug‘, pasta. Namuna:
4. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1) mе‘da yig‘masi 2) na‘matak mеvalari 3) ilonsimon toron ildizpoyasi 4) lеvzеyaning ildizpoyasi ildizlari bilan 5) jеnshеn ildizi 6) zupturum barglari 7) ravoch ildizining tablеtkalari 8) jag‘-jag‘ning suyuq ekstrakti 9) mavrak barglari 10) cho`ktirilgan oltingugurt 11) strofant urug‘lari 12) dorivor mavrak barglari 5. Rеtsеptlarni o‘zbеk tiliga tarjima qiling. 1. Recipe: Aetheris purissimi pro narcosi 100,0 Da tales doses numero 5. Signa: Narkoz uchun. 2. Recipe: Herbae Convallariae 1,0 Herbae Leonuri 2,0 Rhizomatis cum radicibus Valerianae 1,5 Misce, fiant species. Da. Signa:Bir stakan qaynagan suvda damlansin. 3. Recipe: Foliorum Digitalis 1,0 Foliorum Menthae piperitae 4,0 Fructuum Foeniculi 1,5 Misce, fiant species. Da. Signa: Har bir doza 1 stakan qaynagan suvda damlansin. Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 4. Recipe: Radicis Althaeae 10,0 Radicis Glycyrrhizae 8,0 Foliorum Eucalypti 2,0 Olei Menthae piperitae III Misce, fiant species. Da. Signa: 5. Recipe: Specierum antiasthmaticarum 8,0 Da. Signa: Chеkish uchun 6. Rеtsеptlarni lotin tiliga tarjima qiling. 1.Ol: Angishivonagul barglari 1,0 Bahorgi adonisning yеr ustki qismi 4,0 Ukrop mеvalari 2,0 Arpabodiyon mеvalari 1,0 Yig‘ma hosil bo`lguncha aralashtir. Shunday dozalarda 10 (son) ta bеrilsin. Bеlgila: 1 stakan qaynab turgan suvga damlash kеrak. 2.Ol: Marvaridgul yеr ustki qismi Bahorgi adonisning yеr ustki qismi tеng miqdorda 3,0 dan Do‘lana mеvasi 2,0 Yig‘ma hosil bo‘lguncha aralashtir. Shunday dozalardan 20 (son)ta bеr. Bеlgila: Har bir dozani 1 stakan qaynab turgan suvda damlash kеrak.Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 3.Ol: Frangula po‘stlog‘i 3,0 Qizilmiya ildizi Gulxayri ildizi tеng miqdorda 2,0 dan Natriy tetraboratdan 2,0 Kaliy tetraboratdan 2,0 Yig‘ma hosil bo‘lguncha aralashtir. Bеr. Bеlgila: 1 stakan qaynab turgan suvda damlash kеrak. Kuniga 2 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 7. O‘zbek tiliga tarjima qiling. 1. In baccis Oxyсocci vitaminum C continetur. 2. Species ex foliis, radicibus, herbis et fructibus plantarum praeparantur. 3. Species sunt aromaticae, diureticae, cholagogae et ceterae. 4. Infusum herbae Artemisiae absinthii ut amarities adhibetur. 5. Species pectorales ut remedium expectorans adhibentur. Oraliq baholashga tayyorlaning! 35 -AMALIY MASHG`ULOT: SIFAT DARAJALARI. QIYOSIY VA ORTTIRMA DARAJADAGI SIFATLAR 133-§. Sifat darajalari Lotin tilida sifatlar uchta darajaga ega: 1. Oddiy daraja – Gradus positivus 2. Qiyosiy daraja – Gradus comperativus 3. Orttirma daraja – Gradus superlativus.
Qiyosiy darajadagi sifatlarning lug‘at shakli quyidagicha bo‘ladi: purior, ius- tozaroq Qiyosiy darajadagi sifatlar kelishiklar bo‘yicha III turlanishdagi otlar kabi turlanadi. Turlanish namunasi
135-§. Orttirma darajadagi sifatlar Farmatsevtik terminologiyada orttirma darajadagi sifatlar uchraydi. Sifatlarning orttirma darajasi oddiy daraja negiziga –issim- suffiksini va rod qo‘shimchalarini qo‘shish orqali yasaladi. Orttirma darajadagi sifatlarning lug‘at shakli quyidagicha bo‘ladi: purissimus, a, um – juda ham (eng) toza subtilissimus, a, um - juda ham (eng) mayda. Orttirma darajadagi sifatlar I-II turlanishdagi sifatlar kabi turlanadi va otlarga rodda, sonda va kelishikda moslashadi.
Mujskoy rodga tegishli –er qo‘shimchali sifatlarning orttirma darajasini hosil qilish uchun Nom.Sing.ga -rim- va rod qoshimchalari ( -us, -a, -um) qo‘shiladi.
subtilissimus, a, um – juda mayda purissimus, a, um – juda toza optimus, a, um – eng yaxshi grossissimus, a, um – juda yirik, eng yirik
1) oxydum (subtilissimus, a, um) 2) acidum (subtilissimus, a, um) 3) pulvis (subtilissimus, a, um) 4) solutio (purissimus, a, um) 5) Natrii carbonas (purissimus, a, um) 6) Vaselinum (optimus, a, um)
1) juda mayda rux oksidi 5) yirik kukun 2) juda toza vazelin 6) juda mayda oq streptotsid 3) juda mayda kukun 7) juda toza efir 4) juda yirik kukun 8) juda yaxshi oq vazelin 3. Retseptni o‘zbek tiliga tarjima qiling. 1. Recipe: Aetheris purissimi pro narcosi 100,0 Da tales doses numero 5. Signa: Narkoz uchun. 4. Retseptlarni lotin tiliga tarjima qiling. 1. Ol: Kseroform 0,3 Vazelin moyi 2,0 Eng yaxshi oq vazelin 8,0 Surtma hosil bo‘lguncha aralashtir. Ber. Belgila: Qovoqqa surtish uchun. 2. Ol: Juda mayda oq streptotsid 5,0 Shunday dozalardan 6 (son) ta berilsin. Belgilansin: Sepma dori 5. Retseptlarning to‘liq shaklini yozing va tarjima qiling. 1.Rp.: Pulv. Ac. borici subtilissimi 10,0 D.S.: Quloqqa purkash uchun. 2.Rp.:Dermatoli 10,0 Zinci oxydi 20,0 Talci 30,0 M.f. pulv. subt. D.S.: Sepma dori. 3.Rp.:Sol. Synoestroli 2 % 1 ml D.t.d. № 30 in amp. S.: Kuniga 2 ml.dan mushakka yuborilsin. 4.Rp.:Kalii acetatis 3,0 Aq.dest. 200 ml D.S.: Kuniga 4 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin.
ana – teng, teng miqdorda cito – darrov, tez, tezda, tezlik bilan sitissime – juda tez minutum – mayda optime – eng yaxshisi caute – avaylab, ehtiyotlik bilan lente – sekin (ta’siri bo‘yicha) ultralente – juda sekin (ta’siri bo‘yicha).
1. Lotin tilida sifatlarning nechta darajasi bor va ularning lotincha nomlarini ayting. 2. Qiyosiy darajadagi sifatlar qanday turlanadi? 3. Orttirma darajadagi sifatlar qanday turlanadi? 4. Qiyosiy va orttirma darajadagi sifatlar otlarga qanday moslashadi? II. 136,137 -§§ dagi orttirma darajadagi sifatlarni va ravishlarni yod oling. III.Terminlarni Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1)eng yaxshi vosita 3)eng toza vosita 2) eng yirik qism 4) juda mayda barg
1. Rp.: Streptocidi albi subtilissimi 2,0 Vaselini flavi 10,0 M.f. ung. D.S.: Ko‘z uchun surtma. 2. Rp.: Sol.Antipyrini 10 % 30 ml D.S.: Burundan qon oqqanda qo‘yiladigan tamponlarni namlash uchun. 3. Rp.: Aethylmorphini hydrochloridi 0,03 Sir. Althaeae Aq. dest. āā 50 ml M.D.S.: 3 yoshli bolaga kuniga 2-3 marta 1 choy qoshiqdan berilsin. 4. Rp.: Calcii lactatis Calcii glycerophosphatis āā 0,25 D.t.d. № 20 in tab. S.: Kuniga 2-3 marta 1ta tabletkadan qabul qilinsin. 5. Rp.: Zinci sulfatis 0,25 % Plumbi acetatis āā 0,3 Aq. dest. 200 ml M.D.S.: Purkab yuvish uchun. 6. Rp.: Tab. Neomycini sulfatis 0,1 10 D.S.: Kuniga 2 marta 1 tadan tabletka qabul qilinsin. 7. Rp.: Ol. Vaselini purissimi pro us. int. 200,0 Ol. Menthae gtt. II. M.D.S.: Kuniga 2 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 36 -AMALIY MASHG`ULOT: SON. SANOQ VA TARTIB SONLAR 138 - §. Son. Sanoq va tartib sonlar Lotin tilida sonlar o‘zbek tilidagidek sanoq va tartib sonlarga bo‘linadi. Quyidagi sanoq va tartib sonlarni yod oling!
102 - §. Sonlar yordamida so‘zlarning yasalishi Ayrim tibbiy, farmatsevtika va botanika terminlari lotin tilida sonlar yordamida yasaladi: duo-, bi-, bin- ikki – bifolia – ikki bargli ter-, tri- uch – tricolor – uch rangli quadr-, quadri- to‘rt – quadrangulum – to‘rt qirrali quinque-, quinqui - besh – quinquefolia – besh bargli sex-, sexi-, - olti – sexdentatus, a, um – olti tishli
1) uchbargli meniantes bargi 2) uch bo‘lakli qoraqiz 3) arslonquyruq suyuq ekstrakti 4) besh bo‘lakli arslonquyruq 5) qoraqiz yer ustki qismi damlamasi 6) uch rangli gunafsha 7) eman po‘stlog‘ining qaynatmasi 8) dala qirqbo‘g‘imining yer ustki qismi 9) meniantesning quyuq ekstrakti 10) uch rangli gunafshaning yer ustki qismi 2. Retseptlarning to‘liq shaklini yozing va tarjima qiling. 1. Rp.: Natrii thiosulfatis 10,0 Aq. dest. 100 ml M.D.S.: Har 5-10 minutda 1-2 osh qoshiqdan ichilsin. 2. Rp.: Tab. Furacilini 0,02 ad.us. ext. № 10. D.S.: Chayqash uchun 100 ml suvda 1 ta tabletka eritilsin. 3. Rp.: Sol. Furacilini 0,02 % 10 ml Sterilisetur! D.S.: Ko‘z uchun tomchi. 4. Rp.: Perhydroli 5,0 Aq. dest. 15 ml M.D.S.: Milkka surtish uchun. 5. Rp.: Sol.Ac. salicylici spirituosae 1 % 40 ml D.S.: Sirtdan qo‘llash uchun. 6. Rp.: Methyleni coerulei 0,5 Spir. aethylici 70 % 50 ml M.D.S.: Terining zararlangan joyiga surtish uchun. 7. Rp.: Picis liquidae Saponis viridis āā 15,0 Spir. aethylici 35% 15 ml M.f. lin. D.S.: Sirtdan qo‘llash uchun 8. Rp.: Euphyllini 0,1 Ephedrini hydrochloridi 0,025 Sacchari 0,2 M.f. pulv. D.t.d. № 12 in caps. gel. S.: Kuniga 2-3 marta 1 ta kapsuladan qabul qilinsin. 9. Rp.: Sol. Ammonii chloridi 2,5 % 200 ml D.S.: Kuniga 5 marta 4 osh qoshiqdan ichilsin. 10. Rp.: Decocti fol. Uvae ursi 3,0:100 ml D.S.: 5 yoshli bolaga kuniga 4 marta 1 desert qoshiqdan ichirilsin. 11. Rp.: Streptocidi albi subtilissimi 2,0 Vaselini flavi 10,0 M.f. ung. D.S.: Ko‘z uchun surtma. 3. Rеtsеptlarni o`zbеk tiliga tarjima qiling. 1. Recipe: Herbae Convallariae 1,0 Herbae Leonuri 2,0 Rhizomatis cum radicibus Valerianae 1,5 Misce, fiant species. Da. Signa:Bir stakan qaynagan suvda damlansin. 2. Recipe: Foliorum Digitalis 1,0 Foliorum Menthae piperitae 4,0 Fructuum Foeniculi 1,5 Misce, fiant species. Da. Signa: Har bir doza 1 stakan qaynagan suvda damlansin. Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 3. Recipe: Radicis Althaeae 10,0 Radicis Glycyrrhizae 8,0 Foliorum Eucalypti 2,0 Olei Menthae piperitae III Misce, fiant species. Da. Signa: 4. Recipe: Specierum antiasthmaticarum 8,0 Da. Signa: Chеkish uchun. 4. Rеtsеptlarni lotin tiliga tarjima qiling. 1.Ol: Angishvonagul barglari 1,0 Bahorgi adonisning еr ustki qismi 4,0 Ukrop mеvalari 2,0 Arpabodiyon mеvalari 1,0 Yig`ma hosil bo`lguncha aralashtir. Shunday dozalarda 10 (son) ta bеrilsin. Bеlgila: 1 stakan qaynab turgan suvga damlash kеrak. 2.Ol: Marvaridgul yеr ustki qismi Bahorgi adonisning yеr ustki qismi tеng miqdorda 3,0 dan Do`lana mеvasi 2,0 Yig`ma hosil bo`lguncha aralashtir. Shunday dozalardan 20 (son)ta bеr. Bеlgila: Har bir dozani 1 stakan qaynab turgan suvda damlash kеrak. Kuniga 3 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. 3.Ol: Frangula po`stlog`i 3,0 Qizilmiya ildizi Gulxayri ildizi tеng miqdorda 2,0 dan Natriy tetraboratdan 2,0 Kaliy tetraboratdan 2,0 Yig`ma hosil bo`lguncha aralashtir. Bеr. Bеlgila: 1 stakan qaynab turgan suvda damlash kеrak. Kuniga 2 marta 1 osh qoshiqdan ichilsin. VI. KEYSLAR BANKI. 3- MAVZU 3 .Urg`u qoidasiga binoan quyidagi jadvalni to`ldiring. 
 
So`zning oxiridan ikkinchi bo`g`inga qo`yiladi So`zning oxiridan uchinchi bo`g`inga qo`yiladi 
 
   
4- MAVZU 4. Quyidagi zanjirda berilgan beshta fe`lni toping va ularni o`zbek tilidagi tarjimasi yoniga yozing. S I G N A R E P E T E R E X T E N D E R E X T R A H E R E F R I G E- R A R E
ajratib olmoq ____________ belgilamoq ____________ surtmoq ____________ sovitmoq ____________ 5. Quyidagi harflar orasida berilgan yigirmata fe`lni toping va o`zbek tiliga tarjima qiling. C O L A R E P E T E R E O A P O N E R E X Z Y F Q R V E R T E R E O F I U C O N C I D E R E I N E X T E N D E R E N M I R E F R I G E R A R E R E X T R A H E R E O D E P A S I G N A R E I S V A D A R E S U M E R E I R D E S T I L L A R E V A E D I V I D E R E D E R R M I S C E R E T X R E E D E P U R A R E Q E 6. Quyidagi so`zlarning antonimlarini toping. Dare, miscere, addere, extrahere, coquere. 5- MAVZU 11. Lotin tiliga tarjima qiling. 1.Nastoyka tayyorla. 2. Tabletkani ber. 3. Miksturani ber. 4. Yer ustki qismini yig‘ va qurit. 5. Suvni distillyatsiya qil. 6. Miksturani suzib tindir. 7. Bintga surt. 8. Dokani sterilla. 1  2. “Ot” mavzusi bo`yicha berilgan klasterni davom ettiring.
 
  
   
IV. Chap ustundagi so‘zlarning o‘ng ustundagi muqobilini toping. 1) aqua a) kurtak 2) gutta b) jo‘ka 3) herba c) habdori 4) cera d) yalpiz 5) gemma e) gazanda ,chayono‘t 6) pilula f) o‘t, yer ustki qismi 7) Betula g) mum 8) glandula h) o‘simlik 9) planta i) tirnoqgul 10) Convallaria j) moychechak 11) Mentha k) suv 12) Chamomilla l) quticha 13) Urtica m) qayin 14) Calendula n) marvaridgul 15) scatula o) tomchi 16) Tilia p) bez 6- MAVZU III. Chap ustundagi lotincha so‘zlarning o‘ng ustundagi ekvivalentlarini toping. 1) lingua a) rezavor meva 2) Rubia b) g‘ozpanja 3) Sophora c) qog‘oz 4) bacca d) limonnik 5) charta e) til 6) Glycyrrhiza f) bodom 7) Schizandra g) tuxumak 8) Amygdala h) gazako‘t, erbahosi 9) Gentiana i) ro‘yan 10) Tormentilla j) shirinmiya, qizilmiya
1) gulxayri nastoykasi 2) yalpiz o‘ti 7- MAVZU III. Chap ustundagi lotincha so‘zlarning o‘ng ustundagi o‘zbekcha ekvivalentlarini toping. 1) cella a) zaytun 2) axungia b) o‘t, safro 3) Oliva c) ilonsimon toron 4) Cucurbita d) hujayra 5) Rosa e) chakonda 6) Bistorta f) istod 7) Hippophaё g) yog‘, moy 8) chole h) terpentin 9) Polygala i) qovoq 10)Terebinthina j) na’matak
yelim, hujayra, zaytun. Namuna:
V. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1) qayin kurtagi 2) zaytun moyi 3) yalpiz suvi 4) qayin kurtaklari 5) oqqaldirmoq bargi 8- MAVZU III. Chap ustundagi lotincha so‘zlarning o‘ng ustundagi o‘zbekcha ekvivalentlarini toping. 1) bolus a) arslonquyruq 2) numerus b) vrach, shifokor 3) Leonurus c) sharbat 4) Lagochilus d) gil , tuproq 5) sirupus e) kungaboqar 6) Ricinus f) qandag‘och 7) Helianthus g) son 8) bacillus h) bozulbang 9) medicus i) tayoqcha 10) Alnus j) kanakunjut
sharcha, archa, arslonquyruq, kanakunjut. V. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1) arslonquyruq nastoykasi 2) chernikaning rezavor mevalari 3) kalanxoy shirasi 4) strofant nastoykasi 5) do‘lana nastoykasi 9- MAVZU III.Chap ustundagi lotincha so‘zlarning o‘ng ustundagi o‘zbekcha ekvivalentlarini toping. 1) oleum a) shamcha 2) folium b) damlama 3) Rheum c) malham 4) suppositorium d) qaynatma 5) emplastrum e) surtma 6) Anisum f) moy 7) unguentum g) suyuq surtma 8) decoctum h) ravoch 9) infusum i) arpabodiyon, anis 10) linimentum j) barg
shakar, malham, shira, kurtak V. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen.da lotin tiliga tarjima qiling. 1) arpabodiyon moyi 2) ravoch sharbati 3) kanakunjut moyi 4) gazanda barglari
2) ecto-, exo-, extra- b) ichki, ichidagi 3) endo- s) yuqori, ustki, me‘yoridan oshishi 4) re- d) sirtqi, tashqi 5) -trophia e) orasi, o‘rta, -aro 6) dys- f) ost, ostki 7) de-, des- g) faoliyatni buzilishi 8) -chol- h) oziqlanish 9) inter- i) o‘t, safro 10) infra- j) qaytadan boshlanmoq, tiklash IV. Quyidagi otlarning bosh va qaratqich kelishik, birlik va ko‘plik son shakl- larni jadval yordamida yozing. do‘lana, archa, zig‘ir, oqqaldirmoq. V. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1) tillabosh yer ustki qismi 2) ukrop moyi 3) bodom moyi 4) do‘lana nastoykasi
1) qirqbo‘g‘imning yer ustki qismi 5) achchiq shuvoq barglari 2) uchbarg barglari 6) jenshen nastoykasi 3) bo‘ymadoron yer ustki qismi- 7) bug‘doy kraxmali ning damlamasi 8) qalampir nastoykasi 4) shaftoli moyining emulsiyasi 10. Pastdagi kataklarda hikmat yashiringan. Uni o`qish uchun berilgan so`zlarni tarjima qilib, yuqoridagi kataklarga yozing va harflarning raqamlari bo`yicha pastdagi kataklarni to`ldirsangiz uni o`qiysiz. 1) oqqaldirmoq 7) ravoch 12) ilonsimon taron 20) uzum 23) guruch 28) natriy 35) qaynatma.
12- MAVZU III. Chap ustunda berilgan tez-tez takrorlanadigan bolaklarning o‘ng ustundagi ma’nolarini toping. 1) -api- a) «etilni», «etilinni» aks ettiradi 2) -vipr- b) «fenilni», «fenilenni» aks ettiradi 3) -naphth- c) «azoguruhni» aks ettiradi 4) -aeth- d) ftaliyev kislotasining hosilasi 5) -phen- e) asalari zaharining preparatlari 6) -ferr- t) «tiokislotalarni», «tiotuzlarni» aks ettiradi 7) -phthal- d) temir preparatlari 8) -zin- h)«metilni», «metilenni» aks ettiradi 9) -thi(o)- i) naftalan kislotaning hosilasi 10) -meth- j) ilon zaharining preparatlari
Diprophenum, Viprotox, Corazolum, Phenacetinum, Phthalazolum, Naphthyzinum, Aethamidum, Tropaphenum, Thiopentalum – natrium. 13- MAVZU III. Tez-tez takrorlanadigan bo‘laklarni ajrating va ularning ahamiyatini ko‘rsating. Methylmelubrinum, Aethacizinum, Algofenum, Dolicainum, Dormicum, Prestarium, Erythromycinum, Vasaginum, Tensicor, Hexamethonium, Laevomycetinum, Cordiaminum, Cyclamycinum. IV. Retseptlarni o‘zbek tiliga tarjima qiling. 1. Recipe: Sulfocamphocaini 10% 2 ml Da tales doses numero 6 in ampullis. Signa: Mushaklar orasiga 2 ml. dan yuborilsin. 2. Recipe: Validoli 0,05 in capsulis numero 20. Da.
Signa: Kuniga 2-4 marta 1 ta kapsuladan qabul qilinsin. 14- MAVZU 1. Savdo nomi deganda deganda nimani tushunasiz? 2. Savdo nomlarining kelib chiqish manbalarini ayting. 3. Savdo nomlarida so‘zlar qanday yasaladi? 4. Suffiksatsiya, prefiksatsiya va abbreviatsiya deganda nimani tushunasiz? II. 64,65-§§ dagi tez- tez takrorlanadigan bo‘laklar va dorivor preparatlar nomlarini yod oling. III. Tez – tez takrorlanadigan bo‘laklarni ajrating va ularning ahamiyatini ko‘rsating. Regutensin, Cordiaminum, Exalgin, Stenicardol, Prodorm, Triacillin, Butaflogin, Thiobutalum, Allercur, Dipidolor, Panangin, Chologonum, Dibazolum, Gentamycinum, Norsulfazolum, Furazolidonum, Ferroplex, Olivomycinum, Viperalgin, Phenazepamum, Benzylpenicillinum - kalium, Uregit, Neozepam. IV. Retseptlarni lotin tiliga tarjima qiling. 1.Ol: Sintomitsin emulsiyasi Ber. Belgila: Zararlangan joyga surtish uchun. 2. Ol: Naftalan surtmasi 50,0 Ber.
Belgila: Kompressni namlash uchun 3. Ol: Fenol 0,5 Glitserin 10,0 Aralashtir. Ber.
1) - vit - a) qalqonsimon bezni va qalqonsimon bez yonidagi bezlarni davolash yoki tekshirish uchun preparatlar 2) - test - b) kortikosteroidlar 3) -thyr - c) fermentlarga tegishli 4) -cort- d) vitamin saqlaydiganlar 5) -thromb- e) androgen steroidlar 6) -as- f) antitrombotiklar 7) -oestr - g) anabolik steroidlar 8) -abol - h) estrogen preparatlar IV.Tez-tez takrorlanadigan bo‘laklarni ajrating va ularning ahamiyatini ko‘rsating. Cordigen, Testoenatum, Polyvitaplex, Butaflogin, Penicillinasum, Allercur, Dekavit, Asvitolum, Perandren, Nicotensyl, Sulfacetamidum, Uritol, Contalax, Dipidolor, Cholevid, Androlin, Pabestrol, Angiotrophinum, Tensonal, Stanolon, Laboestrin, Agovirin, Sulfadimezinum. V. Retseptlarni o‘zbek tiliga tarjima qiling. 1. Recipe: Tabulettas Menthandrastenolini 0,005 numero 100. Da. Signa: Kuniga 2 marta 1 ta tabletkadan qabul qilinsin. 2. Recipe: Unguenti Furacilini 0,2 % 25,0 Da.
Signa: Surtma 3. Recipe: Suppositoria cum Cordigito 0,001 numero 10. Da. Signa: Kuniga 1-2 marta 1 shamchadan qo‘yilsin. 16- MAVZU III. Chap ustundagi lotincha so‘zlarning o‘ng ustundagi o‘zbekcha ekvivalentlarini toping. 1) flavus, a, um a) suyuq 2) internus, a, um b) yirik 3) fluidus, a, um c) quruq 4) purus, a, um d) oq 5) siccus, a, um e) kulrang 6) niger, gra, grum f) sariq 7) cinereus, a, um g) toza 8) albus, a, um h) murakkab 9) grossus, a, um i) ichki 10) compositus, a, um j) qora
1) oq streptotsid 2) sariq vazelin 3) achchiq bodom 4) sovuq suv 5) oq mum 17- MAVZU III. Atamalarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1) shirinmiyaning quyuq ekstrakti 2) ravochning achchiq nastoykasi 3) gulxayrining quruq ekstrakti 4) qalampir yalpizning bargi
1. Ol: Qalampir yalpiz barglarining damlamasi 50,0 :200 ml dan Ber. Belgila: Har 3 soatda 1 osh qoshiqdan ichilsin. 2.Ol: Arslonquyruqning suyuq ekstrakti 25 ml Ber.
Belgila: Kuniga 3 marta 20 tomchidan ichilsin. 18- MAVZU 4. Sifatlarni otlarga moslashtiring va so‘z iboralarini o‘zbek tiliga tarjima qiling.
5 .Tez-tez takrorlanadigan bo‘laklarni ajrating va ularning ahamiyatini ko‘rsating. Haematogenum, Trimethinum, Cordigen,Cefotaxinum, Laro Testoenatum, Polyvitaplex, Butaflogin, Penicillinasum, Fludrocortisonum, Allercur, Dekavit, Stanolon, Asvitolum, Perandren, Nicotensyl, Sulfacetamidum, Barucainidum, Cholevid, Androlin, Uritol, Corazolum, Agovirin, Cibalgin, Regutensin, Contalax, Dipidolor, Pabestrol, Angiotrophinum, Tensonal, Laboestrin, Agovirin, Iopagnostum, Sovcainum, Virex, Apressinum, Sulfadimezinum. 19- MAVZU
20- MAVZU III. Chap ustundagi lotincha so‘zlarning o‘ng ustundagi o‘zbekcha ekviva- lentlarini toping. 1) cholericus, a, um a) arpabodiyonli 2) pertussicus, a, um b) mumlangan 3) anisatus, a, um c) ko‘kyo’talga oid 4) ceratus, a, um d) vaboga oid 5) sulfuratus, a,m e) oltingugurtli 6) gastricus, a, um f) chipqonga qo‘yiladigan 7) vesicatorius, a, um g) o‘latga qarshi 8) adhaesivus, a, um h) bo‘g‘maga qarshi 9) antidiphthericus, a, um i) oshqozon –i, (-si) 10) antipestosus, a, um j) yopishqoq IV. Terminlarning shartli tasvirini tuzib, Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1) oshqozon shirasi 3) jelatinli gubka 2) kamforali surtma 4) bo‘g‘maga qarshi zardob
1) concisus, a,um a) tuyilgan, yanchilgan 2) reductus, a, um b) ishqalab maydalangan 3) tritus, a,um c) tozalangan 4) dilutus, a, um d) quritilgan 5) obductus, a, um e) maydalangan, kеsilgan 6) contusus, a, um f) kukunga aylantirilgan 7) exsiccatus, a, um g) qaytarilgan 8) pulveratus, a, um h) po`st bilan qoplangan 9) depuratus, a, um i) cho`ktirilgan 10)praecipitatus, a, um j) suyultirilgan
2. qirqilgan barglar 3. distillangan suv
2) reductus, a, um b) ishqalab maydalangan 3) tritus, a,um c) tozalangan 4) dilutus, a, um d) quritilgan 5) obductus, a, um e) maydalangan, kеsilgan 6) contusus, a, um f) kukunga aylantirilgan 7) exsiccatus, a, um g) qaytarilgan 8) pulveratus, a, um h) po`st bilan qoplangan 9) depuratus, a, um i) cho`ktirilgan 10)praecipitatus, a, um j) suyultirilgan a IV. Nom. va Gen. da lotin tiliga tarjima qiling. 1. aloyning po`st bilan qoplangan tablеtkalari 2. qirqilgan barglar 3. distillangan suv
Talabalarning mustaqil ishi o‘rganilayotgan mavzu yuzasidan ma’lumotlarni axborot texnologiyalarining imkoniyatlaridan keng foydalangan xolda yig‘ish, olingan ma’lumotlarni mustaqil ravishda ishlab chiqish, tahlil qilish va amaliyotda qo‘llay olishdan iborat bo‘lib, uning shakllari turli ko‘rinishda bo‘lishi mumkin. Mustaqil ishga mo‘ljallangan mavzular quyida keltiriritilgan. Mustaqil ishni bajarish natijalari baholanadi. Uyga vazifalarni bajarish, qo‘shimcha darslik va adabiyotlardan yangi bilimlarni mustaqil o‘rganish, kerakli ma’lumotlarni izlash va ularni topish yo‘llarini aniqlash, internet tarmoqlaridan foydalanib ma’lumotlar to‘plash va ilmiy izlanishlar olib borish, mustaqil ravishda ilmiy manbalardan foydalanib ilmiy maqola va ma’ruzalar tayyorlash kabilar tinglovchilarning mashg‘ulotlarda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi.
1.Otlar nechta rodga ega? Ularning lotincha nomini yozing. 2. Otlar nechta turlanishga ega? Ularning Gen.Sing.dagi qo‘shimchalarini ayting. 3. Lug‘atga otlar qanday yoziladi? 4. I turlanishdagi otlarga qaysi otlar kiradi? 5. II turlanishdagi otlarga qaysi otlar kiradi? 6. Fe‘llar nechta tuslanishga ega? 7. Fe‘llarning buyruq mayli birlikda qanday hosil qilinadi? 8. Fe‘llarning buyruq mayli ko‘plikda qanday hosil qilinadi? 9. Qanday aniqlovchilarni bilasiz? 10. I-II turlanishdagi sifatlarga qaysi sifatlar kiradi? 11. I-II turlanishdagi sifatlar kelishiklar bo‘yicha qanday turlanadi? 12. Lug‘atga sifatlar qanday yoziladi? 13. II turlanish sredniy roddagi otlarga qaysi otlar kiradi ? 14. II turlanishdagi mujskoy roddagi otlarga qaysi otlar kiradi ? 15. II turlanishdagi jenskiy roddagi otlarga qaysi otlar kiradi ? 16. Dorivor preparatlar nomi qaysi rodga va qaysi turlanishga kiradi? 17. Lotin tilidagi otlar nechta songa bo‘linadi? Ularning lotincha nomini ayting. 18. Otlarning turlanishi qanday aniqlanadi? 19. Moslashgan aniqlovchi qaysi so‘z turkumi bilan ifodalanadi? 20. Moslashmagan aniqlovchi qaysi so`z turkumi bilan ifodalanadi? 21. Retsept nechta qismdan iborat? 22. Retseptning lotincha qismi qaysi so‘z bilan boshlanadi ?
25. Dorivor preparatlar Nom. Sing., Gen. Sing., Nom. Plur. va Gen. Plur.da qanday qo‘shimchalarga ega? 26. I turlanishdagi otlar Nom. Sing., Gen. Sing., Nom. Plur. va Gen. Plur.da qanday qo‘shimchalarga ega? 27. II turlanishdagi mujskoy roddagi otlar Nom. Sing., Gen. Sing., Nom. Plur. va Gen. Plur.da qanday qo‘shimchalarga ega? 28. II turlanishdagi sredniy roddagi otlar Nom. Sing., Gen. Sing., Nom. Plur. va Gen. Plur.da qanday qo‘shimchalarga ega? 29. Dorivor vositalar nomenklaturasi deb nimaga aytiladi? 30. Dorivor vosita deb nimaga aytiladi? 31. Dorivor modda deganda nimani tushunasiz? 32. Dori shakli, dorivor preparatlar deb nimaga aytiladi? 33. Dorivor vositalar nomenklaturasini nechta tipik guruhga ajratish mumkin? 34. I, II, III, IV, V, VI tipik guruhlarga nimalarning nomlari kiradi? 35. I tipik guruh nechta otdan tashkil topadi va ular nimalarni nomini bildiradi? Otlarning kelishigini ayting. 36. II tipik guruh to‘g‘risida nimalarni bilasiz? 37. Organik kimyoviy moddalarning ilmiy va trivial nomlari to‘g‘risida nimalarni bilasiz? 38.Tez-tez takrorlanadigan bo‘laklar to‘g‘risida aytib bering.
40. Murakkab dorivor preparatlar deganda nimani tushunasiz? 41. Murakkab dorivor preparatlar nomi qanday hosil qilinadi? 42. Retseptlarda tabletkalar va shamchalar nomi qanday yoziladi? 43. Savdo nomi deganda deganda nimani tushunasiz? 44. Savdo nomlarining kelib chiqish manbalarini ayting. 45. Savdo nomlarida so‘zlar qanday yasaladi? 46. Suffiksatsiya, prefiksatsiya va abbreviatsiya deganda nimani tushunasiz? 47. Dorivor preparatlarning trivial nomlari qanday talablarga mos kelishi kerak? 48. Dorivor preparatlarning trivial nomlari bo‘yicha belgilangan to‘rtta talabni aytib bering. 49. Dorivor preparatlar nomlarining jahon sinonimiyasi deganda nimani tushunasiz? 50. Sinonimiyani kamaytirish uchun qanday ishlar amalga oshirilmoqda? 51. Dori moddalariga xalqaro nom berish ishlarini qaysi tashkilot amalga oshiradi? 52. XPN va INN; JSST va WHO abbreviaturalari nimani anglatadi? Yüklə 4,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||