60
Geterotroflar - assimilyasiya uchun tayyor organik moddalardan
foydalanadilar (oqsil biosintezi, yog‘larning sintezlanishi, glikogen hosil
bo‘lishi). Hamma hayvonlar ayrim o‘simliklar, parazit bakteriyalar,
zamburug‘lar xam geterotrof organizmlar hisoblanadilar. Gsterotrof
organizmlar oziqni xujayraga kirishiga qarab 2 turga, oziq turiga qarab
ham ikki turga bo‘linadi (yukoridagi jadvalga qarang).
Miksotrof organizmlarda sharoitga qarab autotrof yoki geterotrof
assimilyasiya kuzatiladi (yashil evglena, volvoks). yetuk, sog‘lom odam
organizmida assimilyasiya va dissimilyasiya bir-biriga teng holda
kechadi. Lekin ayrim kasalliklarda, xilma-xil zo‘riqishlarda modda
almashinuvi buziladi. Umuman olganda yosh, o‘suvchi organizmda
modda va energiya almashinuvi jadal kechadi. Masalan: 1 yoshgacha
bo‘lgan bolalarda 1 minutda yurak 100-120 marta uradi, ular 1 minutda
30-35 marta nafas oladilar. Bu hol organizmda energiyaga talab katta
ekanligini ko‘rsatadi.
Tashqaridan kiruvchi mineral tuzlar ham modda almashinuvi
natijasida o‘zlashtiriladi. Kalsiy tuzlari qon ivishida, suyaklarning
rivojlanishida, mushaklarning faoliyatida zarur, temir tuzlari esa
gemoglobin tarkibining asosini tashkil etadi. Agarda odam organizmida
yod almashinuvi buzilsa qalqonsimon bez faoliyatida o‘zgarishlar
kuzagiladi.
Tasirlanuvchanlik - organizmning tashqi va ichki tasirotlarga
bo‘lgan javobidir. Nerv sistemasi rivojlanmagan organizmlarda
ta'sirlanuvchanlik tropizm, nastiya, tassis shaklida namoyoi bo‘ladi.
Ta'sirlanuvchanlik organizmning doimo o‘zgarib turuvchi tashqi
muhit sharoitlariga moslashishini ta'minlaydi. Harakat qilish ham tirik
mavjudotlarga
xos hususiyatlardan, ta'sirlanuvchanlikning tashqi
ifodasi
Dostları ilə paylaş: