Türk Dilinde Konuşan Ülkelerin politikasına Destek Fonu Bu kitap Türk Dilinde Konuşan Ülkelerin politikasına Destek
Yüklə 144 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kaba uulu Kojomkul 123 124
Kaba uulu Kojomkul 123 124 TORPAQ IV 125 Qırğız günəşinə dair Aləmdə hamı üçün yeganə günəş şəfəq saçır. Fəqət, deyəsən, mənim üçün isə daha biri mövcuddur – doğma qırğız günəşi. O elə günəşdir ki, xüsusi isti saçır, daima istidir və harada olsam, məni özünə cəzb edir. Həyat yolumu nurlandıran günəşdir. O doğma günəş insan həyatının son günləri, saatları, dəqiqələri, saniyələrində o qədər dəyərlidir ki, hər kəs Allahdan onun şəfəqini daha bir an görmək üçün möhlət istəyəcək. Həyat ona görə tükənmir ki, biz ölürük, sadəcə günəşin gur nurunu daha görmək imkanını itiririk. Aydın məsələdir – günəş yoxdursa, cahanda həyat da bitmişdir. Baykalarxasında keçirdiyim hərbi xidmətimdə uzunmüddətli ezamiyyətlərdə olmaq məcburiyyətində idim, hara getsəydim, isti qırğız günəşimin yoxluğunu hiss edirdim. Dünyaya gəlişimlə anama borcluyamsa, torpağımın gözəlliyini görməyimlə günəşə borcluyam. Ona görə doğma günəş – zənnimcə ana südü ilə əxz etdiyimiz günəşdir. Xatirimdədir, uzun müddət Yaponiyaya ezam olunmuşdum. Hərçənd orada günəş torpağa daha yaxın yerləşsə də, oranın günəşi mənə doğma gəlmədi, yad təsiri bağışladı. Yaponiya möcüzəli ölkədir. Ancaq orada yaşamaq istəməzdim, o diyar mənim üçün deyil. Doğan günəş ölkəsində qaldığım son günlər doğma günəşim üçün burnumun ucu göynəyirdi. O günəş mənim üçün ana südü kimidir – yeganə, əvəzedilməz, doğuluşdan müqəddəs. Doğma günəşimə bağlılığımı evdən iraq lap kəskin duydum. Zənnimcə, çoxlarının xatirindədir ki, sovet hökuməti illərində on beş sosialist respublikasının arasında yalnız Qırğızıstanı “günəşli” adlandırırıdılar. Yadımdadır, məktəb buraxılış imtahanında məhz “Günəşli Qırğızıstan” mövzusuna inşa yazmışdım. Qırğızlar lap qədimdən günəşə sitayiş etmişlər. Dağlılar günlə oyanır, günlə yatır, günlə havanın necə olacağını deyirlər. Ola bilsin, bu səbəbdən, milli bayraqda tündükdən içəri süzülən günəş təsviri verilmişdir. O da təsadüfi deyil. Əski çağlarda, bəşəriyyət hələ saat icad etməmişdən qabaq, əcdadlarımız zamanı günəşin hərəkəti ilə təyin edirmişlər. Hətta belə bir inanc da yayılmışdı: yağış yağırsa, demək günəş ağlayır, gur şəfəq saçırsa, deməli gülür. Bir dəfə xalq şairi Jalil Sadıkovla söhbət edərkən mənə bir dostunun – tanınmış şair Maştay Kudayevin hekayətini söylədi. Maştay Kudayev Stalin repressiyaları dövründən bəri həyatının böyük əksəriyyətini Qırğızıstanda yaşamışdı. Ancaq 80-ci illərin sonunda ailə səbəblərinə görə qohumları ilə vətəninə – Nalçik şəhərinə köçməli olmuşdu. Kudayev uşaqlıq illərini Kantda keçirmişdi və paytaxtdan (o vaxt hələ Frunze adlanan) şəhər tipli kiçik qəsəbəyə aparan bir qəşəng yol onun hafizəsinə möhkəm həkk olunmuşdu. Yol, vaqiən, çox gözəl idi – hər iki tərəfdən uca qovaqlarla əhatələnib uzanırdı. Nalçikə köçəndən sonra Maştay heç vəchlə daha bu pöhrəliyi görməyəcəyi fikri ilə razılaşa bilmirdi. Sonradan şəhərdən kənarda yarım saatlıq məsafədə oxşar pöhrəlik tapmış və heç olmazsa, ayda bir dəfə ora gedib könlünü sakitləşdirməyə adət etmişdi. Jalil Sadıkov dəfələrlə dostunun yanına qonaq getmişdi. Son görüşlərində isə Maştay Kudayev dostundan rica etmişdi ki, doğma Qırğızıstana onun gözləri ilə baxsın. Ayrılanda ağlamış, həyat yoldaşının ucbatından sevdiyi diyardan kənar düşdüyünə görə peşman olduğunu bildirmişdi. Bu, iki yaxın dostun son görüşü olur. Kudayev son söz kimi söyləmişdi ki, günəşin ayrı cürə şəfəq saçdığı qırğız torpağında qalıb yaşasaydı, ömrü uzun olardı. Bu yalnız Qırğızıstanın Qafqaz xalqının oğlu üçün doğmalaşması, əziz diyara çevrilməsi barədə bircə canlı misaldır. İndi isə Qırğızıstanın uşaqlıq və gənclik ölkəsinə çevrildiyi digər “bizim qafqazlı” – Nəzir Xubiyevin şeirindən sətirlər gətiririk: 126 ...İssık-Kulun mavi dalğaları, yenə yuxuma girir, gəncliyim kimi. Onilliklər keçsə də, unudarammı Çörəyinizi, ey qırğız diyarı. Dumanlı mavilik, çəhrayı alov, Kumısınızı və o uzaq axşamı?.. Hər şeyi xatırlaram! Şirin nitqiniz, Günəşiniz kimi, isidir qəlbimi. Kumısın ruhu, acılı tüstü təmi, Yurtada yuva qurur uzun illəri. Süzüb gedir ay işığı, tutammazsan, Nəğmə kimi səslənir, su kimi axır... Onun sözlərinə dəfələrlə respublikamızda olmuş balkar xalq şairi Qaysın Quliyev qüvvət verir: ...Otun sanki yataqdır mənə, Su içdim, çörəyini nuş elədim. Balkar dərəsinə oxşar yerlərdə Ağrımı, gəncliyimi qoydum mən. Qırğız diyarı, çox şey etdin mənə sən, Müğənnilərini dost etdin mənə. Əllərimi sıxdılar, amma göz yaşı Məndə yox, onlarda... parladı. Bu yaxınlarda Türkiyəyə səfərim zamanı uzun illər TİKA-nın (Türk İşbirliyi və Koordinasiya Ajansı) Qırğızıstanda nümayəndəsi kimi çalışan Selde Özdenoğlunun evinə getmək nəsibim oldu. Söhbət ərzində bizə isti münasibətini bildirib söylədi: “Qəribə də olsa, Türkiyəni ikinci vətənim hesab edirəm. Təəccüblüsü budur ku, Qırğızıstan üçün daha çox darıxıram. Hələlik ailədə övladımız yoxdur və Qırğızıstan mənim üçün darıxdığım bir uşaq kimi qalmaqdadır”. Nə deyək, şərhsiz. Belə bir atalar sözü var: “Xoş söz ürəyə məlhəmdir”. Mənim üçün qırğız pasportunda qırğız yazılan qırğız deyil, o kəsdir ki, bu torpaqda doğulub, böyüyüb, kök atıb, Vətəninin rifahı üçün əlindən gələni edib və bu günə qədər doğma yerlərini əziz tutur, həyatını Ala-Toonun dağ silsiləsi olmadan təsəvvür edə bilmir. Axunov U. “Oşun köhnə küçəsi” 1974-cü il, Bişkek, sulu boya, 50 x 60 127 Yüklə 144 Kb. Dostları ilə paylaş:
|