Uşaq Kitabxanası
Yüklə 475,08 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kitabxanaçı
- II Oxucu
30
zamanın inkiĢafını, dövrün axarını Səfər onlardan daha yaxĢı duyur, gözəlliyi daha dərindən yaĢayır. Buna görə də Moskvaya oxumağa gedəndən sonra da Əbili fikrən kəndlə yaĢayır, kənd düĢüncələrindən, kənd xatirələrindən ayrıla bilmir; ürəyini bu kənddə, ―bu dağların arasında, bu yerlərin çiskinliyində-çənində qoyub gedir‖. Ġnanır ki, ―bundan sonra bütün ömrü boyu nə edəcəksə, bu yerlərin, bu balaca kəndin sayəsində edəcək‖, baĢa düĢür ki,‖bütün ömrü boyu bu yerlərə, bu balaca kəndə borclu olacaq və heç vaxt həmin borcundan çıxa bilməyəcək‖. Kitabxanaçı: UĢaqlar fikirlərinizi çox bəyəndim. YaxĢı bəs yazıçının ―BaladadaĢın ikl məhəbbəti‖ əsəri haqqında fikriniz nədir?
sevilən əsərlərindəndir. ―BaladadaĢın ilk məhəbbəti‖ hekayəsində baĢına ―aerodrom‖ kepka qoyub süst bir həyat keçirən və gözlənilmədən eĢqə düĢən BaladadaĢın qəribə sevgisi verilir. Səhərdən axĢamacan çöldə oturub Ģumaqədər yonan və ətrafda baĢ verən hadisələrə tam biganə olan BaladadaĢ Çexovun qəhrəmanlarını xatırlatsa da orijinal tipdir. Çünki onun süst həyatı ,arabir özünə məlum olmayan cəsarəti ilə ürəyinin lap dərinliyində qoruyub saxladığı poetik aləm arasında təzad var. Sevdiyi qızı görmək üçün hıqqana-hıqqana su gətirməyi özünə rəva bilir, amma qızın niĢanlısı ona həmin suyun müqabilində dəmir birmanatlığı uzadanda özünü təhqir olunmuĢ hesab edir. Həmin oğlanın qırmızı ―Moskviç‖inə minib bir neçə kilometr getdiyi üçün cibində olub qalan üç abbasını oturacağın üstünə atır və oğlanın nə dediyinin fərqinə varmadan dənizə tərəf gedir. BaladadaĢın gülməli məhəbbəti, onun key təbiəti və təmiz, ləyaqətli cavan qəlbi gözümüzün qarĢısında canlanır. BaladadaĢ bir tərəfdən uĢaqdır, axĢamacan uĢaqlarla oturub-durur, bir 31
tərəfdən, böyükdür, əsgərlikdə olan dostu barədə düĢünür. Dostuna xəbər göndərir ki, hökmən o da Amur vilayətinə gəlib orada kursa girəcək. Beləliklə, müəllif uĢaqlıqla gəncliyin sərhəddində olan BaladadaĢın tam surətini yaradır. Həm Əbili, həm də BaladadaĢ özlərində kəndin təmizlik və sadəliyini, təbiilik və adiliyini cəmləĢdirirlər. Ancaq BaladadaĢ sərtdir, xasiyyətində, davranıĢ və münasibətində bir qədər qeyri-adilik vardır. O, hekayə boyu inamından dönmür, həyati vəziyyətdən çıxmır, ―Öz bildiyini atasına da vermir‖. Elçin Əfəndiyev BaladadaĢın psixologiyasını, hiss və duyğusunu əsərdə məharətlə açır. BaladadaĢ vəzifə və mövqeyi ilə öyünən , daĢ – qaĢla niĢanlısına xoĢ gəlmək istəyən bir adama Murada ibrət – nəzakət dərsi verir, onu sarsıdır, ağır düĢüncəyə aparır.UĢaqlıqla gəncliyin sərhəddində uĢaqların qəlbində baĢ qaldıran hissləri ifadə etmək üçün müəllif yenə də rənglərdən istifadə edir. Rənglər hisslərin obrazı kimi özünü göstərir və əsərin daha canlı olmasını Ģərtləndirir.
narıncı, məxməri‖ hekayəsi də yazıçının uĢaqlara həsr etdiyi əsərlərindəndir. Gəlin bu hekayə ətrafında diskusiya aparaq. Hekayədəki rənglər nəyi ifadə edir? Əsərin qəhrəmanı haqqında fikirləriniz. Bu əsərin ―Bu dünyadan qatarlar gedər‖ hekayəsi ilə bənzərliyi nədədir? I Oxucu: ―GümüĢü, narıncı, məxməri‖ hekayəsinin qəhrəmanı Allahverdi uĢaqlıqla gəncliyin sərhəddində özünə də məlum olmayan hisslər keçirir. Çox sonralar ona məlum olur ki, bu hisslər Sədəf adlı qızı sevməsi ilə bağlıdır. Lakin müəllif bu hissləri mürgülü, yarıyuxulu uĢaqlıq dünyasının qurtarması kimi verir və onun rəng çalarlarını tapır. Allahverdi ilk eĢqə düĢən gündən rəngli yuxular görür. Bu yuxular gümüĢü, məxməri və narıncı rənglərlə doludur. Rəng obrazları Elçin Əfəndiyevin 32
realist – romantik hekayələrində xüsusi bir xətt kimi nəzəri cəlb edir. Yazıçı hər bir rəngin ifadə etdiyi hissi vermək üçün məlum yolla getmir, özü yeni yollar axtarır və hər dəfə məqsədinə uyğun Ģəkildə ondan istifadə edir. Məsələn ‖ Bu dünyadan qatarlar keçər‖ hekayəsində sevinc hissilərini əks edən çəhrayı rənglə mənfi obraz yaradanda biz görürük ki, yazıçı rənglərin ifadə etdiyi təbii hissilərdən asılı qalmır, özü rənglərə təzə məna verir və bizi həmin mənaya inandıra bilir. ―GümüĢü, məxməri, narıncı‖ hekayəsində də rənglərin ifadə etdiyi təbii hisslər yazıçı üçün əsas olmur. Müəllif Allahverdinin qəlbində bir – birinə qarıĢan sevgi, qürrə, xudbinlik kimi hisslərin hamısını rənglər Ģəklində görə bilir. Elçin Əfəndiyevin hekayələrində ilk baxıĢda əhəmiyyətli olmayan detallar həlledici rol oynaya bilir, qəhrəmanın özünə məlum olmayan hisslərinin ifadəçisinə çevrilə bilir.
Allahverdi uĢaqlıq həyatının yuxulu günlərini keçirdir. Hətta yoldaĢı Sədəfin sevgi məktubu da Allahverdinin mürgülü hissilərini oyada bilməyib. Müəllif burada belə bir fikir söyləyir ki, gəncliyin ilk oyanıĢ çağlarında onun mürgülü həyatını pozmaq üçün bir təkan olmalıdır. Bəli, Allahverdi Sədəfin ona yazdığı sevgi məktubunu qətiyyən qiymətləndirə bilmir. Lakin
kinooperatorun Sədəfi kinoya çəkmək istəməsi, bu barədə kənddə gedən söz-söhbətlər Allahverdini yuxulu uĢaqlıq günlərindən ayırır. Bu təkan onu uĢaqlıqdan gəncliyə keçməsinə kömək edir. Allahverdi Sədəfə yenidən baxa bilir və qızı sevdiyini yalnız bu hadisədən sonra özü üçün aydınlaĢdırır.
Yüklə 475,08 Kb. Dostları ilə paylaş:
|