Узбекистон республикаси олий ва урта

Foydalanilayotgan adabiyotlar 
 
1.
Starodubtseva A.I., Sergunov V.S. Praktikum po xraneniyu zerna, M., 
Agropromizdat, 1987 g. 
2.
Trisvyatskiy L.A. Xranenie zerna, M.,Agropromizdat, 1986 g. (34-42 
betlar). 
2.1. Don massasi xossalarining umumiy tavsifi. 
Donni qabul qiladigan korxonalarga jamoa va davlat xo`jaliklaridan yuzdan 
ortik turli boshoqli,dukakli, moybop va emga muljallangan o`simliklarnig don va 
urug`lari junatiladi. Bu mahsulotlarning sifat ko`rsatkichlari, texnologik va emboplik 
xossalari donshunoslik va bioximiya kurslarida ko`rib chiqiladi. Lekin katta don 
partiyalarini nobud kilmasdan saqlashni tashkil qilish uchun ularning saqlash ob`ekti 
sifatida harakteristikasini bilish zarur. 
Omborlarga tushadigan don partiyalarining tashki kurinishiga (botanik oilasi, 
kurinishi, turi va navi, shuninigdek sifat ko`rsatkichlariga) nisbatan har xil ekanligiga 
karamasdan, ularning xossalari saqlash ob`ekti sifatida bir-biriga yaqindir. Bu holat 
saqlashda turli don partiyalari uchun deyarli bir xil texnologik amallar va saqlash 
rejimlarini qo`llashga imkon beradi. 
Bu umumiy xossalar bilan bir katorda aloxida don partiyalarining botanik 
belgilari, ustirishning uziga xos xususiyatlari, yigishtirib olish va tashish bilan boglik 
bo`lgan maxsus xossalari har kuzda tutiladi. 
Tashki belgilari va sifat ko`rsatkichlari bo`yicha bir xil bo`lgan don massasiga 
don partiyasi deyiladi. 
Don qabul qilish korxonalariga don partiyalar bilan kelib tushadi. Birok dikkat 
bilan tekshirganda biz shuning guvoxi bulamizki, don partiyasi uzida talaygina 
qismlar majmuasini namoyon qiladi. 
Xatto, don massasining asosiy qismi har doim bir xil bulavermaydi. Don turli
ulcham, to`liqlik, 1000 ta don massasi, zichlik, namlik va boshqalarga ega bo`ladi. 
Bunaka turli-tumanlik o`simlik meva va urug`larining uziga xos shakllanishi 
va rivojlanishining oqibati bo`lib hisoblanadi. 
Meva va urug`larning gullashda paydo bulishi turli vaktga to`g`ri keladi. 
Binobarin, bugdoy va javdar boshogining gullashi 

---

12 
uning O`RTA qismidan, tarik va sulida yuqori qismidan, nuxat va embop 
dukkakli o`simliklarda esa pastda joylashgan gullardan boshlanadi. Odatda eng 
tulakon don guldonning erta gullaydigan qismidan olinadi.