160
Hər suala cavab verdikcə yenisi ortaya çıxırdı.
Dərsin ikinci hissəsinin baĢlanması canımı bu
suallardan qurtardı. Dərs qurtaran kimi özümü evə
yetirdim. Hiss etdim ki, həyatımda bugünkü kimi heç
vaxt yorulmamıĢam. Beləliklə mənim həyatımın
qürbətdəki fəal hissəsi baĢlandı.
161
QÜRBƏTDƏ HƏYAT
Ġnsan
qəribə
məxluqdur.
Taleyin
ondan
əsirgəmədiyi Ģeyə o, çox vaxt biganə qalır. Bəzən
görürsən ki, bir əziz adamınla illərlə görüĢməyir və
hətta görüĢməyə can atmırsan. Lakin onu həmiĢəlik
itirdikdən sonra isə, həmin adam haqqında xatirələr
toplayır, onun çəkdiyi siqaretdən tutmuĢ əlyazmasına
qədər yığır və saxlayırsan, əzizləyirsən.
Qürbətdə həyat nələri adama xatırlatmır? Kimləri
görmək istəmirsən? Elə adamları ki, vətəndə onlar
bəlkə də ildə bir dəfə yadına düĢmür belə. Bəli,
qəriblikdə, qürbət eldə Vətənlə bağlı nə varsa, hamısı
sənə əziz olur; hamısı sənin xatirində özünə yer tapır.
Arada bir “Mayak” radiostansiyası vasitəsilə
Moskvanı dinləmək imkanına malik olanda, heç
bilmirsən sevindiyindən nə edəsən. Sənə elə gəlir ki,
indi eĢitdiyin veriliĢ və yaxud musiqi sənin illərlə
eĢitdiklərindən deyildir.
Kosmonavtlar qeyd edirlər ki, Yer kürəsinin
gözəlliyini, cazibəsini hiss etmək üçün gərək kosmosa
çıxasan. Doğrudan da Vətənin cazibəsini, əzizliyini,
doğmalığını və ona olan böyük məhəbbəti hiss etmək
üçün bu doğma torpaqdan azacıq uzaqlaĢmaq
kifayətdir. Məhz buna görə də Vətəndən ayrılan kimi
bu müqəddəs torpaq üçün, el-oba üçün darıxmağa
baĢlayırsan:
162
Mənzil uzaq, ayaq iĢdə, baĢ iĢdə,
Bax beləcə karıxmıĢam, ay Vətən.
Balalarım dörd yanımı tutsa da,
Mən səninçün darıxmıĢam, ay Vətən...
Qürbətdə Vətən həyatını yaĢamaq üçün bizim
mütəxəssislər xeyli iĢ görmüĢlər. Həm Neft Ġnstitutu
və həm də MYSĠ sovet mütəxəssisləri üçün xüsusi
klublar ayırmıĢdı. Klub deyəndə bu heç də bizim baĢa
düĢdüyümüz mənada klub deyildir. Ġrəlidə qeyd
etdiyim kimi beĢ-altı otaqlı villalardır. Orada bizim
kitabxanamız, bufetimiz, kiçik iclas zalımız (biz
iclassız keçinə bilmərik) var idi. ĠĢdən sonra
mütəxəssislər ailə üzvləri ilə birlikdə hər iki klubun
qarĢısına yığılır, bir-birindən hal-əhval tuturdular.
Klublardan birinin (Neft Ġnstitutunun) iclas salonu
nisbətən
böyük olduğundan orada kinoqurğu
yerləĢdirilmiĢ və həftədə iki dəfə rus dilində filmlər
nümayiĢ etdirilirdi. Klubların nəzdində iki musiqi
məktəbi vardı. Orada bizim uĢaqlar təhsil alırdılar.
Musiqi
məktəbində
dərs
deyən
müəllimlər
mütəxəssislərin həyat yoldaĢları olub, ali təhsilli
musiqiçilərdirlər. Bəzi ərəb uĢaqları da bizim musiqi
məktəbində təhsil alırdılar. Bunlar atası ərəb, anası rus
olan uĢaqlar idilər. Musiqi müəllimləri demək olar ki,
ictimai əsaslarla iĢləyirdilər.
Ayda iki dəfə məktub alır və yola salırdıq. Bizim
məktublar kluba gəlir və oradan paylanırdı. Məktublar
əvvəlcə institut, sonra isə kafedralar üzrə bölünürdü.
163
Hər kafedranın öz poçtalyonu vardı. Poçtalyon-
müəllim məktubları sahiblərinə çatdırırdı.
Həyatımın ən dəhĢətli günləri evdən məktub
almadığım günlərdir. Məktublar paylananda hansı
hissləri keçirmirsən? Məktub almayanda nələri
düĢünmürsən?
...Ġndi qərib diyarda
Həsrətlə gözləyirəm
Dörd bükülü varağı –
Adi varaq deyil o,
Mənim əziz anamın
Mürəkkəbli dodağı.
Hər iki institutdakı mütəxəssislərimiz nəqliyyat
kooperativi yaratmıĢdılar. Hər iki kooperativin bir
neçə avtobus və minik maĢını var idi. Ekskursiyaları
bizim nəqliyyat kooperativləri təĢkil edirdi. Bu yerli
ekskursiya bürolarının təĢkil etdiyi səyahətlərdən çox-
çox ucuz baĢa gəlirdi. Təbiidir ki, bu kooperativin
sürücüləri biz mütəxəssislər idik. Bizim kafedranın
əməkdaĢı, Leninqrad Elektrotexnika Ġnstitutunun
dosenti L.Ulpe həmin kooperativin sürücülərindən idi.
Əsil səyahət aĢiqi olan L.Ulpe zarafatla deyirdi ki, evə
qayıtdıqdan sonra beynəlxalq nəqliyyat xətlərində
sürücü iĢləyəcək.
Klubda tez-tez nərd, Ģahmat və dama yarıĢları
keçirirdik. Bundan əlavə bizim yaxĢı voleybol və
futbol
komandalarımız
var
idi.
Sovet
164
mütəxəssislərindən ibarət yığma Ģahmat komandası
hətta Əlcəzairin milli yığma komandasına qalib
gəlirdi.
Bumerdesdə bir tibb məntəqəmiz var idi. Təkcə
məntəqənin müdiri Ģtatlı idi. Yerdə qalan iĢçilərin
hamısı ictimai əsaslarla iĢləyirdilər. Mənim həyat
yoldaĢım da həmin məntəqədə həkim-allerqoloq
vəzifəsini daĢıyırdı.
Sovet
səfirliyinin
səkkizillik
məktəbi
də
Bumerdesdə yerləĢir. Əlcəzairin müxtəlif Ģəhərlərində
iĢləyən sovet mütəxəssislərinin uĢaqları oxumağa bu
məktəbə gəlirdilər. Paytaxtın özündə belə səkkizillik
məktəb olmadığından diplomatların uĢaqları da bu
məktəbdə
oxuyurdular
(1978-ci
ildə
Əlcəzair
Ģəhərində də sovet səfirliyinin yeni səkkizillik məktəb
açıldı).
ƏLCƏZAİRƏ BALACA PARİS DEYİRLƏR
Deyirlər ki, avropalılar ƏXDR-in paytaxtı Əlcəzair
Ģəhərini balaca Paris adlandırırlar. Mən Parisdə bir ilə
yaxın yaĢadığımdan bu iki Ģəhəri müqayisə edə
bilərdim. Ona görə də Əlcəzair Ģəhərinə ayaq basan
kimi onunla Paris arasındakı oxĢar cəhətləri
axtarmağa baĢladım. Tezliklə belə qərara gəldim ki,
bu Ģəhər bizim Bakı ilə əkiz qardaĢdır. Aralıq dənizi
sahilində yerləĢən Əlcəzair özünün ruhu, binalarının
arxitekturası, bizim ĠçəriĢəhərə bənzər “Qasba”sı ilə
Bakıya daha çox bənzəyir, nəinki Parisə.
Dostları ilə paylaş: |