Y anında Gənclər Fondu tərəfindən qismən maliyyələşdirilən
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 199 So says the proverb Passed on from mouth to mouth… It is true, We will go, But the world And everything in it Will be left for the people. (70, 390). Sətri tərcüməsi: ―Bu dünya ki, Süleymanın olmadı sənin də olmayacq‖. Belə deyir məsəl Ağızdan-ağıza keçmiĢ Bu düzdür, Biz gedəcəyik Ancaq dünya Və onun içindəkilər Xalqa qalacaq. Göründüyü kimi, ―Süleymana qalmayan dünya, sənə də qalmaz‖ zərb- məsəli demək olar ki, olduğu kimi saxlanmıĢdır. Bu məsəlin ekvivalentini vermək düzgün olmazdı. Çünki burada milli əlamət var (―Süleymana qalmayan dünya‖). Tərcüməçinin bu milli əlaməti saxlamasını uğur hesab etmək olar. Mikayıl MüĢfiqin ―Könlümün dedikləri‖ Ģeirinin aĢağıdakı bəndinin tərcüməsini müqayisə edək: Babam dedi: ―Keçən günə gün çatmaz‖ www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 200 200 Mənim könlüm bu sözlərə heç yatmaz. Mənim könlüm deyir ki: hələ bunlar nədir ki... Olqa Moisiyenkonun tərcüməsi: My sires define ―Past times were fine‖ These words I hate, My heart says: ― Wait‖. (70, 282). Sətri tərcüməsi: Mənim babalarım təyin edir KeçmiĢ vaxtlar gözəl idi. Bu sözlərə mən nifrət edirəm Mənim ürəyim deyir: ―Gözlə‖! ―Keçən günə gün çatmaz‖ atalar sözü tərcümə olunmuĢdur. Lakin bu variant ―Keçən günə gün çatmaz‖ atalar sözünün məna tutumunu tam əks etdirmir. Çünki bu atalar sözü ―ötən günlər gözəl və yaxĢı idi‖, - demək deyil, ötən günün qaytarılmasının qeyri-mümkünlüyünü nəzərə çatdırmaqdır. Lakin Ģeirdən görünür ki, M. MüĢfiq Babam derdi: ―Keçən günə gün çatmaz‖, Mənim könlüm bu sözlərə heç yatmaz, - deməklə babanın dili ilə məhz həmin fikri, yəni ötən dövrlərin daha yaxĢı olması fikrini nəzərdə tutmuĢdur. Ona görə də www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 201 tərcüməçi həmin atalar sözünün bu kontekstdə verdiyi mənanı düzgün tərcümə etmiĢdir. Zeynal Xəilin ―Miniətürlər‖ Ģeirində (tərcümə Tom Botinq) iĢlənmiĢ aĢağıdakı zərbi-məsəlin tərcüməsinə baxaq: Barını yediyin ağacı kəssən Özün barlı ağac ola bilməzsən. Ġngiliscəsi: If you would fell a tree whose fruit you ate To be a barren tree may be your fate. (70, 381). Sətri tərcüməsi: Meyvəsini yediyini ağacı yıxsan Sənin taleyin barsız ağac ola bilər. Tom Botinq məsəlin mənasını olduğu kimi tərcümə etmiĢ, beləliklə, Ģairin fikrini çatdıra bilmiĢdir. Tələt Əyyubovun ―Söylə nədən bildin, söylə nə bildin?‖ Ģeirini Doryen Rotenberq tərcümə etmiĢdir: Astaca dedin ki, bilirəm yanır Kiminin ürəyi, kiminin əli... Gen dünya baĢıma tərsə dolanır Sənin o sözünü mən eĢidəli... Mənim ürəyimin bu yanmasını www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 202 202 Söylə nədən bildin, söylə nə bildin? Ġngiliscəsi: Said softly: ―I know,‖ and to me turning, Some burn their hands, and others hearts are burning When I heard you speaking about my desire, Round and round all the world began to go How did you know that my heart was on fire Tell me lovely one, tell me, how did you know? (70, 393). Sətri tərcüməsi: YumĢaqca dedin: ―Bilirəm‖ və mənə dönərək Kimin əlini yandırır, baĢqalarının ürəkləri yanır Sənin mənim arzumdan danıĢdığını eĢidəndə Dünya baĢıma dolanmağa baĢladı Sən hardan bildin ki, mənim ürəyim od üstədir, Söylə, sevgilim, söylə sən necə bildin? Bu bənddə Ģairin iĢlətdiyi ―Gen dünya baĢıma tərsə fırlanır‖ məsəli də nisbətən uğurlu tərcümə olunmuĢdur: ―Dünya baĢıma dolanmağa baĢladı‖. Azərbaycan dilində ―dünyanın baĢıma tərsə dolanması‖ Ģəklində iĢlənən bu məsəlin məhz ―tərsə dolanmaq‖ çaları tərcümədə saxlanmasa da, hər halda tərcüməçi aĢiqin iztirabını ―dünya baĢıma dolanmağa baĢladı‖ ifadəsi ilə düzgün çatdıra bilmiĢdir. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 203 Azərbaycan Ģairləri obrazlılıq və emosional məna çaları yaratmaq üçün frazeoloji birləĢmələrin digər növlərindən də geniĢ istifadə edirlər. Bu mənada idiom və ibarələr daha çox iĢlənir. Ġngilis dilinə tərcümə zamanı belə birləĢmələrin ifadə etdiyi obrazlılıq və milli kolorit heç də həmiĢə qorunub saxlanılmır. Bu, Ģübhəsiz, yenə də Azərbaycan dilində frazeologizmlərin özünəməxsusluğu, sırf milli xarakter daĢıması ilə bağlıdır. Ona görə də belə birləĢmələrin tərcüməsi zamanı onların yaratdığı məna çalarını vermək, daha doğrusu, onların ifadə etdiyi mənanı saxlamaq vacibdir. Bu sahədə hərfi tərcümə qətiyyən məqbul sayıla bilməz. Müasir Azərbaycan poeziyasından nümunələri ingilis dilinə çevirən mütərcimlər bu və ya digər Ģəkildə həmin prinsipi gözləməyə çalıĢmıĢlar. Rəsul Rzanın ―Dənizli dünya‖ Ģeirindən (tərcüməçi Tom Botinq) aĢağıdakı parçaya baxaq: Ayaq saxladım bir an Bağırdım səsim gəldikcə: Nə qara-qıĢqırıq salmısan? Əli qoynunda durmuĢ Balıqçılardan xəbərin varmı? Ġngiliscəsi: I slowed down my pace and shouted aloud What cause have you, sea, to moan? Have you never seen fisherman frozen in woe? (70, 337). Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|