Y anında Gənclər Fondu tərəfindən qismən maliyyələşdirilən
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 183 Round Karabakh my heart roams gay, On this hill, Or on that would stray Let evening bring from far away The song of master-singer Khan The eastern song of Azerbaijan. (86, 6). Sətri tərcüməsi: Qarabağ ətrafında mənim könlüm Ģən dolaĢır, Bu təpədə, ya o birində dolanır. Qoy axĢamlar uzaqdan gətirsin Ustad müğənni Xanın mahnısını Azərbaycanın ġərq mahnısını. Göründüyü kimi, V.Mey Qarabağ sözünü orijinalda olduğu mənada vermiĢ, həm də ―Ustad müğənni Xanın mahnısını‖ misrası ilə xüsusi adı dəqiq çatdırmıĢdır. Həmin Ģeirin xüsusi ad iĢlənən baĢqa bəndinə baxaq: Min Qazaxdan köhlən ata Yalmanına yata-yata At qan-tərə bata-bata Göy yaylaqlar belinə qalx, Kəpəz dağdan Göy-gölə bax. Qladus Evansın tərcüməsi: Ġn Kazakh mount and give free rain www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 184 184 Jean well over the horses mane, A sweating gallop then maintain; On reaching mountain pastures high, Look down on Gyok Gyoll-mirrored sky. (70, 286). Sətri tərcüməsi: Qazaxda min ata və sərbəst çap Atın yalmanına yaxĢı yat TərləmiĢ atı sonra dayandır Dağların hündür yaylaqlarına qalxanda AĢağı - səmanı güzgü tək əks edən Göy-gölə bax. Göründüyü kimi, tərcüməçi bu parçada ―Kəpəz‖ sözünün transliterasiyasının verməyi lazım bilməmiĢ, onu ―hündür, sıra dağlar‖ ifadəsi ilə əvəz etmiĢdir. Yəqin ki, bu parçada tərcüməçi ―Kəpəz‖ sözünü məhdud yerli əhəmiyyətli ad kimi saxlamağı lazım bilməmiĢdir. Lakin məlumdur ki, dünya tərcümə praktikasında xüsusi adlar transliterasiya olunmayanda həmin adın mənası verilir. Haqqında söhbət gedən parçada isə məhz ―Kəpəz dağı‖ ifadəsinin tərcümə olunması Ģeirin poetikliyini daha da artıra bilərdi. Çünki tarixdən yaxĢı bilirik ki, Göy-göl möcüzəsi Kəpəzin uçması ilə yaranmıĢdır. Bu mənada Ģairin Göy-gölə onu əhatə edən ―Hündür dağlardan‖ yox, məhz Kəpəzdən baxmağı məsləhət görməsi təsadüfi deyildir (Qeyd edək ki, yuxarıda haqqında danıĢdığımız Herbert MarĢall Ģeirin müqayisə olunan bəndlərini tərcümə etməmiĢdir). www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 185 V. Mey Ģeirin bu bəndini də Q.Evansa nisbətən daha uğurlu çevirmiĢdir: Then saddle a well groomed Gazakh foak And make him sweat as you chase your goal Pressed to his mane, pour out your soul Then climb the spine of postures green, Where, from Kapaz, Gey-Gel is seen. (86, 5). Sətri tərcüməsi: Sonra yaxĢı yəhərlənmiĢ Qazax dayçasına min Məqsədinə çatmaq üçün qoy o tərləsin. Yalmanına yat, ürəyini boĢalt Sonra yaĢıl otlaqların belinə qalx Harada ki, Kəpəzdən Göy-göl görünür. V.Mey ―Kəpəz‖ və ―Göy-göl‖ sözlərini olduğu kimi saxlamıĢdır. Qeyd edək ki, V.Mey bu bənddə ―köhlən at‖ ifadəsini ―dayça‖ kimi tərcümə etmiĢdir. Halbuki, köhlən atla dayça eyni məfhumlar deyil. ―Hər bir dilin antroponimikasının öz xüsusiyyətləri var və bu həmin xalqın mifologiyası, dini, tarixi, mədəniyyəti və psixologiyası ilə bilavasitə əlaqədar olur‖. (94, 139). Belə adlar alındığı mənbədən asılı olaraq mənfi və ya müsbət çalar ifadə edir. Məlum olduğu kimi, Yezid adı müsəlman aləmində mənfi çalara malikdir. Mirzə Əli Möcüz də ―Canlı cənazə‖ Ģeirində bu addan məhz mənfi mənada istifadə etmiĢdir: www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 186 186 Ey yar qar, kafər edirsən Əlini sən, ƏyləĢmisən Yezid kimi məxti-xilafətə. D. Rotenberqin tərcüməsi: Oh misarable Mollah, you’d declare Ali a giaour, Like a wretched Gesid you’d usurp, if you could all power. (70, 248). Sətri tərcüməsi: Ah, yazıq molla, sən Əliyə Gavur deyirsən Bədbəxt Yezid kimi sən bacarsaydın hakimiyyəti ələ alardın. Göründüyü kimi, tərcüməçi mənfi mənada iĢlənən Yezid adına ―bədbəxt‖ sözü də əlavə etmiĢ, beləliklə həmin ada müsbət çalar vermiĢdir. Bu, tərcüməçinin Ġslam dininə məxsus adların mənasını bilməməsindən irəli gəlir. Yeri gəlmiĢkən, qeyd edək ki, tərcüməçi haqlı olaraq Əlinin adını ayrıca aĢağıdakı kimi izah etmiĢdir: ―Əli Məhəmmədin Yezid tərəfindən qətlə yetirilmiĢ əmisi oğludur‖. Müasir Azərbaycan poeziyasının ingilis dilinə tərcümə nümunələri əsasında apardığımız müqayisəli tədqiqat sübut edir ki, Ģeirlərdə iĢlənən məĢhur xüsusi adlar (Xəzər, Kür, Araz, Göy-göl, Dədə Qorqud, Leyli, Məcnun və s.) əsasən transliterasiya olunmuĢdur. Bu da həmin Ģeirlərdə milli koloritin qorunub saxlanmasına xidmət edir. Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|