Zaza anCabaZe evropuli saqarTvelo

10

savaWrod da yvela maTgani sxvadasxva enaze laparakobda, radgan isini 

cxovrobdnen mTebSi yovelgvari kavSiris gareSe~. Sesabamisad, proto­

qarTuli tomebis saxeli sxvadasxvanairad iTqmis sxva enebze, esenia:

Iberia – Tabal,  Tubal,  T­Iberen,  Tirenien,  Tabar  and  Hiberia – Hibernia;

Meskh – Meshekh,  Mosokh (Hebrew),  Musk,  Mosinik (Greek),  Mushen (Egypt);

Klarjet – Katarja (Urartu),  Kotardzene (Greek);

Javakh – Jabakha,  Zabakha (Urartu);

Laz – Lusha,  Losa (Urartu); 

Taokh – Danian (Assyrian),  Diaokhi (Urartu);

Samtzkhe – Odzraku,  Vidzerokhi (Urartu); 

Sharsheti – Shesheti;

Chan – Chanik;

Dval – Tali,  Valil,  Urali;

Abkhazia – Abasgia;

Imeria – Imeri – Imereti,  Imer­Iber,  Imeri­Iberi;

Egrisi – Megreli,  Margali,  Macrones;

Iron (Ossetia) – Irian – Iran – Arian;

Etc.

qarTveli avtorebis mixedviT, evropaSi cxovrobda ramdenime 

uZvelesi tomi, romlebic iberieli winaprebisa da iberiel­kavkasieli 

ojaxebis enebze saubrobdnen: pelasgebi, etruskebi, baskebi, hatebi, 

---

11

elamitelebi, medesebi, qal deve­

lebi,  huri tebi,  urar tuelebi, 

kaskasebi, kar duSebi, guTielebi, 

hali Zo ne bi,  biZersebi,  halitu­

hali Zonelebi, 

lulibianebi, 

hik 

sosebi, sasperebi, subare­

lebi, makrisebi, makro 

nebi, 

dolionebi da sxvebi (Pelasgian, 

Etrusc,  Basque,  Hattian,  Elam, Medes, 

Chaldeans, Hurrite,  Urartu,  Kaskas, 

Karduhs,  Gutians,  Alidzones,  Bidzers, 

Halitu­Halidzo,  Lulubians,  Pahhuwa, 

Hyksos,  Saspero,  Subarians,  Macrisians, 

Makrones,  Doliones,  etc). 

samxreT kavkasiis qveynebi 

asa 

xulia yvelaze mniSvnelovan uZveles rukebze: ptolemi, salusti 

(qristes Sobamde 86­34), lukani (qristes Sobidan 61­65), wminda jerome 

(V saukune), paulus orosiusi (V saukune), bede (VII saukune), ravena (VII 

saukune), liebanas botusi (730­798), kosmasi (VII­VIII saukuneebi), al­

muqadasi (945­1000), al­idrisi (1154), gotie da Satilioni (XI saukune), 

isidore (XII saukune), Tornis saabato (XII saukune), arnStaini (XII 

saukune), ibn­saidi (1213­1286), anglo­saqsebis ruka (1050), ripoli (1055), 

sovli (1110), imago mundi (1180), liber floridusi (1180), verCeli (1191), 

ebstorfi (1232), meTiu (1200­1259), psalteri (1265), hearfordi (1290), 

veskonte (1321), ramsis saabato (1342), da sxv. Ptolemy,  Sallust (86­34  BC), 

Lucan (61­65  AD),  Saint  Jerome (5th  century),  Paulus  orosius (5th  century),  Bede (7th 

century),  Ravenna (7th  century),  Beatus  of  Liebana (730­798),  Cosmas (7­8th  century), 

Al­Muqaddasi (945­1000),  Al­Idrisi (1154),  Gautier  de  Chatillion (11  century),  Isidore 

(12th  century),  Thorney  Abbey (12th  century),  Arnstein (12th  century),  Ibn­Said 

(1213­1286),  Anglo­Saxon  Cottonian  map (1050),  Ripoll (1055),  Sawley (1110),  Imago 

Mundi (1180),  Liber  Floridus  1180,  Vercelli  1191,  Ebstorf  1232,  Matthew (1200­1259), 

Psalter  1265,  Hereford  1290,  Vesconte  1321,  Ramsey  Abbey  1342,  etc. isini aseve 

Setanilia Sua saukuneebis rukazec, or zRvas – pontosa da kaspiis 

(Euxinus  Pontus  and  Mare  Caspium) – Sua da darialis xeobis rkinis karamde 

(Daryal  Pass’  Iron  Gate).

somxeTi (Armenia) yvela rukaze aRiniSneba, radgan is iyo ukidures 

aRmosavleTSi mdebare uZvelesi qristianuli eri, romelic araratis 

mTiT (Mount  Ararat ) da noes kidobaniT (Noah’s  Ark) iyo gamosaxuli. 

rukebis umravlesobaze Cans agreTve kolxeTi da iberia Colchis and Iberia 

---

12

(Hiberia), saqarTvelos winamorbedebi, iseve, rogorc kavkasiis albaneTi 

(Albania) – ewodeboda gurjistani Gurjistan da arani Arran muslimuri 

rukebis Sesabamisad. kolxeTi (Colchis) gamosaxulia xomald argos 

(Argo) da oqros sawmisis saxiT (Golden  Fleece), romelic cxvris tyaviT 

iyo gamosaxuli. dasavluri rukebis Tanaxmad, iberiisa da kolxeTis 

(Colchis  and  Iberia) gaerTianeba daiwyo me­11­12 saukuneebSi da ukve me­13 

saukuneSi rukaze Cndeba saqarTvelo (Georgia). 

sainteresoa, rom saqarTvelos ukavia daaxloebiT igive teritoria, 

romelic ekava Sua saukuneebSi. somxeTi mkveTrad Seviwrovda (mTa 

araratic ki TurqeTis teritoriazea). albanelebi TiTqmis gaqrnen 

(amJamad albaneTis teritoriaze azerbaijania). Zveli qristianuli 

albaneTi Zvel wyaroebSi aRwerilia ori sxvadasxva maxasiaTebliT: 

mosaxleoba gamoirCeva mkveTrad TeTri kaniTa da Ria feris TmiT; 

ZaRlebi iseTi didi da sastikni arian, rom xarebs Zirs scemen da 

lomebs amarcxeben.

evropis biblioTekebSi Senaxul istoriul rukebze kavkasiis 

samefoebi, rogorc wesi, aziis sxva saxelmwifoebTan erTad Cndeba. 

es saxelmwifoebia: palestina, siria, arabeTi, hirkania, midia, amazoni, 

sparseTi, baqtria, sarmatia, skviTebi, gogi da magogi, indoeTi, 

CineTi da sxva. mcire azia: kabadokia, frigia, biTvinia, galaTia, 

lidia, kilikia da sxv. (Palestine,  Syria,  Arabia,  Hyrcania,  Media,  Amazones, 

Persia,  Bactria,  Sarmatia,  Scythia,  Gog  and  Magog,  India,  China,  etc,  in  Asia  Minor: 

Cappadocia,  Phrygia,  Bithynia,  Galatia,  Lydia,  Cilicia,  etc); evropidan: ilirikusi, 

Trakia, makedonia, italia, germania, galia, vaskonesi, espaneTi, iberia, 

britaneTi, hibernia da sxv. (Illiricus,  Thracia,  Macedonia,  Italia,  Germania, 

Gallia,  Vascones,  Spania,  Iberia,  Britannia,  Hibernia,  etc); afrikidan: egvipte, 

eTiopia, libia, numidia, mavritania da sxv. (Egypt,  Ethiopia,  Libia,  Numidia, 

Mauritania,  etc); wminda qalaqebi: ierusalimi yovelTvis centrSi, aseve 

romi, konstantinopoli, karTageni da troa Jerusalem, Rome, Constantinople, 

Cartago  and  Troia).

---