Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети

2-MA'RUZA. Davlat ta'lim standarti 
ZardushtiyliK dini MarKaziy osiyo xalqlarining ibtidoiy e'tiqod shaKllaridan Kyeyingi bosqichda 
paydo bulgan va xUdUd xa Iq la rini bita goya atrofida birlashtirga nligi ,bu tahlimotdagi goyalar vaatrof 
mUxUtning madx etilishi ,dunyoning paydo bulishi xaqidagi ta'limotini bilishi Shu bilan birga talabalar 
Avyestoning mahnosi vaUnda madx etilgan xUdolar xaqida vamUstaqqil UbyeKiston mUstaqqilligini 
mUstaxKamlshdagi bu dinning Urni Utmishimizni bilishdagi axamiyatini xam bilishlari lozim .
TalabalarIslom dini paydo bulgUnga qadar bulgan arab qavmlarining turmush tarzi ,arab qavmlari 
ichida birdamliKniyUqotishga sabab bulgan KUp xUdochiliK yahni butparastliKning salbiy jixatlari. Islom 
dini paydo bulishiga sabab bulgan omillar ,MUxammad (S,A.V) ning turmush tarzi va bu dinning jaxonga 
yoyilish tarixi .MUqqadas Kitob qUhroni -Karimning vujudga Kyelish tarixi va Unda aKs etgan islom 
aqidaviyy tahlimotlari va islom dinidagi oqim va mazxablar xaqida UmUmiy dunyoqarashga ega bulishlari 
lozim.
Dаstur 
Zardusht xayot iva faoliyati. Zardusht ta'limoti. ZardushtiyliKning shox Vishtapsa tomonidan 
qchllanilishi. hAvyestU ZardushtiyliKning asosy manbaiva mUqyadas Kitobi. KUpxUdoliKdan 
yaKKaxUdoliKKa o'tish . Zardushtning vatani xaqida baxslar. ZardushtiyliKning diniy ta'limoti . Zardsht 

---

tomonidan MarKaziyOsiyoning qadimiy dinining islox etilishi. Asha tanlangan AxUralar. DrUj tanlangan 
dyevlar. AxUramazda,Axriman. Uch davr xayidagi tahlimot. ZardushtiyliKda olovgasiginish rasm-
rUsmlarining qoralanishi . YAngicha dafn marosimlarining joriy qilinio'i Olov tozalanish ramzi sifatida. 
Zardo'shtiyliKning YAqin va o'rta Sharq mamlaKatlariga tarqalishi. Undagi o'zgarishlar.
Joxiliya davrida arablarningdiniy anhanalari va islom. Joxiliya davridagi KUpxUdolaK. Arabiston yarim 
orolidagi totyemizm, fyetishizm, animizm vachtmish avlodlarga siginish diniy shaKllarining qoldiqlari. 
Arabiston yarim orolidagi qidimiy dinlar Yaxudiylik, xristianliK,. MUxammad Ibn AbdUllox -din dahvatchisi 
va davlat arbobi. Nabiy va RasUl sUzlarining mahnosi. hAxl al -Kitobh ga bo'lgan mUnosabatning davriy 
o'zgarishi . hSHarxi sadrh voqyeasi. Kaabaning tahmir etilishi. Xirogorida vaxiyning nozil bqlishi YAshirin 
targibotning boshlanishi . Musulmonlar. OshKora dahvatga o'tish. Musulmonlarga MaKKa mUshriKlari 
tomonidan tazyiq Ko'rsatilishi. Il Kislom dahvatchiliK mUnosabatlarining vUjUga Kyelishi, qaryib 23 yil 
davomida din myeyorlarining tadrijiy shaKllanib borishi . XUdaybiya shartnomasi. MaKKaning fatx etilishi. 
Xalifa saylash Ustidagi tortiShuvlar.
REJA: 
1.
ZardushtiyliK ta’limoti va “Avesto”.
2.
Islom dinining vujudga kelishi. ta'limoti va oqimlari.
3.
"Qur'on" va " Xadis" islom dihining asosiy manbalari.
4.
Tasavvf va fikh.
Tayanch iboralar: Zardusht shaxsi, sinfiy jamiyatning qaror topishi, o'troq turmush, yaKKa xudoliK 
e'tiqodi, "Avyesto", "Axuramazda" va ezguliK, ZardushtiyliK imoni, muqaddas to'rt narsa, ZardushtiyliK 
marosimlari, "Avyesto" va hozirgi zamon.
Arabiston yarim orolidagi ijtimoiy-siyosiy ahvol, MaKKa savdo marKazi, Kahba, Ko'p xudoliliK, 
yaKKa xudoliliK e'tiqodiga ehtiyoj, qUraysh qabilasi, Muhammad paygambar shaxsi,

---

islom goyalari, islomdagi oqimlar, islomdagi mazxadlar va syeKtalar.